19.1 Bouw van pezen en spieren

• Biologie
• Middelbare school
• vwo
• Leerjaar 6

Paragraaf 1 Dierenwelzijn

19.1 Bouw van pezen en spieren

Doel 19.1

Je leert hoe pezen en spieren gebouwd zijn

(Alleen SE stof)

Bouw van 

gewrichten

Botten/ Spieren

Pezen (spier - bot)

Banden (bot - bot)

Bouw van pezen

Pezen bestaan voornamelijk uit bindweefselcellen (fibroblasten) omgeven door veel tussencelstof: collageen (gemaakt door die bindweefselcellen).

Pezen kunnen een klein beetje uitrekken.
 

Fibroblasten - gap junctions

Om toch ‘informatie’ te kunnen uitwisselen (in de vorm van ionen/ secundaire boodschappers) staan deze cellen met eiwitkanalen – gap junctions – met elkaar in contact.

fibroblast = cel in bindweefsel

Fibroblasten - gap junctions

Bouw van pezen

Bouw van pezen

Bindweefsel/ tussencelstof

collageen, elastine, reticuline, hyaluronzuur

collageen, lijmstof

collageen, kalk

nauwelijks

tussencelstof

Achillespees

• De achillespees is de grootste pees in ons lichaam.
  
• Tijdens het (hard)lopen spannen spieren zich samen en ontspannen. Bijvoorbeeld de kuitspier.
  
• De achillespees wordt tijdens het lopen opgerekt en weer verkort.
  

Achillespees

1                                      2                                   3

1. De voet komt op de grond, de achillespees wordt een beetje in elkaar gedrukt (lichaamsgewicht)

Achillespees

1                                      2                                   3

2. De kuitspier trekt samen, de achillespees wordt opgerekt

Achillespees

1                                      2                                   3

3. Bij de afzet verkort de achillespees en komt energie vrij (veerenergie)

Soorten spieren

Skeletspieren

Gladde spieren

Hartspieren

Skelet spieren

Sterke spieren die vastzitten aan het skelet met pezen

Kort en krachtig samentrekken door sarcomeren

Worden bewust (animaal) aangestuurd

Bouw skeletspieren

Spiervezel is opgebouwd uit samengesmolten spiercellen. Deze cellen hebben meerdere kernen.

Skeletspieren (dwarsgespreept)

Soorten spieren

Skeletspieren

Gladde spieren

Hartspieren

Gladde spieren

Enkelvoudige, niet vergroeide cellen.

Zit rond inwendige organen (zoals darmen, blaas, bloedvaten, baarmoeder).

Combinatie van kringspieren en lengtespieren (antagonisten).

Kunnen niet bewust (autonoom) worden aangestuurd.
 

Gladde spieren

Soorten spieren

Skeletspieren

Gladde spieren

Hartspieren

Hartspieren

Dwarsgestreept spierweefsel met vertakkingen. Via Gap-junctions verbonden waardoor gecoördineerde samentrekking kan plaatsvinden.

Kunnen niet bewust (autonoom) worden aangestuurd.

Hartspieren

Doel 19.1

Je hebt geleerd hoe pezen en spieren gebouwd zijn

Begrippen 19.1

bindweefsel, tussencelstof, skeletspieren, gewrichten, pezen, banden, collageen, collageenfibril, collageenvezel, collageenbundel, veerenergie, gap junction, spiervezels, myofibrillen, myosine, actine, dwarsgestreept spierweefsel, sacromeer, neuromusculaire synaps, motorische eenheid, hart spierweefsel, glad spierweefsel