Bio-M3-H1.1 organismen indelen (24-25)

• Biologie
• Middelbare school
• vmbo g, t
• Leerjaar 3

1.1 Organismen indelen

+ 4 rijken

1.1 Leerdoelen

• Je kunt de levenskenmerken noemen en uitleggen.
• Je kunt de groepen waarin organismen zijn ingedeeld noemen.
• Je kunt de naam van organismen opzoeken met een zoekkaart of determineertabel.

Uitleg over Latijnse naamgeving ontbreekt nog.

1.1 Begrippenlijst

Organismen - levenskenmerken - soort

plantenrijk - dierenrijk - schimmelrijk - bacterierijk

gewervelde dieren - wervelkolom

kenmerk - determineren - determineertabel - zoekkaart

Wat is biologie?

• Bios (leven) + Logos (leer)

Levend
vertoont 1 of meer levenskenmerken

Dood

vertoont geen levens-kenmerken meer

Levenloos

Heeft nooit levens-kenmerken vertoond

6 Levenskenmerken

 

= samen reageren

https://www.nemokennislink.nl/publicaties/je-herkent-leven-als-je-het-ziet-maar-wat-is-het/ 

Mooi overzichtsartikel over het zoeken naar een goede definitie voor leven.

Indeling

• Uiterlijke kenmerken (macro)
• Micro-eigenschappen, de cel.

Eerst in 4 grote groepen ordenen: Rijken

Dierenrijk

Indeling dierenrijk

Gewervelden

De groep gewervelden worden ook weer opgedeeld in 5 groepen.

Ook deze moet je kennen met de eigenschappen

Vissen

• Huid is bedekt met schubben
• Koudbloedig
• Ademhaling via de kieuwen
• Voortplanting: eieren zonder schaal
• Milieu: Water
  

Amfibieën

• Huid bedekt met slijm
• Koudbloedig
• Ademhaling: jonge dieren huid en kieuwen, volwassen dieren huid en longen
• Voortplanting: Eieren zonder schaal
• Milieu: water en land
  

Reptielen

• Huid bedekt met droge schubben
• Koudbloedig
• Ademhaling via longen
• Voortplanting: eieren met een 

       leerachtige schaal

• Milieu: op het land
  

Vogels

• Huid bedekt met veren
• Warmbloedig
• Ademhaling via longen
• Voortplanting: eieren met schaal
• Milieu: meestal in de lucht
  

Zoogdieren

• Huid bedekt met haren
• Warmbloedig
• Ademhaling via longen
• Voortplanting: levendbarend
• Milieu: meestal op het land
  

Voorbeeld: Zwarte beer

Organismen in de buitenste ringen hebben weinig onderlinge verwantschap. Meer naar binnen toe krijgen de afgebeelde organismen een steeds grotere onderlinge verwantschap. Deze verwantschap wordt bepaald door overeenkomstige (gezamenlijke) kenmerken van de betrokken organismen.

https://biologielessen.nl/index.php/dna-47/624-inl-eiding-in-de-ordening

Determineren

Een lijst/schema met kermerken voor het opzoeken en naam geven van een organisme

(Vaak Latijnse namen omdat wetenschappers over de hele wereld die kennen)

Weektaak

Maken 1.1: 

• opdracht 1 t/m 12 + 14 t/m 16

Lezen: 1.2 

Leren: 1.1

Wat zijn de 6 levenskenmerken?

Welke 4 rijken kennen we?

Wat is een soort?

Wat is determineren?