Hoofdstuk 5 paragraaf 1 Van bondgenoten naar vijanden.

• Geschiedenis
• Middelbare school
• mavo
• Leerjaar 3

5.1. Van bondgenoten naar vijanden

Lesdoelen

- Je kan uitleggen wat de belangrijkste verschillen zijn tussen kapitalisme en communisme

- Je kan uitleggen wat er met Europa gebeurde na de WO II

Historische personen 5.1 

Stalin

Leider Sovjet-Unie tijdens WO2

Roosevelt

Amerikaanse president tijdens WO2

Churchill

Britse minister-president tijdens WO2

Democratie

Dictatuur

Communisme

kapitalisme

vrijhandel

planeconomie

Kapitalisme

- Niet iedereen is gelijk

- Er zijn privébezittingen

- Vrijemarkteconomie

- Burgers hebben grondrechten

(West-Europa + Verenigde Staten)

Communisme

- Iedereen is gelijk

- Alles is in bezit van de staat

- Planeconomie

- De overheid bepaalt alles

(Oost-Europa +Sovjet-Unie)

Verenigde Staten

• Democratie

• Kapitalisme

• Vrijheid

• Grote verschillen (arm/rijk, blank/zwart)

Sovjet-Unie

• Dictatuur

• Communisme

• Onderdrukking

• Gelijkheid, soms dan...

Van bondgenoot naar vijand - I

- Tijdens WOII ontmoeten de Grote Drie elkaar veel.

- Twee belangrijke bijeenkomsten van de Grote 3:

1. Conferentie van Jalta (februari 1945)
2. Conferentie van Potsdam (augustus 1945)

Waarom is de conferentie van Jalta bijzonder (kijkend naar de spanningen tijdens de Koude Oorlog?)

Franklin Delano Roosevelt

President van de Verenigde Staten

Jozef Stalin

Leider van de Sovjet-Unie

Winston Churchill

Minister-President van Groot-Brittannië

Waarom is de conferentie van Jalta bijzonder (kijkend naar de spanningen tijdens de Koude Oorlog?)

Van bondgenoot naar vijand - II

Van bondgenoot naar vijand - II

Conferentie van Jalta

- Hoe de oorlog zo snel mogelijk kon eindigen

- Hoe het na de oorlog verder moest met Europa

- Delen van Polen werden toegevoegd aan de Sovjet-Unie

Conferentie van Potsdam

- Verdeling Duitsland

• 4 bezettingszones
• Duitsland moest weer een democratie worden.

- Oorlogsmisdadigers oppakken en straffen

Verdeling van Duitsland

• Vier bezettingszones onder leiding van: Frankrijk, Engeland, de Sovjet-Unie en de Verenigde Staten
  

• Ook Berlijn wordt in 4 zones verdeeld, Berlijn ligt in de Russische zone!
  

• Reizen tussen bezettingszones is  (nog) geen probleem
  

Van bondgenoot naar vijand - III

- De Sovjet-Unie heeft nooit de intentie gehad om van Duitsland een democratie te maken.

- Er ontstond zoveel wantrouwen, dat de Koude Oorlog een feit was.

Einde les: Wat zijn de belangrijkste afspraken uit de conferentie van Jalta en Potsdam?

Noem de leiders van de invloedsferen tijdens de Koude Oorlog en noem minimaal 2 landen in deze invloedsferen.

Een verdeeld Europa

- Ook Europa raakte verdeeld in twee delen:

• Oost-Europa: communistisch/ dictatuur/ geen vrijheid van meningsuiting/ planeconomie
  
• West-Europa: kapitalistisch

- Zo raakte Europa verdeeld in twee invloedssferen

Invloedsfeer

Na 1945 ontstonden in Europa twee vijandige invloedssferen: gebieden waar landen invloed op hebben.

1. Amerikaanse invloedsfeer.
2. Sovjetinvloedsfeer.

 

Amerikaanse invloedsfeer

 

Landen die door VS waren bevrijd en democratisch waren (West-Europese landen en het westen van Duitsland)

Sovjetinvloedsfeer

Landen die door de Sovjet-Unie waren bevrijd en communistisch werden (Oost-Europese landen en het oosten van Duitsland)

Leg uit hoe werd bepaald welke landen in welke invloedsferen lagen.

Koude Oorlog

• 1945 - 1989
• Het is nooit tot een echte oorlog gekomen -> er waren spanningen tussen het Oost- en Westblok. 
• De VS en de Sovjet-Unie waren na de Tweede Wereldoorlog de twee sterkste landen.
• Hun ideeën verschilden: kapitalisme / communisme. 

Korte video Koude Oorlog

Bekijk de video met een korte introductie over de Koude Oorlog

Containment

• Containment betekent insluiting.
•  De VS wilden met containmentpolitiek het communisme indammen. 
• Een voorbeeld van containmentpolitiek is de Marshallhulp die Europa welvarend maakte. 

Leg uit wat containment was.

IJzeren Gordijn

• Grens tussen het Oostblok en het Westblok tijdens de Koude Oorlog.
• Beiden wilden niet dat mensen ideeën van de ander over zouden nemen. 
• Daarom probeerden ze hun eigen land te beschermen tegen de invloed van de vijand.

Welke bondgenootschappen horen bij elke invloesfeer

Militaire bondgenootschappen

NAVO- Verenigde Staten

• In 1949 oprichting van de NAVO. militair bondgenootschap van de VS, Canada, Turkije en Europese landen.
• NAVO:  Noord-Atlantische Verdragsorganisatie,

Warschaupact - Sovjet-Unie

• In 1955 oprichting van het Warschaupact: militair bondgenootschap onder leiding van de Sovjet-Unie.

Communisme

Kapitalisme

Belangrijke begrippen 5.1

Invloedsfeer: gebied waar een land invloed heeft. 

Containmentpolitiek: Amerikaanse politiek in de Koude Oorlog om verspreiding van het communisme te voorkomen. 

Koude Oorlog: Vijandschap tussen de Sovjet-Unie + bondgenoten en VS + bondgenoten.

IJzeren Gordijn: ondoordringbare grens tussen Oost- en West-Europa tijdens de Koude Oorlog. 

NAVO: militair bondgenootschap VS, Europa, Canada en Turkije. 

Warschaupact: militair bondgenootschap onder leiding van de Sovjet-Unie.

De Koude Oorlog heet de Koude Oorlog omdat...

1. Het ijzig koud was in 1945 en daarna
2. Na de hete Tweede Wereldoorlog de verhoudingen tussen de SU en de VS sterk verbeterden
3. Er geen directe militaire confrontatie tussen de VS en de SU ontstond

Wat is het doel van de containment-politiek?

1. Hulp geven aan de communistische landen.
2. Het indammen van de communistische invloed in de wereld.
3. Financiële en militaire hulp bieden aan Europa.
4. Het vernietigen van de communisten.

De koude oorlog

Communisme of kapitalisme?

communisme

kapitalisme

gelijkheid

individualisme

BRD

NAVO

DDR

Hongarije

China

Nederland

Wanneer was de Conferentie van Jalta?

1. februari 1944
2. februari 1945
3. augustus 1945
4. mei 1945

Wat werd er NIET afgesproken op de conferentie van Potsdam?

1. Verdeling Duitsland in vier zones
2. Verdeling Duitsland in Oost en West
3. Denazificatie van Duitsland
4. Democratisering van Duitsland

Leg in je eigen woorden uit wat het verschil is tussen kapitalisme en communisme.

Leg uit waarom deze lessenreeks van bondgenoot tot vijand heet.

Sovjet-Unie

Verenigde Staten

West-Europa

Oost-Europa

Communistisch

Kapitalistisch

Wie liet het IJzeren Gordijn bouwen?

1. Verenigde Staten
2. Sovjet-Unie

Wat is het IJzeren Gordijn?

1. De grens tussen het Westen en het Oostblok
2. De grens tussen Noord- en Zuid-Europa
3. De grens tussen West- en Zuid-Europa
4. De grens tussen de S.U. en de rest van Europa

Tekst

Westblok

Oostblok

NAVO

Communisme

Warschaupact

Kapitalisme

Dictatuur

vrijheid

In welk tijdvak valt de Koude Oorlog?

1. tijd van wereldoorlogen
2. tijd van televisie en computers
3. tijd van koude oorlogen
4. tijd van oorlog en onderkoeling

Huiswerk

1. Maken paragraaf 5.1. 
2. Leren leerdoelen 5.1.