2425 H2§1

• Aardrijkskunde
• Middelbare school
• vwo
• Leerjaar 2

2425 H2§1

Planner periode 2

(staat in google classroom)

Wat moet je straks leren?

2.1 De vorming van de Alpen

Waar vind ik de leerdoelen?

Je kan ze vinden in google classroom!

Opdracht

neem de nummers en (romeinse)  letters over in je schrift en schrijf de juiste plaats/land/rivier erachter.

Openingsfoto: wat zie je hier?

Lesdoel(en)

Aan het einde van de les :

• kan je beschrijven hoe de Alpen zijn gevormd
• weet je wat endogene en exogene krachten zijn

klassikaal lezen

leertekst: §1 Het ontstaan van de Alpen

Herhaling brugklas:  plaattektoniek

Daar waar de aardkorst onder druk komt te staan, ontstaan

gebergten. Dit is het geval bij convergerende plaatranden

Gebergtevorming op dit moment

Gebergtevorming

Endogene kracht

Ontstaan plooiingsgebergte

Gebergte dat is ontstaan door plooiing van stukken van de aardkorst.

Opdracht

• Teken in je aantekeningen schrift hoe de Alpen zijn gevormd. 
• Bij iedere tekening schrijf je er 1 zin bij waarin je bijschrijft wat er gebeurt.
  

Check lesdoel(en)

Aan het einde van de les :

• kan je beschrijven hoe de Alpen zijn gevormd
• weet je wat endogene en exogene krachten zijn

Watskeburt?!

Lesdoel(en)

Aan het einde van de les :

• weet je wat de verschillen zijn tussen een oud en jong gebergte en weet zzzje ook waardoor deze verschillen zijn ontstaan.
• kan je kan uitleggen hoe chemische verwering en mechanische verwering ontstaan en je kan hoe deze vormen van verwering ook herkennen op een foto (B115)
  
• kan je uitleggen hoe erosie en sedimentatie ervoor kunnen zorgen dat een landschap verandert en je kan deze processen ook herkennen op een afbeelding (B116 + figuur 4.34)
  
• 
  

Afbraak van gebergten

Exogene kracht

Erosie

Het uitschuren en afschuren van hard gesteente door met verweringsmateriaal geladen water, ijs of wind.

Verwering

Het uiteenvallen van gesteente onder invloed van weer en plantengroei.

Sedimentatie

Afzetting van materiaal dat is meegenomen door water, wind of ijs.

Jong (plooiings)gebergte

Oud (plooiings)gebergte

Oud gebergte

• Afgeronde toppen
• Weinig reliëf
• Ondiepe, brede dalen
• Langzame verwering
• Langzame erosie
• Langzaam stromende rivieren

Jong gebergte

• Scherpe toppen
• Veel reliëf
• Diepe, nauwe dalen
• Snelle verwering
• Snelle erosie
• Snel stromende rivieren

Klassikaal lezen

§1 Verwering/ erosie

Verwering=

't  kapot gaan van gesteenten

Vier soorten verwering:

1. Door temperatuursverschillen
2. Door water & vorst
   
3. Door wortels
   
4. Door chemische reacties 
   

1. Verwering door temperatuurverschillen

• Iets dat opwarmt, zet uit. Iets dat afkoelt krimpt (meestal)
• Buitenste laag van de steen warmt overdag op, koelt in de nacht af 
  
• Uitzetten, krimpen, uitzetten, krimpen            scheuren 

In welk gebied zal verwering door temperatuurverschillen vooral voorkomen?

1. Tropisch regenwoud
2. Woestijn
3. Gebergtes
4. Noord- en Zuidpool

2  Verwering door water en vorst

Stap 1: In een steen zitten scheurtjes.

Stap 2: Daar komt water in en dat bevriest in koude nachten. 

Stap 3: Het ijs zet uit en maakt de scheur groter.

Stap 4: Het ijs dooit, het water zakt verder enzovoort.

Stap 5: De steen breekt.

In welk gebied zal verwering door vorst vooral voorkomen?

1. Tropisch regenwoud
2. Woestijn
3. Gebergtes
4. Noord- en Zuidpool

3  Verwering door wortels

• Wortels zetten uit en duwen de steen uit elkaar
• waardoor de steen uit elkaar valt 
  

In welk gebied zal verwering door wortels vooral voorkomen?

1. Tropisch regenwoud
2. Woestijn
3. Gebergtes
4. Noord- en Zuidpool

4. Chemische verwering

Wat zijn chemische reacties?

• Iets lost op of verandert van samenstelling
  
• Denk aan suiker dat oplost in (heet) water, zoals thee
  
• Of zout water in de zee
  
• Er ontstaat een nieuwe “stof”; de oude steen vergaat! 
  
• Voorbeeld: kalksteen dat oplost in zuur grondwater/ regenwater

In welk gebied zal verwering door chemische reacties vooral voorkomen?

1. Tropisch regenwoud
2. Woestijn
3. Gebergtes
4. Noord- en Zuidpool

Chemische Verwering

Mechanische Verwering