De specht

• WO
• Lager onderwijs

De specht

Hoe gaat deze les in zijn Werk?

Tijdens deze lessonUp zul je telkens iets te weten komen over de specht. Na elk stukje krijg je de tijd om je werkbundel in te vullen en de leerstof te CONTROLEREN en STUDEREN.

Klaar voor? Starten dan maar. 

1. Soorten spechten

In België en Nederland leven 6 soorten spechten. In Nederland leven 6 soorten spechten. De grote bonte specht is de meest bekende soort. De andere soorten zijn: middelste bonte specht, kleine bonte specht, zwarte specht, groene specht en draaihals.

De bonte specht is de meest bekende, maar veel mensen weten niet dat er 3 soorten bonte spechten bestaan. De kleine bonte specht, de middelste bonte specht en de grote bonte specht, elk met hun eigen kenmerken. 

De bonte specht

Verschillen tussen de bonte spechten:

De kleine bonte specht is als volwassen vogel ongeveer 15 cm groot, vergelijkbaar met een mus. Hij heeft de kenmerkende zwart witte banen op de vleugels en rug, het mannetje heeft een rode kruin bij het vrouwtje is dat zwart. Aan de onderkant van de buik is deze soort helemaal wit, in tegenstelling tot zijn grotere soortgenoten die daar rood of roze kleurtjes hebben. 

De middelste bonte specht wordt tussen de 20 en 22 cm groot, vergelijkbaar met een kleine merel. Ook hij heeft de kenmerkende zwart witte banen in zijn verenkleed. In tegenstelling tot de andere bonte spechten soorten hebben hier zowel het mannetje als het vrouwtje een rode kruin. Aan de onderkant van de buik een wat vaal rode/ roze gebied. 

De grote bonte specht kan tussen de 23 tot 26 cm worden. Ook hier weer de kenmerkende zwart witte tekening. Het mannetje van de grote bonte specht heeft een rode kruin tot in de nek omrand met zwart, het vrouwtjes heeft bij deze soort weer een helemaal zwarte kruin en de jongen van deze soort hebben (zowel mannelijk als vrouwelijk) hebben een vaal rode kruin en buikstreek, waardoor ze te verwarren zijn met de middelste bonte specht, bij de volwassen grote bonte specht is de buikstreek feller rood.

Aan de slag!

Lees het eerste hoofdstuk in je bundel goed door. Vul de ontbrekende woorden in de tekst in. Maak de oefeningen die bij het hoofdstuk horen. 

2. De identiteitskaart 

De Specht heeft heel wat gereedschap op zich verder te helpen. De bouw van de specht is helemaal afgestemd op zijn dagelijkse leven. Lees de tekst bij hoofdstuk 2 in je bundel. Markeer de sleutelwoorden in de tekst. 

Zet de woorden op de juiste plaats in de tekening. 

Kruin

Keel

Voorhoofd

Snavel

Borst

Buik

Poot

Staart

Vleugel

Rug

1

2

3

4

6

7

8

9

10

5

Aan de slag!

Lees het tweede hoofdstuk in je bundel goed door. 

Maak de oefeningen die bij het hoofdstuk horen. Succes!

3. Op het menu

Wat staat er nu op het menu van de specht? Uit oude bomen haalt hij mieren, wormen en larven van allerlei insecten. Zo eet hij het teveel aan insecten op en voorkomt hij insectenplagen. Maar de specht eet ook vruchten. Als hij er vindt, kan hij deze onmiddellijk opeten, maar hij kan ze ook in een zelf getimmerd voorraadkamertje opslaan, en later eruit halen met zijn speciale tong.

Wat eet de specht?

Sorteer het eten. Wat lust de specht en wat niet?

Lekkerland

Viesland

Mieren

Schors

Insecten

Gras

Kevers

Vlinders

Noten

Blaadjes

Zaden

kleinere vogels

Aan de slag!

Lees het derde hoofdstuk in je bundel goed door. Vul de ontbrekende woorden in de tekst in. Maak de oefeningen die bij het hoofdstuk horen. 

4. Vijanden

De specht heeft heel wat vijanden. 

Aan de slag!

Lees het vierde hoofdstuk in je bundel goed door. Maak daarna de oefeningen op de volgende slide. 

Opdracht: Lees de onderstaande zinnen en vul de juiste woorden in. 

Kies uit: Havik – Sperwer – Eekhoorn – Wezel – Bosuil

De _________ jaagt ‘s nachts en kan een specht grijpen als hij uit zijn holletje komt.

De _________ en de _________ zijn snelle roofvogels die spechten in de lucht vangen.

De _________ en de _________ stelen eieren of jonge spechten uit het nest.

Sperwer

Havik

Bosuil

Wezel

Eekhoorn

Denk je dat de specht zelf ook een vijand is voor andere dieren? Waarom wel of niet?

5. De specht heeft vele namen...

De specht is een hele uitzonderlijke vogel. Hij krijgt maar liefst 3 andere namen! Ben jij ook benieuwd welke?

De specht is de trommelaar van het bos

De bonte specht hamert en klopt niet altijd om aan voedsel te geraken of zijn nest uit te beitelen. Zo trommelt het mannetje vroeg in het voorjaar zeer ijverig op een dorre boomtak. Dat gaat zeer snel, zo ontstaat er een ratelend geluid. Met dit geluid lokt het mannetje het vrouwtje en houdt het andere mannetjes uit de buurt. Dat geluid is hun vogeltaal. Soms amuseert hij zich door zo maar wat te trommelen. Misschien is hij wel aan het oefenen. Toch verdient hij de naam ‘trommelaar’. 

De specht is de timmerman van het bos

De mensen horen hem kloppen en timmeren, daarom noemen ze hem de timmerman van het bos. Om te timmeren gebruikt hij zijn bek. Zijn bek is ijzersterk, lang en recht. Met dit instrument timmert, hakt, beitelt en peutert hij. Ook heeft hij een krachtige kop. Zijn héls is sterk en gespierd en zijn schedelbeenderen zijn bijzonder sterk. De staalsterke spieren dienen als schokbrekers. Hij timmert om aan voedsel te geraken. ’s Morgens vroeg vliegt hij uit op ‘boomonderzoek’. Hij beklopt de bomen om te weten of er insecten onder de schors zitten. Door met zijn bek te timmeren drijft hij ze naar buiten. Met zijn lange tong die bliksemsnel werkt tast hij naar insecten. Door zijn lange roltong voorzien van kleverig speeksel en weerhaakjes zitten de insecten vastgelijmd en vastgepriemd en kunnen deze onmogelijk ontsnappen. Hij timmert ook om zijn nest uit te beitelen. Zijn nest wordt getimmerd in een zieke boomstam, waarin hij een holte uitbeitelt. 

De specht is de dokter van het bos

De specht heeft echte doktersmanieren. Vroeg in de morgen gaat hij op boomonderzoek. Hij beklopt de ene na de andere boom en pikt hier en daar een insect vanonder de schors. Zo zorgt hij ervoor dat een aantal schadelijke insecten en insectenlarven niet te groot worden. Voor de boswachter is de specht een wegwijzer. Hij wijst de oude, holle en zieke bomen aan. In deze boom timmert hij gewoonlijk zijn nest, een hol van een veertigtal centimeter diep, met als onderlaag fijngehakte houtschilfers. 

De specht is de boomklimmer van het bos

Klik verder om de specht aan het werk te zien!

0

Waarom noemen we de specht ook wel de dokter?

Waarom noemen we de specht ook wel de timmerman?

Waarom noemen we de specht ook wel de trommelaar?

Waarom noemen we de specht ook wel de boomklimmer?

Aan de slag! 

Lees het vijfde hoofdstuk in je bundel goed door. Vul de woorden in de tekst in. Maak daarna de bijhorende oefeningen.  

6. Het nest

Aan de slag!

Lees het zesde hoofdstuk in je bundel goed door.  Maak daarna de bijhorende oefeningen.  

7. De jongen

De grote bonte specht begint vanaf begin april met broeden. Elk jaar kiest hij een nieuwe nestplek, die zowel het mannetje als het vrouwtje samen uithakken in een zachte boomsoort. In deze holte worden meestal 5 tot 7 eieren gelegd, direct op het hout, zonder extra nestmateriaal. De eieren zijn crèmewit van kleur.

De broedduur is ongeveer 10 tot 12 dagen, waarbij zowel het mannetje als het vrouwtje de eieren uitbroeden. Zodra de jongen uit het ei komen, blijven ze nog 20 tot 23 dagen in het nest. Gedurende deze periode worden ze gevoed door beide ouders.

Na het uitvliegen worden de jonge spechten verdeeld tussen de ouders, die hen nog ongeveer 10 dagen verzorgen. In totaal zit er ongeveer een maand tussen het moment van eileg en het uitvliegen van de jongen.

Welk jong hoort bij het spechtenpaar?

Aan de slag!

Lees het zevende en laatste hoofdstuk in je bundel goed door. Markeer de sleutelwoorden en belangrijke informatie in de tekst. 

Klaar? 

Wauw, je bent nu een echte specht - expert! 

Neem de controle bundel erbij en controleer of je alles begrepen hebt. Wanneer je de controle bundel helemaal hebt doorgelopen ben je klaar voor de quiz!