12.1 Selectie

• Biologie
• Middelbare school
• mavo
• Leerjaar 4

Startopdracht:

Pak je boek en lees vast de tekst in de groene vakken op blz 145 en 147

Start daarna je laptop op. 

Kijk je opdrachten na, antwoorden it's learning

Startopdracht:

Pak je boek en lees vast de tekst in de groene vakken van 12.1.

Kun je de leerdoelen hiernaast uitleggen?

Uitleg 

Opdrachten 

Afsluiting 

Leerdoelen 12.1

- Je kunt met voorbeelden uitleggen hoe Darwin ontdekte dat de aarde en de organismen voortdurend veranderen. 

- Je kunt beschrijven hoe verschillende rassen ontstaan.

Je kunt met behulp van een voorbeeld uitleggen hoe natuurlijke selectie verloopt.

- Je kunt uitleggen waardoor variatie in genotypen en fenotypen ontstaat.

- Je kunt uitleggen wat evolutie is en hoe evolutie verklaard wordt. 

De grondlegger van de evolutietheorie

1. Lamarck
2. De Vink
3. Darwin

Welke term omschrijft de afbeelding hiernaast het beste?

1. Natuurlijke selectie
2. Isolatie
3. Variatie
4. Evolutie

12.1 Selectie

Wat ontdekte Darwin?

• Charles Darwin (1809-1882), Britse natuuronderzoeker
  - reisde op de HMS Beagle naar Amerika
  - deed natuuronderzoek tijdens deze reis
  - zag aanwijzingen dat aarde en bewoners
  voortdurend veranderen
  - grondlegger van de evolutietheorie

Hoe ontstaan verschillende rassen?

Veredelen/kunstmatige selectie:

selecteren en kruisen zodat het ras steeds 

beter of mooier wordt.

Wat is natuurlijke selectie?

• Natuurlijke selectie > de best aangepaste organismen geven hun genen vaker door aan
  de volgende generatie dan de minder goed aangepaste organismen. Het aandeel van
  de goed aangepaste  individuen van een soort  in de volgende generatie is daardoor groter?
• Variatie in fenotype ontstaat door:
  - de omgeving: voedselaanbod, vijanden, etc.
• verschillen in genen, oftewel in genotype > erfelijke variatie

Voorbeeld:

• - een bodem vol kevers
  - groene kevers vallen op en worden opgegeten door vogels
  - bruine kevers vallen niet op en worden niet opgegeten door vogels
  - bruine kevers kunnen daarom meer voortplanten, er zullen steeds meer bruine kevers komen dan groene kevers
  
• De kevers zijn aangepast aan hun omgeving (bodem en vijanden) door natuurlijke selectie

Welke term omschrijft de kruisjes in de afbeelding hiernaast het beste?

1. Variatie
2. Natuurlijke selectie
3. Survival of the fittest
4. Ongunstig fenotype

Hoe ontstaan nieuwe soorten?

• Op de Galapagoseilanden ontdekte Darwin verschillende soorten vinken
  - 13 verschillende soorten
  - leken op elkaar maar vorm snavels was verschillend
  - snavelvorm had zich aangepast aan het soort voedsel wat ze aten
• Door evolutie ontstonden nieuwe soorten vinken
  1. de snavelvorm was erfelijk
  2. op de eilanden waren verschillende voedselbronnen
  3. de vinken waren geïsoleerd van elkaar > isolatie > konden niet met elkaar in contact komen

12.1 Selectie

Door evolutie ontstaan dus nieuwe soorten vinken.

Evolutie kan plaatsvinden doordat:

• er erfelijke variatie is in snavelvorm
• op de eilanden verschillende voedselbronnen zijn, waardoor selectie plaatsvindt.
• de vinken van elkaar geïsoleerd zijn

Duurt duizenden jaren voordat uit een soort een nieuwe soort is ontstaan

Wat is geen voorbeeld van isolatie?

1. Een rivier die plots een bosgebied in twee delen scheidt
2. Deel 1 van een groep bruine kikkers paart enkel in maart
3. Kleinere koolmezen eten enkel insecten tussen boombladeren
4. Enkele herten hebben geen pigment in hun vacht

Hoe ontstaat erfelijke variatie?

-Mutaties in het DNA van een geslachtscel --> (het  individu heeft een iets ander genotype gekregen).

-Door variatie in genotype is ook variatie in fenotype.

Sommige mutaties zijn gunstig, dus leveren een grotere overlevingskans op, dus ook meer kans op nakomelingen. 

Het nieuwe fenotype komt dan steeds vaker voor. 

Als bij een soort veel verschillende genotypen voorkomen, heeft deze soort een ...(vul in)... overlevingskans.

1. kleinere
2. grotere

Wat is Evolutie?

• Evolutie = langzaam ontstaan van het ene soort uit een andere soort.
• Dit proces heeft het volgende principe:
  Het best aangepaste organisme heeft de grootste kans om te overleven en zijn erfelijke eigenschappen door te geven aan de volgende generatie’
  
  
• Voorwaarden voor evolutie: *
  Er is variatie 
                                                              *De variatie is erfelijk (dus mutatie)
                                                              *Er is (natuurlijke) selectie 

Wat is evolutie?

1. Evolutie is het ontstaan van nieuwe soorten doordat organismen met de oorspronkelijke vorm uitsterven.
2. Evolutie is de ontwikkeling van leven op aarde, waarbij soorten ontstaan, veranderen en/of verdwijnen.
3. Evolutie is de grotere overlevingskans van individuen met een betere aanpassing aan het milieu.
4. Evolutie is de ontwikkeling van het leven op aarde, via survival of the fittest, met de mens als einddoel

12.1

Maken opdrachten:

4, 8, 12, 13, 17, 18, 21, 22, 26, 31

Nakijken. 

Hoe zorg je dat je de stof voor de toets bijhoudt?

Pak de leerdoelen erbij

Kun je ze uitleggen? 

Na de opdrachten:

Keuze mogelijkheden om te werken aan leerdoelen:

• Samenvatting boek gebruiken/ zelf een samenvatting maken
  
• Kijk goed naar de bronnen!!
  
• Leren, hoe? begrippen opschrijven?
  
• Aantekeningen leren
  
• Oefenen met test jezelf/ oefentoets/ (examentraining). In je boek/online.
  
• werkboekvragen doornemen, welke vond je moeilijk? Snap je ze nu?
  
• LessonUp lessen doornemen
  
• ??
  

Controleren leerdoelen 12.1

- Je kunt met voorbeelden uitleggen hoe Darwin ontdekte dat de aarde en de organismen voortdurend veranderen.

- Je kunt beschrijven hoe verschillende rassen ontstaan.

Je kunt met behulp van een voorbeeld uitleggen hoe natuurlijke selectie verloopt.

- Je kunt uitleggen waardoor variatie in genotypen en fenotypen ontstaat.

- Je kunt uitleggen wat evolutie is en hoe evolutie verklaard wordt. 

Blz 189

Antwoord