Zorgvrager met gewrichtsaandoeningen en met botziekten en amputaties

• Verzorgende
• MBO
• Studiejaar 2

Gewrichtsaandoeningen

Ons lichaam bestaat uit botten, zoals de wervelkolom, gewrichten, spieren, vezels en pezen.

Wervelkolom geeft vorm en steunt je lichaam.

De botten zorgen voor stevigheid, ondersteuning en vormgeving en beschermen interne organen.

Gewrichten zijn belangrijk om botten ten opzichten van elkaar te kunnen bewegen.

Spieren helpen samen met botten en gewrichten om te bewegen.

Bundels van vezels vormen een spier en bepalen de spierkracht.

Pees is een verbinding tussen een spier en een bot.

Om te kunnen bewegen hebben wij energie nodig: Glucose.

                                   Gewricht

Een gewricht bestaat uit deze onderdelen, zie afbeelding.

Bij de reumatoïde artritis raakt het synovium (slijmvlies dat de gewrichtsholten bekleedt) ontstoken.

Welke gewrichtsaandoeningen ken je?

Artritis/ Artrose

Osteoporose

jicht

Reumatoïde artritis begint sluipend. Wat zijn de eerste verschijnselen van dit ziektebeeld?

Vermoeidheid, weinig eetlust, sterk transpireren, pijn en stijfheid van de gewrichten, vooral bij het opstaan of na lang in één houding zitten, ontstoken gewricht, vaak gezwollen, doet zonder te bewegen of te belasten al pijn.

Op basis van welke onderzoeken wordt de diagnose reumatoïde artritis gesteld?

1. op basis van klachten, lichamelijk onderzoek, bloedonderzoek (bezinking, reumafactor en anti-CCP
2. op basis van klachten en zwelling van de gewrichten
3. op basis van lichamelijk onderzoek, gezwollen gewrichten, transpiratie en weinig eetlust
4. op basis van vermoeidheid, pijn, gezwollen gewrichten en stijfheid

A is het goed antwoord:

- reumafactor is een speciaal eiwit in het bloed, die met de afweer te maken heeft

- Anti-CCP= antistof gericht tegen cyclisch gecitrulleerd peptide

Behandeling

- Pijnstilling (paracetamol, morfine) ​                                                                  Verder nog:​

- Ontstekingsremmers (NSAID’S, prednison)​                                                - In beweging blijven​ 

- Anti-reuma middelen​                                                                                             - Bij ontstoken gewricht:  ijspakking​                                                      - Biologicals (helpen het afweersysteem)                                                       - Warmte geeft comfort                                                                                                                                                                                                                                               

Andere disciplines?​

 fysio-, ergo (aangepaste hulpmiddelen), podotherapeut ​

Aandachtspunten verzorging- en begeleiding

Houding en beweging	Evenwicht tussen rust en beweging, overbelasting vermeiden, een stoel met een vrij hoge zitting en rechte leuning is gunstig, realiseer je bij de verzorging dat veel bewegingen pijn doen!
Huidverzorging	Smetten en decubitus voorkomen, ruim zittende kleding uit natuurlijke materialen zijn aan te bevelen
Voeding	Bepaald eten lijkt sommige zorgvragers te helpen bv mediterrane voeding of vis, mijdt zure voeding: lijkt de ziekte juist te verergeren, gezond eten en overgewicht meiden.
Temperatuur	De voorkeur gaat uit naar warm water, koud water geeft meer pijn, stijfheid.
Hulpmiddelen	bij het lopen bv krukken, brace, rollator of stok, bij het eten bv aangepast bestek
Medicijnen	Op tijd innemen en op de juiste manier, hou de bijverschijnselen van de medicijnen in de gaten!
Psychosociale begeleiding	Kwaliteit van leven: hierbij ondersteun je de zv! Denk aan misvormingen van de gewrichten, acceptatie niet meer alles te kunnen en de pijn.

Artrose (artrosis deformans)

Wat is het?	Oorzaak	Verschijnselen	Behandeling	Aandachtspunten verzorging
Een aandoening waarbij gewrichts-slijtage optreedt .	Overbelasting van een gewricht bv abnormale stand of van botten (x-been)door zware lichamelijke arbeid, Leeftijd: draagkracht van het kraagbeen wordt vermindert.	Pijn bij vooral bewegen en belasting van het gewricht. Ook in rust. Lichte zwelling door ontsteking.	Overgewicht meiden of gewicht verminderen. Overbelasting verminderen. Operatie (recht zetten van een bot) Punctie (vocht/ druk wegnemen) Prothese	Houding en beweging Kou en warmte Medicatie ochtendstijfheid van spieren en gewrichten Overgewicht Voeding Hulpmiddelen

Wat zijn de overeenkomsten m.b.t. artrose en artritis?

Botziekten en amputaties

Wat is het? Osteoporose 1- poreus bot	Oorzaak 1- leeftijd, hormonen, bijwerking medicijnen, te weinig beweging, te kort aan vitamine D	Verschijnselen 1- pijn, botkreuken, verandering in gestalte (krimpen), ademhalingsmoeijkheden, zuurbranden, vaak plassen, uitbollende buik	Behandeling 1- Pijn bestrijding, tegengaan van veder botverlies, voorkomen van botbreuk	Aandachtspunten verzorging 1- voldoende lichaamsbeweging, voedingsadvies (vitamine D), medicijnen, zonlicht, valpreventie aanhouden
Amputatie 2- Een lichaamsdeel gedeeltelijk of geheel chirurgisch afgezet	2- ernstige doorbloedingsstoornissen, weefselbeschadiging, ongeluk infectie, tumor	2- Fantoompijn (zenuwpijn)	2- Prothese	2- Psychosociale begeleiding, lichaamsgewicht, stompverzorging, houding en beweging, schoonhouden van de prothese. zelfstandigheid