§5.1 Deel 1/ De kerk valt uiteen

• Mens & Maatschappij
• Middelbare school
• vmbo t
• Leerjaar 2

Hey!

Goed dat je er bent!

Pak jouw spullen alvast:

• Doe je boeken open zodat ik het huiswerk kan zien.
  
• Log alvast in bij LessonUp

Ga aan de slag met blz. 6 & 7

Renaissance en Reformatie

De Reformatie

Feniks, Geschiedenis Werkplaats, Memo, Saga

Leerdoel

Aan het eind van deze les kun je herkennen en uitleggen wat de Reformatie is.

Waarom was de kerk machtig in de middeleeuwen?

Katholiek

Protestant

Karel V

• heerste van 1515 tot 1555 over Spanje, het Duitse Rijk en de Nederlanden.
• In de middeleeuwen hoorde bijna iedereen bij de katholieke kerk.
• Leiders van de kerk, geholpen door vorsten, spoorden ketters op en dwong ze tot bekering.
  
• Karel V wilde dat iedereen katholiek was. Kritiek op de katholieke kerk werd streng bestraft.
  

Bespreken:

• In welk deel van NL woonden de meeste aanhangers van Karel V?
• In welk deel van NL wonen de meeste protestanten?

A: ik volg de les klassikaal

B: ik ga zelfstandig aan de slag met het lesdoel.

1. Klassikaal
2. Zelfstandig

Katholieke kerk (1)

• Christelijke kerk

• Staat onder leiding van de Paus in Rome (vandaar ook wel: Rooms-Katholieke Kerk)

• Hiërarchisch: er is een duidelijke leider en indeling van macht

• De mis (kerkdienst) en de Bijbel zijn in het Latijn

Katholieke kerk (2)

• Er staan beelden in de kerk

• Deze beelden (van bijvoorbeeld heiligen) worden soms ook vereerd

• Ook relieken (overblijfselen van heiligen) worden vereerd

• Er zijn magische handelingen en rituelen, zoals: wijn/bloed en brood/lichaam

Hoe was de macht verdeeld in Europa rond 1500-1600? Wie had(den) de macht?

De splitsing van de kerk

• Er ontstond een splitsing van de kerk: de
    Hervorming of reformatie.
• Mensen die protesteerden tegen de paus
    en zich afsplitsten van de katholieke kerk
    werden protestanten genoemd.

Welke kenmerken horen hierbij?

• eenvoudig ingerichte kerken
• heiligen werden niet meer vereerd
• zelfbenoemde dominee

Aan de slag!

Maken:

blz. 8 & 9

Klaar? In stilte even iets voor jezelf doen op de iPad.

Luther

De Duitse monnik Maarten Luther vond dit verkeerd. Hij wilde de kerk hervormen (veranderen). Hij schreef daarom in 1517 een brief aan de paus met alles dat hij wilde veranderen:

• Eenvoudige kerken
• Geen verering van heiligen
• Zelf de Bijbel lezen

Duitse Bijbel

De katholieke Bijbel was geschreven in het Latijn, een taal die maar weinig mensen kenden. Luther vertaalde daarom de Bijbel naar het Duits.

Een te mooi gebouw

Dit is de Sixtijnse Kapel, in het paleis van de paus in Rome. Om deze kerk te kunnen betalen, verkocht de paus plekken in de Hemel.

Opstandige vorst

Op dit schilderij staat Frederik III van Saksen. Hij was een invloedrijke Duitse vorst. Luther was één van Frederiks onderdanen. Frederik beschermde Luther nadat keizer Karel V hem vogelvrij had verklaard.  Zo kon hij ongestoord aan zijn Bijbelvertaling kon werken. Frederik beschermde ook de aanhangers van Luther. De reden waarom is niet helemaal duidelijk, want Frederik bleef zelf katholiek.

Katholieke keizer

Karel V was streng katholiek en wilde dat al zijn onderdanen katholiek waren. De kritiek van Luther op de kerk en de paus maakte Karel daarom woedend. Hij liet Luther vogelvrij verklaren. Iedereen mocht hem nu zonder straf doden.

Humanisme

• Humanisten onderzoeken originele teksten uit oudheid
• Conclusie: kerk houdt zich niet aan regels van de bijbel
• Tijdens middeleeuwen is kerk steeds rijker geworden
• Misstanden: Rijkdom, Aflatenhandel: vergeving kopen in plaats van spijt betuigen etc

Reformatie (1)

• Betekent hervorming

• In dit geval hervorming van de katholieke kerk

• Begint aan het einde van de middeleeuwen, in de 15e eeuw

• Protesteren tegen de macht en rijkdom (o.a. door aflaten) van de katholieke kerk

Reformatie (2)

• Belangrijkste hervormers: Maarten Luther en Johannes Calvijn

• In 1517 komt Luther met 95 stellingen (vooral tegen aflaten)

• Hij hoopt dat de Paus mee wil denken en de Kerk zal hervormen

• Luther wordt echter door de Paus in de ban gedaan

Maarten Luther (1483-1546)

Duitse monnink die grote moeite had met de aflaten en levensstijl van de geestelijken. 

Veel aanhangers in Duitsland.

Johannes Calvijn (1509-1564)

Zwitserse hervormer die vond dat beelden niet in de Kerk thuishoorden. 

Veel aanhangers in Nederland

Leg uit wat de reformatie is.

Maken

blz. 8, 9 & 10

Klaar? In stilte even iets voor jezelf doen op de iPad.