§4.3 Bronnen: problemen met fossiel 2024

• Aardrijkskunde
• Middelbare school
• vmbo k, g, t
• Leerjaar 3

§4.3 Bronnen: Problemen met fossiel

Bewezen en onzekere voorraden - Vervuiling en klimaatverandering

Lesplanning

9.55-10.00 Welkom

10.00-10.03 Lesplanning en leerdoelen 

10.05-10.25 Lezing en filmpje Problemen fossiele energie

10.25 - 10.55 Maakwerk Studiewijzer

10.55- 11.05 Nakijken paragraaf 4.3

11.05 -11.13 Checkup Wheel of decide

11.13 -11.15 Afsluiten les.

Leerdoelen

•  Je kunt beschrijven wat de bewezen voorraad van fossiele brandstoffen is.
  
• Je kunt het verband uitleggen tussen de hoogte van de prijs van fossiele brandstoffen en de winbaarheid van voorraden op lastige plekken in de ondergrond.
  
• Je kunt het verband uitleggen tussen technische ontwikkeling en de winbaarheid van voorraden fossiele brandstoffen op lastige plekken in de ondergrond.
  
• Je kunt beschrijven wat de onzekere voorraad van fossiele brandstoffen is. Hierbij ga je in op de hoogte van de prijs van fossiele brandstoffen en de technische ontwikkeling.
  
• Je kunt uitleggen waarom het moeilijk te voorspellen is wanneer de voorraden fossiele brandstoffen op zijn. Hierbij gebruik je de begrippen bewezen voorraad en onzekere voorraad en de vraag naar fossiele brandstoffen.
  
• Je kunt het verband uitleggen tussen de winning, het transport en het verbruik van fossiele brandstoffen en vervuiling, en van deze vervuiling twee voorbeelden geven.
  
• Je kunt het verband uitleggen tussen de winning, het transport en het verbruik van fossiele brandstoffen en de stijging van de gemiddelde temperatuur op aarde. Hierbij ga je in op de rol van koolstofdioxide.
  
• Je kunt uitleggen hoe deze gemiddelde stijging van de temperatuur leidt tot klimaatverandering, het smelten van gletsjer- en landijs en de zeespiegelstijging.
  

? Je kunt uitleggen hoe de gaswinning in Nederland leidt tot aardbevingen in het winningsgebied.

? Je kunt uitleggen hoe CCS ingezet wordt om de uitstoot van koolstofdioxide kleiner te maken.

? Je kunt het verband uitleggen tussen het opraken van fossiele brandstoffen en het ontstaan van conflicten tussen landen en regio’s.

? Je kunt ten minste vijf nadelen geven van het winnen en het gebruiken van fossiele brandstoffen.

Fossiele brandstoffen

Lastige voorspelling wanneer voorraden op zijn

voorraad fossiele energie in %

Aantal jaar dat de voorraad nog gebruikt kan worden

1. Er worden nog steeds nieuwe voorraden ontdekt

2. Sommige voorraden zijn moeilijker te winnen (diepte, nieuwe technieken) dus onzekere voorraden

Hoe groot blijft de vraag naar fossiele brandstoffen?

Afhankelijk van:

• bevolkingsgroei
• welvaartsontwikkeling
• hoe goed het lukt om duurzame energiebronnen zoals wind en zon te gebruiken.

Vervuiling

Lekken olie tijdens olieboringen en transport

Afvalstoffen die ontstaan bij winning steenkool, aardolie en aardgas (chemicaliën) lekken naar omgeving.

Klimaatverandering

natuurlijke broeikaseffect

versterkte broeikaseffect

Broeikasgassen

Broeikasgassen:

• kooldioxide (CO2)
• methaan (CH4)
• waterdamp (H2O)

Door verbranden aardgas, aardolie en steenkool komen er meer broeikasgassen in de atmosfeer.

Gevolgen versterkt broeikaseffect:

• Zeespiegelstijging 
• Gemiddeld hogere temperaturen
• Meer hittegolven
• droogte
• misoogsten
• watertekorten
• Wanneer het regent zal de neerslagintensiteit veel groter zijn.

Het vermogen van de aarde om warmte vast te houden door de aanwezigheid van natuurlijke broeikasgassen in de atmosfeer.

Zonder natuurlijk broeikaseffect is er geen leven op aarde mogelijk!

Ruzie op de Zuid Chinese Zee

https://www.youtube.com/watch?v=AAUOiCxoGnY

Wat is het grootste nadeel van het opwekken van energie door fossiele brandstoffen?

1. luchtverontreiniging
2. Het is veel te duur
3. Door de winning ontstaat schade aan het milieu
4. Co2 komt extra vrij (opwarming aarde)

Wat is het versterkte broeikaseffect?

1. Het vasthouden van de warmte door broeikasgassen
2. Afname van broeikasgassen rondom de aarde
3. De massale ontbossing waardoor CO2 niet meer wordt opgenomen
4. Toename van hoge concentraties broeikasgassen in de atmosfeer

Hoe werkt het broeikaseffect precies?
Zet het in de juiste volgorde.

Heb jij het goed begrepen? Test je kennis!

1

2

3

4

5

6

De aarde heeft een broeikas-effect. 

Daardoor heeft de aarde een aangename temperatuur.

Mensen zorgen voor veel uitstoot.

Er komt meer CO2 in de lucht.

De aarde houdt te veel warmte vast.

Het broeikaseffect wordt versterkt.

Aan de slag!

maken blz 86 H4 §4.3 opdrachten :

1a, 2abd, 3, 4

ben je hiermee klaar leer/bestudeer de begrippen van paragraaf 4.1,4.2 en 4.3

Of je maakt de topografie Frankrijk en Brazilie (VLI)