Basisstof 6 Veilig vrijen

• Biologie
• Middelbare school
• vmbo k, g, t, mavo
• Leerjaar 2

6. Veilig vrijen

Planning

theorie 

controle vragen

aantekening

huiswerk

Leerdoelen

2.6.1 Je kunt de werking van enkele voorbehoedsmiddelen beschrijven en aangeven of ze betrouwbaar zijn of niet. 

2.6.2 Je kunt ziekteverschijnselen en genezingsmogelijkheden noemen van seksueel overdraagbare aandoeningen. 

Geboorteregeling

Man en vrouw beslissen samen of ze een kind willen of niet. 

Geen kinderwens: voorbehoedsmiddelen of anticonceptie

Verantwoording

Als je met elkaar vrijt, draag je samen de verantwoording voor de gevolgen.

Veilig vrijen is belangrijk.
  Beschermt tegen ziekten die met seksualiteit te maken hebben.
   Daarnaast wil je een ongewenste zwangerschap voorkomen.

Gebruik om veilig te vrijen een voorbehoedsmiddel. 

De bekendste zijn het condoom en de pil.

Onbetrouwbare manieren van geboorteregeling

Periodieke onthouding:

* Geen seks tijdens de vruchtbare periode.

* Omdat deze periode lastig is vast te stellen, is deze manier zeer onbetrouwbaar. 

Coïtus interruptus:

(voor het zingen de kerk uit) 

• De man trekt de penis uit de vagina terug als hij zijn orgasme voelt aankomen. De zaadlozing vindt buiten de vagina plaats. Er kan al wat voorvocht in de vagina gekomen zijn. In dat voorvocht zitten vaak zaadcellen.
  
• Ook deze manier is zeer onbetrouwbaar.
  

Voorbehoedsmiddelen

Betrouwbare voorbehoedsmiddelen:

Condoom 

- Beschermt tegen zwangerschap en tegen seksueel overdraagbare ziekten. 

- mannen en vrouwencondoom 

De pil

anticonceptiepil

Pilletje met hormonen, slikt een vrouw dagelijks voor 3 weken.

1 week onderbreking, menstruatie. 

Pil vergeten/ziek geweest? > Niet beschermt tegen zwangerschap tot de volgende menstruatie. 

De pil, beschermt niet tegen SOA's 

Morning-after pil

De morning-afterpil bevat veel hormonen en mag alleen in noodgevallen worden gebruikt: 

- Binnen 3 dagen na de onbetrouwbare seks innemen.

- Werkt het beste als deze binnen 12 uur wordt ingenomen

- Is zonder recept te koopbij de drogist en apotheek. - 

- Voorkomt innesteling als er bevruchting heeft 

  plaatsgevonden. 

  Hierdoor voorkomt het een zwangerschap.

Er is iets misgegaan. 

-  condoom gescheurd of het is misgegaan bij het verwijderen of i.d. 

-  een pil vergeten en toch seks gehad

- een meisje is verkracht

Spiraaltje

Koperspiraal en hormoonspiraal

Pessarium (met zaaddodende pasta)

Sterilisatie

• Sterilisatie vrouw
• Sterilisatie man

Nog andere manieren

- Hormoonpleister: pleister op huid voor 3 weken. 

- Hormoonstaafje: arts plaats staafje vaak in bovenarm. Kan 3 jaar blijven zitten.

- Prikpil: elke 3 maanden een prik met hormonen

- Nuvaring: 3 weken in de vagina,
om baarmoedermond heen

Seksueel Overdraagbare Aandoeningen

SOA

SOA is een afkorting van Seksueel Overdraagbare Aandoeningen. Er zijn verschillende SOA's. 

Je kunt een SOA krijgen door seks met een besmette persoon. 

Een bekende SOA is AIDS.

Chlamydia

• Meest voorkomend in Nederland
• Bacteriele infectie
• Deze bacterie besmet de slijmvliezen van de plasbuis, de anus, de keel of de baarmoedermond. 
• Chlamydia zorgt daar voor ontstekingen. 

Gonorroe

• Bacterie
• Slijmvliezen van de vagina, penis, anus, keel of ogen kan worden besmet. 
• 'Druiper' (afscheiding plasbuis) 
• kan leiden tot onvruchtbaarheid
• Antibiotica

Genitale wratten

• Virus (HPV). 
• Rond en in geslachtsdelen en anus
• ruimt lichaam vaak zelf op.
• Jaren later kan HPV baarmoederhalskanker, anuskanker of keelkanker veroorzaken
• inenten tot 18 jaar verkleint die kans

Hepatitus B

- Virus

- Kan onsteking aan de lever veroorzaken

- komt voor in bloed, sperma, voorvocht en vaginaal vocht.

- Sommige mensen krijgen chronische variant. 

- Kunnen leverkanker krijgen

Herpes genitalis 

• Herpes is een virus. Het herpes-virus dringt je lichaam binnen via de huid en het slijmvlies van je mond, je penis of vagina of de anus. 
• Herpes zorgt voor ontstekingen.
•  Blaasjes die pijn doen rond, op of in de penis, de vagina of de anus.
  
• Virus voor altijd in je lichaam

Syfilis

veroorzaakt door een bacterie

Zweertjes of vlekjes op geslachtsdeel, mond of anus
Antibiotica

zonder behandeling kan het leiden tot de dood

HIV

HIV => is een virus (dat aids veroorzaakt)

Symptonen

Eén tot zes weken na het oplopen van hiv kan je klachten krijgen die lijken op gewone griep. Deze kunnen één tot zes weken aanhouden.

Heb je HIV zonder klachten > seropositief

Hoe krijg je HIV?

Onveilig geslachtsgemeenschap te hebben, maar ook contact met bloed

Behandeling

Hiv blijft altijd in je lichaam. Je onderdrukt het met hiv-remmers. 

Aids

• Door het HIV virus. Als je ziek wordt/klachten krijgt heb je aids
• Afweersysteem aangetast
• Daardoor sneller ziek van een griep, in ergste geval overlijd je daardoor

Met de pil ben je beschermd tegen zwangerschap en SOAs

1. Waar
2. Onwaar

Welke van de volgende SOAs kan niet worden verholpen met antibiotica?

1. Chlamydia
2. Gonorroe
3. Herpes genitalis
4. Syfilis

Dit is geen veilige manier van het voorkomen van SOAs

1. Alleen pijpen
2. Het gebruiken van een condoom
3. Het slikken van de pil
4. Allemaal niet

Chlamydia is een SOA. Deze SOA komt ..... voor in Nederland

1. Veel
2. Weinig
3. Niet

Welk type voorbehoedsmiddel is hier weergegeven?

1. hormoonspiraaltje
2. sterilisatie
3. vrouwencondoom

Geschikt om een soa te voorkomen

1. de pil
2. het condoom
3. het spiraaltje
4. de morning-after pil

Aantekening

seksueel overdraagbare aandoeningen (soa’s): Ziekten die je kunt krijgen door contact met penis, vagina, anus en mond van een besmet persoon.

sterilisatie: Blijvende ingreep waarbij de zaadleiders (bij de man) of eileiders (bij de vrouw) worden onderbroken.

voorbehoedsmiddelen: Middelen die zwangerschap voorkomen; een condoom beschermt ook tegen soa’s.

chlamydia: Meest voorkomende soa met weinig klachten

Huiswerk 

Lees in je boek basisstof 6 (blz 113 t/m 119)

Maak digitaal opdracht 1, 2, 5 en 6

Maak in je boek opd 4

Welk type voorbehoedsmiddel is hier weergegeven?

1. hormoonspiraaltje
2. sterilisatie
3. vrouwencondoom

Een vrouw kan tot de 24ste week van de zwangerschap een abortus ondergaan.

1. juist
2. onjuist
3. nee, alleen de morning-afterpil is dan nog te gebruiken
4. nee, alleen het spiraaltje is dan nog te gebruiken

Geschikt om een soa te voorkomen

1. de pil
2. het condoom
3. het spiraaltje
4. de morning-after pil

Als je 1 pil vergeet en je slikt gewoon verder, kun je niet zwanger raken

1. ja
2. nee
3. ja maar je moet dan wel die vergeten pil extra nemen

De morning-afterpil is een geschikt voorbehoedsmiddel

1. ja
2. nee
3. ja, maar neem die pillen wel elke dag in
4. ja, maar neem de pil wel binnen 48 uur in

Een condoom beschermt optimaal tegen zwangerschap

1. als je deze goed aanbrengt
2. als je deze goed verwijdert
3. als je deze gebruikt en daarnaast een zaaddodende pasta
4. A, B, en C

Betrouwbare geboorteregeling:
1: Periodieke onthouding
2: coïtus interruptus

1. beide waar
2. beide nietwaar
3. 1: waar 2: nietwaar
4. 1: nietwaar 2: waar

Morningafterpil

coïtus interruptus, wat is dat?

Hoe voorkomt de pil een zwangerschap?

Waarom gebruiken mensen een voorbehoedsmiddel?