Soorten vragen

• Communicatie
• MBO
• Studiejaar 2

Goede vragen

Waarom zijn ze zo belangrijk?

Wat is een goede vraag?

Een goede vraag stel je vanuit oprechte belangstelling. 

Door vragen te stellen kom je meer te weten over de wensen en behoeften van de zorgvrager. 

Opdracht 1:

Neem een zorgvrager van stage in gedachten. Hoe hebben jullie contact gemaakt? Wat heb je gedaan? Welke vragen heb je gesteld? 

Bespreek dit in je groepje en schrijf dan zelf 4 vragen op. 

Open vragen

Op een open vraag kun je meer dan alleen maar ‘ja’ of ‘nee’ antwoorden. Je kunt uitgebreid antwoord geven. 

Vaak zijn het vragen die met een van de vijf W’s en de H beginnen: wie, wat, waar, wanneer of hoe. 

Door het stellen van open vragen betrek je de zorgvrager bij het onderwerp van het gesprek en laat je de verantwoordelijkheid bij de zorgvrager.

Voor- en nadelen van open vragen:

Voordelen:

-je nodigt de zorgvrager uit om zijn/haar verhaal te doen.

-je toont echt interesse

Nadelen:

-kosten veel tijd (vooral als de ander maar blijft praten)

-het is moeilijk om alle informatie te onthouden en het gesprek te sturen. Probeer dan kort samen te vatten, een andere vraag te stellen en maak korte aantekeningen.

Voor- en nadelen van gesloten vragen:

Voordelen:

• ze zijn geschikt als je in korte tijd specifieke informatie wilt verzamelen;

• ze geven vaak alleen dié informatie waarom je gevraagd hebt;

• ze leveren meestal korte en bondige antwoorden op: ‘ja’, ‘nee’, ‘misschien’, ‘

• ze sturen het gesprek en ze zorgen dat je recht op je doel afgaat;

Nadeel:

• ze kunnen al gauw lijken op een ‘kruisverhoor’.

Open of gesloten vraag?

Wilt u koffie of thee?

Open vraag

Gesloten vraag

Wat vinden jullie goed aan de nieuwe kantine?

Open vraag

Gesloten vraag

Waarom is tekenen jouw lievelingsvak?

Open vraag

Gesloten vraag

Ben jij 12 jaar oud?

Open vraag

Gesloten vraag

Ben jij al in het zwembad geweest?

Open vraag

Gesloten vraag

Waarom lieg je tegen mij?

Open vraag

Gesloten vraag

Opdracht 2: open en gesloten vragen

Situatie:

Op je stage/project wordt aan jou gevraagd om een nieuwe 1e jaars stagiaire te begeleiden. Hij of zij doet een oriënterende stage van 10 weken.

Bedenk  3 open vragen en 3 gesloten vragen die je in het kennismakingsgesprek kan stellen.

Suggestieve vragen:

Dit zijn vragen waar (een deel van) het antwoord al in zit. 

Met deze vragen probeer je je gesprekspartner te beïnvloeden. Bijvoorbeeld: 'Denk je niet dat dit de beste
manier is? Gebruik deze vragen zo weinig mogelijk, het kan irritatie oproepen bij de zorgvrager.

Noem 2 suggestieve vragen die je ziet in het filmpje.

Opdracht 3: video talkshow

1. Welke open vragen hoor je (minimaal 2)

2. Welke gesloten vragen hoor je (minimaal 2)

3. Welke suggestieve vragen hoor je (minimaal 1)

Voor- en nadelen suggestieve vragen:

Voordeel: als je de ander wilt overhalen of als je een bevestiging wilt van wat je hebt afgesproken.

Nadeel: Je weet niet of de ander ‘ja’ zegt omdat jíj dat zo graag wil horen of omdat hij het werkelijk wil of meent.

Voorbeelden van suggestieve vragen:

• U twijfelt dus aan.......?

• U wilt zeker geen koffie meer?

• U verwacht dus geen verbetering van ....?

• U bent van mening dat....?

• U bent nog tevreden hoe ik het doe?

Maak van de volgende gesloten vragen open vragen: (in je groepje)

-Ga je vanavond nog trainen?

-Ben je tevreden over onze service?

-Wilt u nog wat drinken?

-Geloof jij in God?

-Ben je al lang thuis?

-Deed dat voorval iets met je?

-Heb je een leuke vakantie gehad?

-Begrijp je wat ik bedoel?

-Ben je ziek?

Hou je van me?

Controlevragen

Een controlevraag is bedoeld om erachter te komen of je elkaar goed begrepen hebt. Controlevragen kun je ook stellen als een suggestieve vraag, maar bieden de ander de mogelijkheid het oneens met je te zijn.

Voorbeelden van controlevragen:

• Heb ik dit voldoende toegelicht?

• Wat vindt u van deze benadering?

• Herkent u wat ik zeg?

• Bent u het met mij eens, dat....?

• Hoe komt dit bij u over?

Tegenvragen:

Tegenvragen kun je stellen om (weer) regie over het gesprek te krijgen of te houden.

Voorbeeld tegenvragen:

• Hoe bedoelt u?

• Waarom vraagt u dat?

• Wat is de achtergrond van uw vraag?

Onbeleefde vraag

Dit zijn onbeschofte vragen. Deze vragen gebruik je bij voorkeur niet. Het wordt een onaangenaam gesprek. 

Wat vinden jullie een onbeleefde vraag van zorgverlener aan zorgvrager?

Keuzevragen

Je kunt kiezen uit een aantal opties. 

Bijvoorbeeld: 'Wil je koffie of thee?'

Of willen jullie een opdracht doen of een film kijken?

 

NIVEAU

Betrekking op relatie   –
en eigen belang    | 

Roos van Leary toepassen

Groepje van 4:

Bereid in tweetallen een gesprekje voor en kies allebei een 'niveau' uit de Roos van Leary. De 2 anderen observeren. 

Schrijf op welke rol je denkt dat ze innemen.

Schrijf op welke open en gesloten vragen ze stellen.

De 2e keer kies je een 'ander niveau' dan de 1e keer. Wissel af met boven/onder, links/rechts.

Eindopdracht periode 1 lj2

1. Werk in tweetallen

2. Jullie nemen een video op waarin je een gesprek voert. Het gesprek moet gaan tussen een zorgverlener en een zorgvrager, familie van de zorgvrager of een collega.

3. Je levert individueel de video in waarin jij de zorgverlener speelt.

4. Neem een casus uit de praktijk; bijvoorbeeld een gesprek tijdens de ADL met de zorgvrager, een gesprek met de familie van de zorgvrager, een gesprek met een collega over een zorgvrager. 5. Laat in je gesprek zien dat je aan onderstaande punten hebt gehouden.

Punten die in het gesprek moeten voorkomen:

1. De luisteraar neemt dezelfde lichaamshouding aan als de ander [spiegelen].

2. De luisteraar maakt oogcontact

3. De luisteraar past mimiek en intonatie aan

4. De luisteraar houdt een afstand aan die gebruikelijk is bij het spreken op normale gesprekstoon

5. De luisteraar reageert zo nu en dan met verbale ondersteuning en bijbehorende hoofd gebaren [aandachtgevend gedrag] .

Punten die in het gesprek moeten voorkomen

6. De luisteraar heeft een ontspannen en rustige houding

7. De luisteraar vraagt de ander om verduidelijking van dingen die hij zegt of doet [concretiseren] .

8. Parafraseren [De luisteraar kan samenvatten naar inhoud]

9. Reflecteren [ samenvatten naar gevoel en emoties benoemen]

10. De luisteraar maakt gebruik van vragen: open vragen; gesloten vragen, suggestieve vragen,sturende vragen en doorvragen

11. De luisteraar vervalt niet in luisterfouten: b.v. OMA. geen OEN zijn en NIVEA ,etc.

Praktijktoets gesprek voeren:

Je kiest 1 casus uit de casussen uit en bereid je samen met een klasgenoot op voor. Je wordt beoordeeld op de rol als hulpverlener.

In lesweek 15 oefen je het gesprek met je klasgenootje. Hieronder staan de criteria waar je op kunt letten. 

De beroepskracht:

1. Houdt oogcontact en geeft kleine aanmoedigingen

2. Vult niet voor de cliënt in wat hij eigenlijk wil zeggen of voelt (NIVEA)

3. Stelt gerichte vragen en vraag door 

4. Stelt geen suggestieve vragen en geen dubbele vragen

5. Laat stiltes vallen wanneer dat nodig is

6. Vertelt de cliënt wat hem opvalt aan emoties en vraagt na of dit klopt (ANNA)

7. Vraagt naar wat de cliënt voelt en vindt (reflecteren)

8. Verwoordt gevoelens van de cliënt op vragende toon weer (spiegelen)

9. Geeft geen adviezen of oplossingen (OMA)

10. Neemt niet de rol van cliënt over, door met eigen ervaringen te komen

 

Stel minimaal:

-2 gesloten vragen

-1 open vraag

-1 reflecterende vraag (maak gebruik van LSD)

-1 suggestieve vraag

Je oefent vandaag met 2 soorten gesprekken. Volgende week neem je 1 gesprek op (video) en deze lever je in als eindopdracht!