ADHD mini-les onderwijskunde

• Nederlands
• HBO
• Studiejaar 3

ADHD (in de klas)

Inhoud

- DSM diagnose

- Kenmerken

- Oorzaken

- Leerprestaties

- Do & dont's

- Opdracht

- Literatuur

DSM-5 

• DSM-5 is een classificatiesysteem waarin internationale afspraken zijn gemaakt over welke criteria van toepassing zijn op een bepaalde psychische stoornis.
• DSM = Diagnostic and Statistical Manual of Mental Disorders. 

(Richtlijnen jeugdhulp en jeugdbescherming. , z.d.)

Kijk eens om je heen en wat zie je?

Neem hier even de tijd voor

DSM-5 - Wat is ADHD?

• ADHD valt onder een DSM-5 stoornis.
• ADHD = Attention Deficit Hyperactivity Disorder. 
• De hersenen van mensen met ADHD reageren sneller op prikkels (impulsen, stemmingen en gebeurtenissen). 
• Kinderen met ADHD zijn snel afgeleid. Ze kunnen niet lang ergens de aandacht bij houden en er is vaak sprake van lichamelijke onrust en grote beweeglijkheid.

(Richtlijnen jeugdhulp en jeugdbescherming. , z.d.)

Oorzaken ADHD

• Erfelijke aanleg
  
• Verminderde hersenactiviteit in de prefrontale cortex
• Afwijkingen in hersenstructuren
• Problemen met executieve functies
• Verminderde gevoeligheid voor bekrachtiging

• Omgevingsfactoren, zoals blootstelling aan bepaalde stoffen tijdens de zwangerschap

(Richtlijnen jeugdhulp en jeugdbescherming. , z.d.)

Wat ga je morgen voor leuks doen?

Neem hier even de tijd voor

Executieve functies

Remfunctie, werkgeheugen, planningsvaardigheden, emotieregulatie, timemanagement, innerlijke motivatie, concentratie, starten met een taak, zelfreflectie etc.

(Geerts & van Kralingen, 2020)

Kenmerken

Kenmerken ADHD

ADHD – overwegend hyperactief-impulsief

- Moeilijk stil kunnen blijven zitten;

- Moeilijk op zijn beurt kunnen wachten; 

- Van de ene activiteit naar de andere hollen;  

- Kunnen niet op hun stoel blijven zitten;  

- Overdreven veel praten;  

- Anderen in de rede vallen;  

- Zich vaak in gevaarlijke situaties storten;  

- Zichzelf moeilijk kunnen afremmen

- Moeite met emotieregulatie

- Eerst doen dan denken

- Vaak betrokken bij conflicten

ADHD – overwegend onoplettend 

- Snel afgeleid zijn; 

- Dromerig zijn;  

- Passief lijken;  

- Teruggetrokken zijn;  

- Ongeorganiseerd en vergeetachtig zijn;  

- Niet lijken te luisteren;  

- Niet luisteren naar wat anderen zeggen;  

- Vaak dingen kwijt zijn;  

- Gemakkelijk afgeleid worden;  

- Moeite hebben met het sociale gebeuren in de klas/omgeving;  

- Moeilijk instructies kunnen volgen;  

- Veel kwijtraken of vaak iets verliezen;  

- Moeilijk blijvend de aandacht kunnen richten; 

- Moeite aandacht bij taken of spelactiviteiten te houden.  

(Richtlijnen jeugdhulp en jeugdbescherming. , z.d.)

Hoe zou het nu met mijn hondje gaan?

Je mag ook even aan iets anders denken

Neem hier even de tijd voor

Positieve kenmerken ADHD

• Hyperfocus
• Creatief
• Hebben vaak veel humor
• Probleemoplossend vermogen
• Enthousiast, altijd in voor iets nieuws
• Ondernemend
• Spontaan, open en zorgzaam

(Hoogman, z.d.)

Do’s bij ADHD in de klas

• Geef korte en duidelijke opdrachten;
  
• Blijf regels en afspraken herhalen; 
• Zorg voor uitdagende lesstof; 
• Gebruik afwisselende werkvormen om de aandacht te vergroten; 
• Complimenteer vaak;  ga uit van het positieve, sterke kanten van leerling
• Benoem het gewenste gedrag en bied alternatieven bij ongewenst gedrag;
• Verbaliseer niet te veel;

 

(Onderwijs van morgen, 2018)

Do’s bij ADHD in de klas

• Houd in de gaten of de leerling gaat afdwalen of drukker wordt door zoveel mogelijk oogcontact te houden tijdens een klassikale les;
  
• Plan rust- en ontspanningsmomenten in gedurende de les;
  
• Laat je niet tot discussies verleiden. Vertel vriendelijk, maar strikt, kort wat je van de leerling verwacht;
• Bied de leerling een afgeschermde werkplek: apart en vooraan, dicht bij de leerkracht;
  
• Leer slordigheidsfouten te voorkomen door het gemaakte werk altijd eerst na te laten kijken door de leerling zelf;
  
• Blijf het pittige, energierijke, creatieve kind achter de druktemaker zien. 

(Onderwijs van morgen, 2018)

Wat heb ik gister ook alweer gegeten?

Neem hier even de tijd voor

Dont's 

• De leerling zonder enige begeleiding laten samenwerken;
• Het ongewenste gedrag bestraffen zonder alternatieven aan te bieden;
• Een plek bij het raam of de deur geven.

(Onderwijs van morgen, 2018)

ADHD en les Nederlands

Opdracht

1. Neem een leerling in gedachten met ADHD.
2. Maak een plan van aanpak zodat het leer-en werkklimaat van de leerling zo effectief mogelijk is (klassenmanagement). 
3. Denk hierbij bijvoorbeeld aan:
   Indeling lokaal - lesinhoud - lesmethode - werkvorm - rol leerkracht - relatie met leerling. 
   
4. Plan van aanpak klassikaal bespreken.

Hoe was het om steeds te worden afgeleid?

Literatuur

• Geerts, W., & van Kralingen, R. (2020). Handboek voor leraren (3e herziene druk). Uitgeverij Coutinho.   
• Hoogman, M. (z.d.). Positieve kanten van ADHD. Geraadpleegd op 10 december 2024, van https://adhddingen.nl/positievekantenadhd/ 
• Onderwijs van morgen. (2 november 2018). ADHD in de klas: do’s en dont’s. Geraadpleegd op 10 december 2024, van https://www.onderwijsvanmorgen.nl/adhd-in-de-klas-dos-en-donts/ 
• Richtlijnen jeugdhulp en jeugdbescherming. (z.d.). Diagnose ADHD volgens de DSM-5. Geraadpleegd op 10 december 2024, van https://richtlijnenjeugdhulp.nl/adhd/wat-is-adhd/diagnose-adh-volgens-de-dsm-5/