Kip

• Dierverzorging
• MBO
• Studiejaar 1

GO2 Landbouwhuisdieren

Les 8 Gezondheid kip

Gezondheid Rund

Terugkoppelen opdracht:

• Opdracht verdiepen in een van de meest voorkomende ziekten/aandoeningen bij geiten. (Tweetal of drietal)
• Ieder tweetal of drietal deelt hun bevindingen met de klas zodat iedereen de benodigde info heeft.

'Het bloed' (Enterotoxaemi): Noor en Marlies + Eveline en Mirthe + Lise, Sydney en Ciska + Tess, Alicia en Ilse

Leverbot: Isolde en Djura + Roelien, Julia en Demi

Maag-darmwormen: Nayeli, Tygo, Aniza. + Matei en Danio 

Rotkreupel: Amanda en Esmay + Mark en Patrick

Zere bekjes: Irene en Rebecca + Silke en Nadiye

Het bloed (Enterotoxaemi)

Bacterie (Clostridium Perfringens type D) bevindt zich in maag-darmstelsel van geit/schaap.

Normaal gesproken ondersteund deze bact. bij verteringsproces.

Te groot aanbod koolhydraten (Suikers) -> Pensflora.

Bact. breid zich uit in darm -> Productie gifstoffen. 

Gifstoffen beschadigen darmwand/bloedvaten -> bloedingen.

Gifstoffen mogelijk in bloed -> Grote schade aan dier.

Symptomen: Stoppen met eten, Speekselen, Koorts, Tandenknarsen, Ademhalingsproblemen, Coördinatieproblemen, Krampaanvallen, Neurologische klachten, Coma en uiteindelijk de dood.

Deze ziekte wordt vaak waargenomen bij snel goed doorvoede lammeren tussen de 3 en 10 weken. (Veel melk/gras/brok)

Ook dieren van 6-12 mnd en volwassen dieren kunnen problemen ondervinden door het bloed, vaak in de vorm van vermageren/ conditie verlies.

Vaak is de eigenaar te laat. Dit komt doordat de ziekte zeer snel vordert. 

Wel vaak dmv sectie onderzocht of het dier het bloed heeft gehad. ->ivm rest van de kudde.

Vanaf 3 weken: vaccinatie tegen bloed mogelijk.

4- 6 weken voor aflammeren geit vaccineren kan ook: Lammeren krijgen dan antistoffen via biest. 

Leverbot

De leverbot is een parasiet: komt voor bij rund, schaap, geit, haas en ree.

Volwassen leverbot: platworm van 2 à 4 cm, leeft in galgangen van lever gastheer. 

De eieren van de leverbot worden met de mest uitgescheiden.

Aug-Sep-Okt: geiten kunnen besmettelijke cysten opnemen met het gras. 

Pens: Besmettelijke cyste laat hier deel achter; hiervanuit ontwikkelt zich klein leverbotje. Baant zich weg door darmwand, naar lever. 

Doorboort lever en nestelt zich volwassen in galgangen.

Acuut: trektoch duizenden jonge leverbotjes door lever: Sterfte door verbloeding. Plotselinge sterfte mogelijk tot 6-8 weken na besmetting op zwaar besmet weiland.

Chronisch: meest voorkomend. Mogelijke gevolgen; te vroege geboorte van jong, verlaagde melkproductie, slechte groei jong.

Regelmatig bloedonderzoek en bij chronisch mestonderzoek om te controleren op leverbot.

Bestrijding: Middel kiezen dat ook jonge leverbot dood is belangrijk.

Hoe vochtiger land hoe groter kans op verspreiding leverbotslak en hoe groter kans op leverbot besmetting. 

Zere bekjes (Ecthyma)

Ecthyma is een veel voorkomende, besmettelijke aandoening van huid en slijmvliezen van schapen en geiten.

Zoönose: Bij besmetting mens vaak kleine beschadigingen aan handen/vingers.

De veroorzaker is een virus. Het virus is zeer resistent. Droge korsten blijven bij lage temperaturen mogelijk jarenlang infectieus.

Korstjes vaak rond bek, lippen, snuit, poten, spenen en uiers, bij rammen ook aan de bovenkant van de kop. 

Wondjes kunnen ervoor zorgen dat schaap/geit niet meer goed kan eten en kunnen het dier kreupel maken.

Lammeren: ernstige situaties eten lammeren soms dagenlang niet, conditieverlies, vatbaarheid ziektes, door door ondervoeding. Niet perse dodelijk maar vertraagt groei wel aanzienlijk.

Geen virusdodend geneesmiddel, ziekteverloop vaak 3-4 weken.

Bij ernstig aangetaste dieren kan behandeling secundaire infecties nodig zijn. 

Schapen die herstellen hebben daarna levenslange immuniteit tegen ernstige infectie. 

Vaccinatie kan overwogen worden.

Advies: dierenarts.

Maag- darm wormen

Geiten kunnen met verschillende maag-darmen besmet worden. Zorgen voor b.v: verminderde voeropname, verminderde groei als gevolg. Diarree of andere ziekten.

Geiten zijn gevoeliger voor wormen dan schapen.

Vanwege resistentieontwikkeling advies om alleen t behandelen op basis van diagnose (mestonderzoek). 

Omweiden is (met name) voor lammeren van belang. 

Of b.v. schapen ontwormen na aflammeren om infectiedruk voor lammeren te beperken. 

Rotkreupel

Besmettelijke tussenklauwhuidaandoening. Start met ontsteking tussenklauwhuid. 

Veroorzaakt door twee verschillende bacteriën. 

Door vermindering beweeglijkheid; lagere voeropname, gewichtverlies, verlaagde groeisnelheid bij jonge dieren etc.

Verschijnselen: Kreupelheid bij meerdere geiten/schapen in koppel.

Later stadium van infectie dood weefsel, geel beslag. Hoornweefsel gaat woekeren. 
Kenmerkend: Geur van dood weefsel.

Beginnende infecties redelijk makkelijk behandelbaar. 

Ver gevordere infecties; bekappen, voetenbaden. Sommige dieren worden afgevoerd afhankelijk van staat. 

Voorkomen: Nieuwe dieren in quarantaine, voldoende mineralen in seizoen voor hardere klauw met meer weerstand. Vaccineren is mogelijk -> Advies dierenarts.

Welk ras zien we hier?

            Wyandotte

Rustige, vriendelijke aard, makkelijk tam te maken.

Ras komt oorspronkelijk uit Amerika.

Gewicht hen: ± 950 gram. Gewicht haan: ± 1150 gram.

Vele kleur variaties: Meer dan 20 kleurslagen erkend. (NL) 

Kleurslagen worden verdeeld in 3 groepen: Gezoomd, enkelkleurig, getekend.

Dubbeldoelras: Geschikt voor vlees en eieren. 

Veel gehouden als gezelschapsdier/achtertuin.

Leerdoelen

Aan het einde van de les ken je; 

• Kenmerken van een gezonde kip en afwijkingen 
• De onderdelen van de gezondheidscheck bij een kip
• Een aantal ziekten/aandoeningen die bij kippen kunnen voor komen

Waaraan kun je een gezonde kip herkennen?

Het één beïnvloedt het ander. Productie is voor de

ondernemer het belangrijkste doel van zijn bedrijfsvoering. Productie hangt zeer nauw samen met

gedrag en gezondheid. Een onrustig koppel verspilt

energie. Bovendien zijn gestresste dieren vatbaarder

voor ziekte. Een ziek dier produceert minder. Ziekte

kun je ook zien aan het gedrag. Productie heeft zo

op haar beurt weer gevolgen voor gezondheid en

gedrag: achterblijvers hebben een lagere weerstand

en zwaardere dieren kunnen dominant zijn in de

groep. Tenslotte hebben dieren bepaalde gedragsbehoeften. Als ze deze niet kunnen uitvoeren, liggen

stress en weerstandsvermindering op de loer. Zo

kan de driehoek steeds worden doorlopen vanuit

diverse startpunten.

Diverse productie

doeleinden...

Waarom is de gezondheid van pluimvee zo belangrijk?

• Optimale prestatie
• Afweer systeem
• Groei en eiproductie
• Ziekte kost altijd geld!

Indeling van ziekten

Signalen zijn te herleiden tot aandoeningen van; 

• het maagdarmstelsel;
  
• de ademhalingsorganen;
  
• het legapparaat (de eiproductie);
  
• het bewegingsapparaat/zenuwstelsel.

Waarom is het indelen van ziekten in categorieën 'handig'?

Dit maakt het stellen van

een diagnose eenvoudiger, omdat je al direct een

aantal ziekten kunt uitsluiten. 

Naast deze categorieën heb je ook ziekten waarbij acute sterfte zichtbaar wordt. 

Koppelbenadering

• Wat neem ik waar? Waarnemen is niet alleen kijken, maar ook luisteren, ruiken en voelen. De symptomen, een ziektebeeld.
• Wat is de oorzaak? De diagnose.
  
• Wat kan ik er aan doen, welke acties zijn nodig? Behandeling en preventie.

Mest beoordelen..

Eiproductie stoornissen (Leghennen)

Mogelijke oorzaken...

• Infecties
• Fout lichtschema 
• Te weinig of teveel voer
• Te laag lichaamsgewicht
• Opfokziekten
• Slecht snavelbehandelen
• Strikte voerbeperking

Kahoot rassen oefenen! 

• Oefenen rassen GO2 Landbouwhuisdieren.

Aan de slag! 

• Vorm een tweetal...
• Kies een van de volgende ziekten/aandoeningen:  Coccidiose, Ziekte van Marek, Bloedluis.
• Maak een informatiekaart/poster/powerpoint met daarin de volgende onderwerpen: Oorzaak, symptomen, behandeling en preventie. 
• Lever in via de mail [e-mail] 
• Klaar? Leren voor de toets! 

Leerdoelen terugkoppelen..

Als het goed is kun je nu; 

• Kenmerken van een gezonde kip en afwijkingen 
• De onderdelen van de gezondheidscheck bij een kip
• De normaalwaarden van ademhaling, pols en temperatuur bij een kip
• Een aantal ziekten/aandoeningen die bij kippen kunnen voor komen