Les 11: Migranten in de drie wereldsteden

• Aardrijkskunde
• Middelbare school
• vmbo, mavo, havo, vwo
• Leerjaar 1-6

Startklaar

Startklaar (3 min)

Docent begroet leerlingen, instrueert alle leerlingen om startklaar te zijn en legt materialen klaar.

Leerlingen zorgen ervoor dat zij alle benodigde spullen op tafel hebben, jas uit, mobiel in tas. (Zorg voor een nette en georganiseerde ruimte.)

H1 De wereld als systeem
H2 De wereld indelen
H3 Landen in beeld
H4 Wereldsteden

Overzicht

Vorige les

Terugblik

Vorige les

Terugblik

A                C                B                B        

opdrachten 4-7, blz. 160

LEZEN 10 min

Lezen

https://www.nu.nl/klimaat/6303415/al-een-jaar-recordtemperaturen-in-oceanen-tekenen-dat-opwarming-versnelt.html?referrer=https%3A%2F%2Fwww.google.com%2F

      Lesdoel

Tijdens deze les gaan we de tijdlijn van migratie naar de VS verkennen en kijken we naar de etnische samenstelling van de steden uit de vorige paragraaf.

We zullen kijken hoe de ruimtelijke segregatie in de Amerikaanse steden er op de kaarten uitziet.

Het lesdoel (2 min) 

Docent benoemt het lesdoel en bespreekt kort wat de leerlingen zullen leren en waarom dit belangrijk is.

Leerlingen luisteren naar de leerdoelen en krijgen een duidelijk beeld van wat er van hen verwacht wordt tijdens de les. Uitleg van leerdoelen, korte discussie over belang van de leerdoelen

Voorkennis

1. De leerlingen weten waar de wereldsteden in de VS liggen.

2. De leerlingen weten wat segregatie is.

3. De leerlingen weten wat etniciteit is.

Welke voorkennis is nodig voor het doel.
Controleer of de leerlingen deze voorkennis beheersten door het stellen van Controle van Begrip vragen

Ontstaan van de VS

Het zuiden van de VS had vooral in de 18e eeuw met immigratie te maken:

- tot slaaf gemaakte West-Afrikanen werden naar Amerika vervoerd om te werken op plantages

- na de afschaffing van de slavernij trokken veel van deze Afro-Amerikanen naar het noorden en het westen

- vestiging in stedelijke gebieden als New York, Washington, Los Angeles, Chicago, Detroit om daar in de industrie te gaan werken

- deze Great Migration verving in deze gebieden de immigratiegolf uit Europa

Europeese migratie

Vanaf 1820 kwamen meer dan 12 

miljoen migranten uit Europa:

- redenen: land, werk, vrijheid, avontuur

- ontwikkeling van het stoomschip maakte de reis mogelijk

- een deel vestigde zich in het oosten

- ander deel trok verder naar het toen nog ‘wilde’ westen

- nakomelingen heten Euro-Amerikanen

Hoe hoge hoe kouder.

Hoe verder van de evenaar hoe kouder.

   na de Tweede Wereldoorlog

- nu vanuit Azië en Latijns-Amerika (hispanics); ruim 1 miljoen migranten per jaar 

- zowel migranten uit een hoge als een lage sociaal-economische klasse

- zowel om legale als om illegale migranten

- vestigen zich mede vanwege de geografische nabijheid in de zuidelijke en westelijke staten

Hoe hoge hoe kouder.

Hoe verder van de evenaar hoe kouder.

VS immigratie

Motto: In God we trust.

Migratie op steedelijke niveau

- Detroit "The Motor city"

- New York "The Big Apple"

- Washington D.C. "The Nation's capital"

- Los Angeles "The city of Angels"

Detroit: The Motor City

General Motors (GM), Ford, Chrysler (nu Stellantis)

Naar China en Mexico verhuisd

Detroit: verpauperd

Arbeiders zijn vervangen door machines

automatisering

... op de ochtend van 4 september 1957, nadat de Nationale Garde van Arkansas haar de toegang tot de school had ontzegd. Een dramatische momentopname van Will Counts van de Democraat uit Arkansas liet zien dat het jonge meisje werd gevolgd en bedreigd door een boze blanke menigte.

1958 Pulitzer Prize

Detroit in kaart

Inkomen per huishouden.

Afro-Amerikanen in Detroit.

Wat valt op?

Hoe hoge hoe kouder.

Hoe verder van de evenaar hoe kouder.

New York

de bijnaam van veel  igrantenwijken verklapt welke migrantengroep er ooit de meerderheid vormde

Hoe hoge hoe kouder.

Hoe verder van de evenaar hoe kouder.

Washington D.C.

Veel Afro-Amerikanen:

- beleid van de hoofdstad

- hogere natuurlijke bevolkingsgroei  

- kettingmigratie: de eerste Afro-Amerikanen  werden gevolgd door anderen

Veel hoger opgeleiden aan uit het buitenland door zijn politieke en militaire mondiale invloed

Hoe hoge hoe kouder.

Hoe verder van de evenaar hoe kouder.

Los Angeles

- tussen 1900 en 1930 binnenlandse migratie uit het oosten

- huspanics zijn de grootste groep migranten (gezinsvorming en gezinshereniging)

- vanaf de jaren 1960 veel Aziaten uit China en Japan.

=> soms werken ze in de informele sector als werk in de formele sector niet toegankelijk is

Hoe hoge hoe kouder.

Hoe verder van de evenaar hoe kouder.

Ruimtelijke segregatie: 

getto vs. gated community

- het apart wonen van bevolkingsgroepen.

- afgesloten woongebied voor mensen met hogere inkomens 

- openbare ruimte zijn voor een groot deel geprivatiseerd

- bewoners zijn vaak laagopgeleid en hebben een laag inkomen in de (informele)  dienstensector

- een wijk met veel geweld en armoede en   waar de wetten van de straat gelden

American Dream = social lift

weinig opwaartse sociaal-economische mobiliteit

=> door allerlei in- en uitsluitingsmechanismen die vaak voortkomen uit racisme en andere vormen van discriminatie.

Resultaat

Sociale polarisatie

- recent gearriveerde migranten en degenen die langer geleden arriveerden

- laag- en hoogopgeleiden

- witte Euro-Amerikanen en andere etniciteiten

- democraten en republikeinen

Zelf aan de slag

Maak de opdrachten 5 en 6 op blz. 168 + Examen Opgave 2 op blz. 185

hoogte

warmer

nat, droog

Controle van begrip:
Geef twee nadelen van werken in de informele sector.

Antwoord 1: Breedteligging beïnvloedt de hoeveelheid zonnestraling die een gebied ontvangt. Gebieden dichter bij de evenaar (zuidelijke Verenigde Staten) ontvangen meer directe zonnestraling en zijn daarom warmer, terwijl gebieden verder van de evenaar (noordelijke Verenigde Staten) minder directe zonnestraling ontvangen en kouder zijn.

Antwoord 2: Hoogteligging beïnvloedt de temperatuur doordat de temperatuur gemiddeld met ongeveer 0,6°C daalt voor elke 100 meter stijging. In bergachtige gebieden zoals de Rocky Mountains betekent dit dat hogere delen koeler zijn dan de lagere delen.

Antwoord 3: Aanlandige wind brengt vochtige lucht van de zee naar het land, wat leidt tot meer neerslag en mildere temperaturen aan de westkust. Aflandige wind brengt droge lucht van het land naar de zee, wat resulteert in minder neerslag en grotere temperatuurschommelingen aan de oostkust.

Antwoord 4: De loefzijde van een berg is de kant waar de wind tegenaan waait en neerslag veroorzaakt doordat de lucht opstijgt en afkoelt. De lijzijde is de regenschaduwkant waar de lucht daalt en opwarmt, wat resulteert in minder neerslag en een droger klimaat.

Controle van begrip:
Hoe komt het dat er zoveel Nederlandse namen zijn in New York?

Antwoord 1: Breedteligging beïnvloedt de hoeveelheid zonnestraling die een gebied ontvangt. Gebieden dichter bij de evenaar (zuidelijke Verenigde Staten) ontvangen meer directe zonnestraling en zijn daarom warmer, terwijl gebieden verder van de evenaar (noordelijke Verenigde Staten) minder directe zonnestraling ontvangen en kouder zijn.

Antwoord 2: Hoogteligging beïnvloedt de temperatuur doordat de temperatuur gemiddeld met ongeveer 0,6°C daalt voor elke 100 meter stijging. In bergachtige gebieden zoals de Rocky Mountains betekent dit dat hogere delen koeler zijn dan de lagere delen.

Antwoord 3: Aanlandige wind brengt vochtige lucht van de zee naar het land, wat leidt tot meer neerslag en mildere temperaturen aan de westkust. Aflandige wind brengt droge lucht van het land naar de zee, wat resulteert in minder neerslag en grotere temperatuurschommelingen aan de oostkust.

Antwoord 4: De loefzijde van een berg is de kant waar de wind tegenaan waait en neerslag veroorzaakt doordat de lucht opstijgt en afkoelt. De lijzijde is de regenschaduwkant waar de lucht daalt en opwarmt, wat resulteert in minder neerslag en een droger klimaat.

Controle van begrip:
Waarom is het woord migrantenwijk in Amerikaanse steden vaak niet meer de juiste term?

Antwoord 1: Breedteligging beïnvloedt de hoeveelheid zonnestraling die een gebied ontvangt. Gebieden dichter bij de evenaar (zuidelijke Verenigde Staten) ontvangen meer directe zonnestraling en zijn daarom warmer, terwijl gebieden verder van de evenaar (noordelijke Verenigde Staten) minder directe zonnestraling ontvangen en kouder zijn.

Antwoord 2: Hoogteligging beïnvloedt de temperatuur doordat de temperatuur gemiddeld met ongeveer 0,6°C daalt voor elke 100 meter stijging. In bergachtige gebieden zoals de Rocky Mountains betekent dit dat hogere delen koeler zijn dan de lagere delen.

Antwoord 3: Aanlandige wind brengt vochtige lucht van de zee naar het land, wat leidt tot meer neerslag en mildere temperaturen aan de westkust. Aflandige wind brengt droge lucht van het land naar de zee, wat resulteert in minder neerslag en grotere temperatuurschommelingen aan de oostkust.

Antwoord 4: De loefzijde van een berg is de kant waar de wind tegenaan waait en neerslag veroorzaakt doordat de lucht opstijgt en afkoelt. De lijzijde is de regenschaduwkant waar de lucht daalt en opwarmt, wat resulteert in minder neerslag en een droger klimaat.

Controle van begrip:
Geef een voorbeeld die bij het begrip ruimtelijke segregatie past.

Antwoord 1: Breedteligging beïnvloedt de hoeveelheid zonnestraling die een gebied ontvangt. Gebieden dichter bij de evenaar (zuidelijke Verenigde Staten) ontvangen meer directe zonnestraling en zijn daarom warmer, terwijl gebieden verder van de evenaar (noordelijke Verenigde Staten) minder directe zonnestraling ontvangen en kouder zijn.

Antwoord 2: Hoogteligging beïnvloedt de temperatuur doordat de temperatuur gemiddeld met ongeveer 0,6°C daalt voor elke 100 meter stijging. In bergachtige gebieden zoals de Rocky Mountains betekent dit dat hogere delen koeler zijn dan de lagere delen.

Antwoord 3: Aanlandige wind brengt vochtige lucht van de zee naar het land, wat leidt tot meer neerslag en mildere temperaturen aan de westkust. Aflandige wind brengt droge lucht van het land naar de zee, wat resulteert in minder neerslag en grotere temperatuurschommelingen aan de oostkust.

Antwoord 4: De loefzijde van een berg is de kant waar de wind tegenaan waait en neerslag veroorzaakt doordat de lucht opstijgt en afkoelt. De lijzijde is de regenschaduwkant waar de lucht daalt en opwarmt, wat resulteert in minder neerslag en een droger klimaat.

     Kleine afsluiting

- kennismigratie

- informele sector

- ruimtelijke segregatie

- getto's

- gated communities

- racisme

- sociale polarisatie

Kleine lesafsluiting (5 min) 

Docent controleert begrip door opdrachten of vragen die de begrippen en vaardigheden van het lesdoel toetsen.

Leerlingen werken zelfstandig of in een groepje aan opdrachten, kunnen vragen stellen aan de docent maar werken grotendeels zelfstandig.

Controle van begrip vragen

Magneet voor migranten

● De meer dan 12 miljoen migranten uit Europa kwamen vanaf 1820 af op de beschikbaarheid van land en werk, en op meer vrijheid of het avontuur. De ontwikkeling van het stoomschip maakte de oversteek over de Atlantische Oceaan mogelijk. Je noemt hun nakomelingen Euro-Amerikanen.
● Door de _________satie bereikte het aantal immigranten uit E____ rond 1900 een hoogtepunt. Ze vestigden zich vooral in de steden, in de buurt van de fabrieken. Het aantal migranten uit Zuid- en Oost-Europese landen was sterk toegenomen, terwijl het aandeel Noord- en West-Europeanen juist afnam.
● Na de afschaffing van de slavernij trokken veel Afro-Amerikanen vanuit de verarmde zuidelijke staten in noordelijke en westelijke richting. Ze vestigden zich voornamelijk in stedelijke gebieden om daar in de industrie te werken. Deze Great Migration verving in deze gebieden de immigratiegolf vanuit Europa, die tot stilstand was gekomen.
● Na de Tweede Wereldoorlog nam de buitenlandse migratie weer toe, maar nu vanuit ____ en _____-Amerika. Dit zijn nog steeds de belangrijkste herkomstgebieden. Hierbij gaat het zowel om migranten uit een hoge als een lage sociaal-economische klasse en zowel om legale als om illegale migranten. De meeste Aziaten en hispanics vestigen zich tegenwoordig mede vanwege de geografische nabijheid in de zuidelijke en westelijke staten van de VS.
● Vanwege de lange migratiegeschiedenis heeft bijna iedere inwoner van de VS direct of indirect via familiebanden te maken met migratie. De invloed van de migratie op de Amerikaanse samenleving is groot, vooral in de steden.

hoogte

warmer

nat, droog

New York

De bevolkingsamenstelling van New York en de aanwezigheid en de naam van veel migrantenwijken weerspiegelen de immigratiegeschiedenis van de VS.
● In veel migrantenwijken deed zich het proces van invasie en successie voor. In eerste instantie gaan migranten uit hetzelfde herkomstgebied bij elkaar in één wijk wonen. Hun onderlinge contacten zijn nauw. Er is sprake van een invasie. Sommige oorspronkelijke bewoners voelen zich vervolgens niet meer op hun gemak als in korte tijd veel migranten met een andere taal en andere normen en waarden in hun wijk komen wonen. Ze gaan dan verhuizen. Zo komen er meer huizen vrij voor nieuwe migranten. Dat is successie. Dit proces kan zich verschillende malen herhalen.
 In de wijk East Harlem in New York is dit proces goed zichtbaar.

vochtige, droge

milder

lagere

Washington

► Een opvallend bevolkingskenmerk van Washington is het grote aandeel Afro-Amerikanen.
● Na de afschaffing van de slavernij vestigden veel bevrijde tot slaaf gemaakten zich in de federale hoofdstad. Het beleid van de Amerikaanse overheid was er toen op gericht een flink deel van deze bevolkingsgroep in de hoofdstad op te nemen als voorbeeld voor het hele land. Vervolgens nam hun aandeel toe door een hoge natuurlijke bevolkingsgroei en door kettingmigratie: de eerste Afro-Amerikaanse migranten werden al snel gevolgd door familieleden, vrienden of streekgenoten.
● Washington trekt door door zijn politieke en militaire mondiale invloed veel hoger opgeleiden uit het buitenland, zoals diplomaten. Door de komst van onder meer deze migranten is de etnische samenstelling van de bevolking van Washington steeds diverser geworden. Als je gaat inzoomen, zie je die diversiteit echter niet altijd terug: er zijn wijken waar ruim twee derde zwart is en wijken waar bijna iedereen wit is.

meer

kouder

barrière

Los Angeles

De bevolking van Los Angeles groeide aanvankelijk voornamelijk door binnenlandse migratie van Euro-Amerikanen en Afro-Amerikanen. Buitenlandse migranten kwamen pas na 1950 vanuit alle hoeken van de wereld naar Los Angeles.
● De grootste groep werd en wordt gevormd door de hispanics uit met name Mexico. Ook hier is sprake van kettingmigratie: op basis van positieve berichtgeving naar het thuisfront vestigen vrienden en familieleden zich hier ook. Dit kan de vorm aannemen van gezinsvorming en gezinshereniging.
● Het aandeel Aziaten in de bevolking van Los Angeles is vergelijkbaar met dat van de Afro-Amerikanen.
● Migranten helpen elkaar in migrantenwijken al decennialang aan onderdak en ook aan werk. Soms is dit werk in de informele sector wanneer de formele sector niet toegankelijk is. Ze werken bijvoorbeeld als schoonmaker of keukenhulp in het familierestaurant.
● Als gevolg van de globalisering zijn zowel laagbetaalde als goedbetaalde banen ontstaan in de drie Amerikaanse wereldsteden. In Los Angeles groeit de werkgelegenheid voor migranten uit de lage sociaal-economische klasse bijvoorbeeld in de goederenhaven en die voor de hoge sociaal-economische klasse in de (hoofd)kantoren van de mno’s die zich hier mede vanwege de aanwezigheid van een diverse arbeidsmarkt, de bereikbaarheid vanuit Azië en het prettige woonklimaat vestigen.

meer

kouder

barrière

Getto’s en gated communties

In de drie Amerikaanse wereldsteden is het contrast tussen wijken vaak erg groot. Etnische groepen wonen veel duidelijker bij elkaar in bepaalde wijken dan in Nederland. Er is sprake van ruimtelijke segregatie waarbij de kansrijken leven waar ze willen leven en de kansarmen leven waar ze kunnen. Behalve een verschil in etniciteit zie je ook grote verschillen in opleidingsniveau en inkomen van de wijkbewoners.
● In de drie wereldsteden vind je getto’s. De bewoners zijn meestal laagopgeleid en hebben vaak een laagbetaalde baan in de (informele) dienstensector. Ze hebben nauwelijks contacten buiten de buurt, waardoor zich in het geïsoleerde getto een aparte cultuur met eigen normen, waarden en regels kan ontwikkelen.
● Een andere vorm van een geïsoleerde buurt of wijk is een gated community. Dat is een afgesloten woongebied voor mensen met hogere inkomens waar de openbare ruimten en voorzieningen voor een groot deel zijn geprivatiseerd.

meer

kouder

barrière

Sociale polarisatie

Er is relatief weinig opwaartse sociaal-economische mobiliteit van kansarm naar kansrijk in de VS. Dit komt door allerlei in- en uitsluitingsmechanismen die vaak voortkomen uit racisme en andere vormen van discriminatie. In de drie wereldsteden hebben niet-witte Amerikanen hier vrijwel dagelijks mee te maken.
● Redlining is een voorbeeld van een uitsluitingsmechanisme gebaseerd op de wijk waar je woont. Als bewoner van zo’n wijk kreeg je bijvoorbeeld geen hypotheek voor de aankoop van een huis. Niet toevallig woonden in zo’n wijk meestal veel migranten.
● Het gemiddelde Afro-Amerikaanse of hispanic huishouden verdient de helft van een gemiddeld Euro-Amerikaans huishouden. Dit betekent dat zij alleen in de stad kunnen wonen wanneer de koop- en huurprijzen laag zijn. Die nemen de laatste jaren echter toe in de drie wereldsteden, geholpen door het beleid van exclusionary zoning. Dat zijn wetten die er via een omweg voor zorgen dat in een wijk geen betaalbare huizen voor kansarme migranten gebouwd mogen worden. Zo’n wet bepaalt bijvoorbeeld dat er geen meergezinswoningen mogen komen of sociale huurwoningen in een deel van de stad.
● Je ziet dat groepen mensen door onderlinge verschillen tegenover elkaar komen te staan. Deze ontwikkeling noem je sociale polarisatie. Dit gebeurt tussen migranten die al langer in de VS wonen en degenen die recenter zijn gearriveerd, tussen laag- en hoogopgeleiden, tussen witte Euro-Amerikanen en andere etniciteiten en tussen democraten en republikeinen.

meer

kouder

barrière

(Aan)tekeningen

Tekening 1.
(...)

Tekening 2.
(...)

Tekening 3.
(...)

Zelfstandige verwerking (10 min)

Zelfstandig verwerken (ik → jij) 10 min. Docent laat leerlingen zelfstandig werken aan de eindopdracht of een debatstelling, beschikbaar voor hulp indien nodig.

Werken aan eindopdracht, zelfstandig of in groepen 

     Grote afsluiting

Vandaag gaan we leren over verschillende factoren die het klimaat in de Verenigde Staten beïnvloeden. We zullen ontdekken hoe breedteligging, hoogteligging, windrichting, zeestromen en reliëf bepalen of een gebied warm, koud, droog of nat is. Ook kijken we naar hoe de ligging van bergen en de richting van de wind het weer beïnvloeden.

Grote lesafsluiting (5 min)

De grote lesafsluiting vindt plaats aan het eind van de les, na de zelfstandige verwerking. Controleer begrip en werkhouding.

Leerlingen geven feedback over wat ze hebben geleerd en reflecteren op hun werkhouding.

Reflectiegesprek, leerlingen geven elkaar feedback

retrieval practice

https://quizlet.com/nl/716554380/vwo-5-globalisering-flash-cards/?i=1fo1jg&x=1jqt

Retrieval practice (10 min)

Docent geeft de leerlingen de tijd om zelf te oefenen met de lesstof en biedt ondersteuning indien nodig.

Leerlingen oefenen zelf met de lesstof door begrippen te oefenen met Quizlet, flashcards te maken en zichzelf te overhoren of topografie spellen online te doen.

Quizlet, flashcards maken, zichzelf overhoren, topografie spellen online

 Vraag 1

(T1) 2 punten

In bron 1 zie je de belangrijkste wereldsteden per dimensie en per kenmerk.
Geef

•     de naam van de vier Amerikaanse steden die, in tegenstelling tot Los Angeles, in 2022 wel een hoge score behaalden op een bepaald kenmerk in bron 1;
•     aan vanuit welke twee dimensies Los Angeles toch een wereldstad is.

Vier steden gevraagd: 1

Boston

San Francisco

Washington

New York

Twee dimensies gevraagd: 1

de sociaal-culturele dimensie

de economische dimensie

Breedteligging: Invloed op zonnestraling en temperatuur, waardoor gebieden dichter bij de evenaar warmer zijn.<br>- Hoogteligging: Invloed op temperatuur, met lagere temperaturen op grotere hoogten.

Vraag 2 

(T1) 2 punten

San Francisco onderscheidt zich als wereldstad door een sterk ontwikkelde IT-sector.
Geef

• het begrip dat past bij de concentratie van ondernemingen uit een bepaalde sector;
• met behulp van de bronnen aan waarom het logisch is dat door globalisering juist de IT-sector veel unicorn ondernemingen bevat.

Aanlandige wind: Brengt vochtige lucht van de zee naar het land, wat leidt tot meer neerslag en mildere temperaturen.

Aflandige wind: Brengt droge lucht van het land naar de zee, wat resulteert in minder neerslag en grotere temperatuurschommelingen.<br>Uitleg: Aan de westkust zorgen aanlandige winden voor meer neerslag en mildere temperaturen, terwijl aan de oostkust aflandige winden droger en extremer weer kunnen veroorzaken.

Vraag 3 

(T2) 2 punten

Bron 2 laat de kenmerkende ruimtelijke geleding van een Amerikaanse stad zien.

Geef

• de naam van het onderdeel van de stad dat zwart omcirkeld is in bron 2;
• de naam van de onderdelen van de stad die rood omlijnd zijn in bron 2.

Zelfstandige verwerking (10 min)

Zelfstandig verwerken (ik → jij) 10 min. Docent laat leerlingen zelfstandig werken aan de eindopdracht of een debatstelling, beschikbaar voor hulp indien nodig.

Werken aan eindopdracht, zelfstandig of in groepen 

Vraag 4 

(T1) 3 punten

Kies van welke groep migranten elke letter het spreidingspatroon weergeeft.

• A = migranten uit:
• B = migranten uit:
• C = migranten uit:

Kies uit: Azië, Afrika, Latijns-Amerika

barrière, loef, lij

Braindrain

de emigratie van gekwalificeerde mensen die vaardigheden hebben die schaars zijn in hun plaats van herkomst.