H8.3: Nederland en de rivieren

• Mens & Maatschappij
• Middelbare school
• mavo
• Leerjaar 2

8.3: Nederland en de rivieren

• Aan het eind van de les kan ik uitleggen waarom rivieren belangrijk zijn voor Nederland.
  
• Aan het eind van de les kan ik uitleggen op welke manier er aan waterbeheer gedaan wordt (dijken, gemalen, stuwen, sluizen, ruimte voor de rivier en drietrapsstrategie).
• Aan het eind van de les kan ik uitleggen wat het debiet van een rivier is en kan ik uitleggen waarom dit gedurende een jaar wisselt.
  

Waarom zijn rivieren belangrijk?

Welke twee rivieren zijn de grootste in Nederland? 

De Maas is een regenrivier

De Rijn is een gemengde rivier 

• Wanneer zou er hoog water in de Maas zijn?
• Wanneer zou er hoog water in de Rijn zijn?

Hoog en laag water

Nederland is een laag gebied, dus rivieren stromen hier naar toe

Het debiet van een rivier is de hoeveelheid water die per seconde langs een bepaald punt stroomt --> dit wisselt:

• Een gemengde rivier heeft in het voorjaar hoog waterpeil, als sneeuw en ijs smelten, maar ook als het veel regent
• Een regenrivier heeft een hoog waterpeil als het veel heeft geregend

Ruimte voor de rivier

Hoe kunnen we overstromingen bij hoog water voorkomen?

Waterbeheer

Het regelen van het waterpeil met behulp van gemalen, dijken, stuwen en sluizen = waterbeheer

• Gemaal = water vanuit een polder naar een rivier pompen
• Dijk = door mensen aangelegde verhoging om een overstroming te voorkomen
• Stuw = regelt het waterpeil in een rivier
• Sluis = bouwwerk tussen 2 waterwegen dat 

Een gemaal pompt water van een polder naar een rivier

Een dijk is door mensen aangelegd om een overstroming te voorkomen

• Waar is een sluis voor bedoeld? 

Een stuw is een dam tussen 2 wateren. Als het water te hoog wordt, loopt de stuw over 

Een sluis is een scheiding tussen 2 wateren met deuren --> hierdoor wordt het waterpeil geregeld 

Waarom zijn rivieren belangrijk voor Nederland?

Als het veel heeft geregend, zorgt deze vorm van waterbeheer ervoor dat de rivier niet overstroomt.

1. Sluis
2. Gemaal
3. Stuw
4. Dijk

Als er teveel water is in de polder, wordt er water vanuit de polder naar de rivier gepompt.

1. Gemaal
2. Dijk
3. Stuw
4. Sluis

Als een schip vanuit een kanaal naar de rivier wil varen, zorgt deze vorm van waterbeheer ervoor dat dit kan.

1. Sluis
2. Dijk
3. Stuw
4. Gemaal

Op de volgende afbeelding zie je wat de drietrapsstrategie inhoudt:

• vasthouden 
• bergen (tijdelijk opslaan)
• lozen (water weg laten stromen)

8.3: Nederland en de rivieren

• Aan het eind van de les kan ik uitleggen waarom rivieren belangrijk zijn voor Nederland.
  
• Aan het eind van de les kan ik uitleggen op welke manier er aan waterbeheer gedaan wordt.
• Aan het eind van de les kan ik uitleggen wat het debiet van een rivier is en kan ik uitleggen waarom dit gedurende een jaar wisselt.