Les 1: bovenste luchtwegen, griep en verkoudheid

• farmacotherapie
• MBO

leerdoelen

1.5 Gezonde luchtwegen

Leerdoelen periode 4

Lesdoelen

Na deze les weet je:

• Wat de meest vooarkomende aandoeningen van de bovenste luchtwegen zijn
• Wat de werking en toepassing is van de verschillende geneesmiddelgroepen die bij luchtwegaandoeningen worden gebruikt
• Welke patiënteninstructies van belang zijn bij geneesmiddelen bij luchtwegaandoeningen

FPZ lesstof

1. Farmaceutische patiëntenzorg hoofdstuk 21 Luchtwegaandoeningen:

• 21.1 Inleiding.
• 21.2Aandoeningen van de bovenste luchtwegen
• 21.3Aandoeningen van de neusholte.
• 21.4Hoestklachten.

2.Standaard voor Zelfzorg Verkoudheid en griep:

Luchtwegen

Bovenste luchtwegen

• Mondholte

• Neusholte

• keelholte

Onderste luchtwegen

• Astma

• COPD

Luchtwegaandoeningen

• Mondholte, keelholte en neusholte
• Slijmvliezen staan in onderling contact
• aandoeningen lagere luchtwegen --> verkoudheid en verstopte neus (andersom niet)
  

Slijmvlies

Slijmvlies in neus keel, mond kan geïrriteerd zijn
Irritatie = schade door

• Roken
• Alcohol
• Kruiden
• Hete dranken

Infectie met bacteriën, virussen of schimmels
--> ontsteking: roodheid,zwelling,pijn, slechte adem

Infecties in de mond worden hoofdzakelijk veroorzaakt door:

1. Bacteriën
2. Virussen

Infecties van mond- en keelholte

Virus, bacterie, schimmel

• 80% van keelontsteking virus is veroorzaker

Bacterie --> sterptokokken
Verminderde afweer --> schimmel

• Bijv. corticosteroïden

Andere oorzaken:

• Slechte gebitshygiëne
• Slecht passende gebitsprothese of beugel
• Onvolwaardige voeding (gebrek aan vit b,c)
  

Behandeling infecties

Bacterie --> antibioticum (oraal)
Virus -->symptomen behandelen
Schimmel -->antimycoticum (lokaal)

Niet medicamenteus

Reinigen gebit
Verhogen speekselproductie (

• Zuigtablet
• Kauwgom

Gorgelen

• Met vloeistof

Poetsen met zachte borstel
Verhoging speekselproductie  smering mond en keel
Speeksel is ook licht antiseptisch
De geneesmiddelen in een zuigtablet hebben zelf nauwelijks effect (te korte verblijftijd voor goede werking)
Zuigen is de goede werking, kiezelsteentje zou ook kunnen , maar beschadigt mogelijk gebit
Bij gorgelen spieren en weefsles in de keel beter doorbloed, bevordert genezing
Gorgelen zachtjes en hoofd regelmatig bewegen naar voren, achteren en opzij

Aften

• Kleine zweertjes
• Mondvlijmvlies
• Paar mm groot
• Pijnlijk

spontane genezing

Lidocaïne aanstipvloeistof

Preparaten mond-keelholte

Vloeistoffen:

• Chloorhexidine
• Waterstofperoxide
• Natriumperboraat

Vele soorten zuigtabletten

Aandoeningen in neusholte

Functie neus:

• Ruiken
• Inademingslucht:  Zuiveren, Juiste vochtigheid, Juiste temperatuur, Bacteriën en slijm verwijderen

Binnenkant neus:  slijmvlies

• steeds dun slijm
• Trilhaartjes (cilia)

Ontsteking neusholte

Neusslijmvlies ontstoken
Oorzaak:    

• Overgevoeligheid (hooikoorts)
• Infectie bacterie of virus

Irritatie door:

• Temperatuurwisseling
• Tabaksrook
• Uitlaatgassen
• Sterke geuren

virus --> bacteriele infectie --> slijm geelgroen

Verkoudheid

Veel slijm
Neus verstopt
Overgevoelig dan ook jeuk, niezen, waterig slijm
Evt. ook oogleden opgezwollen

Verkoudheid: Meestal virus
Dik slijm
Niet lekker voelen
Hoofdpijn, oorpijn door

Wat geef je zodat een verkoudheid sneller over gaat?

1. Vitamine stootkuur
2. Niets, je kunt alleen symptomen verlichten
3. Patiënt verwijzen voor penicilline kuur
4. Neusspray Xylometazoline

Behandeling verkoudheid

• Vochtige lucht in huis
• Zoutdruppels in de neus

overgevoeligheidsreactie

Sterk geprikkeld neusslijmvlies: verstopte neus, niezen, jeuk en soms tranende ogen.

• Hooikoorts
• Katten- of hondenhaar
• Huisstofmijt

Behandelen richten op overgevoeligheid (antihistaminica)
Eventueel slijmvlies laten slinken (xylometazoline)

Neussprays

• Cromoglicinezuur
• antihistaminica neussprays
• corticosteroiden neussprays
  

Cromoglicinezuur

• Beschermt neusslijmvlies tegen overgevoeligheidsreactie
• Remmer histamineafgifte (mestcelstabilisator)
• Voordat je in aanraking komt met allergeen
• 4-6 x daags
• bw: prikkelende ogen, smaakverandering,
• overgevoeligheid
  
• Therapietrouw van belang
• werking na paar weken bij goed gebruik
  

Antihistaminica neussprays

• Bij acute klachten overgevoeligheid
• Azelastine
• Levocabastine (alleen op recept)
• blokkeert werking histamine
  

corticosteroid neusspray

• Zeer hinderlijke aanhoudende overgevoeligheidsklachten neus
• vermindert ontsteking in de neus
  
• Therapietrouw van belang
• Werkt pas na paar weken

• preparaten: Budesonide, Triamcinolon , Mometason (nasonex), Fluticason (avamys)
• bw: droog, branderig gevoel in neus, bloedneus
  

eisen neusspray

• Neusdruppels = rhinoguttae

• Isotoon
• Geconserveerd
• Viscositeit
• Voor gebruik neus snuiten
• Druppels: hoofd opzij (eventueel achterover)
• Pipetje reinigen

Welk onderdeel van de les vind jij nog onduidelijk?

Welke 3 dingen heb je deze les geleerd

Twee ziekten van het ademhalingsstelsel zijn astma en COPD.

Bij welke van deze ziekten zijn de luchtwegen steeds ontstoken?

1. Alleen bij astma
2. Alleen bij COPD
3. Bij astma en bij COPD
4. Bij geen van beiden

Hoe lang mag je Xylometazoline neusspray als zelfzorg gebruiken?

1. Zolang er slijm uit de neus komt maar niet langer dan 10 dagen
2. Max 1 week, omdat er anders kans is op reboundverstopping
3. Max 2 weken. Anders is er iets anders aan de hand
4. Is maar 1 week houdbaar