Ma 31 okt Voor - en achtervoegsels

• Nederlands
• Middelbare school
• vmbo b
• Leerjaar 1

Voor- en achtervoegsels

Samenstelling

Een woord dat bestaat uit twee of meer kleinere woorden, 

heet een samenstelling.

Bijvoorbeeld: 

Voetbalwedstrijd

Voetbalwedstrijd bestaat uit voetbal en wedstrijd, maar voetbal bestaat weer uit voet en bal. Deze samenstelling bestaat dus uit 3 woorden!

Doel deze les

Aan het eind van deze les:

1. Weet je wat achtervoegsels zijn
2. Weet je de betekenis van veelvoorkomende achtervoegsels
3. Kun je zelf woorden maken met achtervoegsels
4. En kan je de betekenis van een onbekend woord achterhalen door een achtervoegsel te herkennen.

Voor- en achtervoegsels

DOEL

DE BETEKENIS VAN EEN ONBEKEND WOORD AFLEIDEN UIT HET WOORD

- voorvoegsel

- samenstelling

- bekend woorddeel

Het woord 'besluiteloos'

Het achtervoegsel 'loos' betekent 'zonder'. 

Je kunt dus afleiden dat het woord betekent:

zonder te kunnen besluiten.

afleidingen

Een afleiding is een woord waar een achtervoegsel of voorvoegsel wordt "vastgeplakt".

parelmoerachtig

onnatuurlijk

vijlen

bekappen

Afleiding

• Het vormen van een nieuw woord door een voor- of achtervoegsel

vb. Groen -> groenig
Groenig is een afleiding van het woord 'groen'

Een afleiding is een woord waar een achtervoegsel of voorvoegsel wordt "vastgeplakt".

Tussenletter 'en' in samenstelling

Als het eerste deel van de samenstelling een meervoud op -en heeft, dan schrijf je dat ook in de samenstelling.

Dus:

beukennootje

fietsenstalling

Samenstellingen met een tussenklank-s

Je schrijft de tussenklank-s als je die hoort in de samenstelling.

• Dorp + gek = dorpsgek

• Dorp + straat = Dorpsstraat

Samenstellingen

Je hoort twee of meer woorden in een samenstelling.

Je schrijft de woorden aan elkaar.

Tijdens deze fase van de les controleer je of leerlingen het leerdoel van de les hebben behaald.

een achtervoegsel is

 Achtervoegsels plak je achter een grondwoord. 

 Achtervoegsels zijn zelf geen losse woorden

Meer achtervoegsels 

0

achtervoegsels

Het achtervoegsel -achtig betekent: een beetje als.

Het achtervoegsel -baar betekent: kan.

Het achtervoegsel -loos betekent: zonder.

Het achtervoegsel -vol betekent: met veel.

Het achtervoegsel -arm betekent: met weinig.

Het achtervoegsel -rijk betekent: met veel.

VOOR- of ACHTERVOEGSEL

- kijk of het woord bestaat uit een woord met een voorvoegsel en / of een achtervoegsel:

je misdragen = je slecht gedragen

hersenloos = zonder hersens = dom

voorvoegsel

beantwoorden

gefietst

verkopen

achtervoegsel

hoekig

gruwelijk

schoonheid

puberteit

gierigaard

lieverd

Achtervoegsel

Door het achtervoegsel kan de betekenis van het woord veranderen. 

Achtervoegsels

achtervoegsel	betekenis	voorbeeld
-achtig	een beetje als	kinderachtig
-baar	kan	vloeibaar
- loos	zonder	zoutloos
- vol	met veel	liefdevol
-arm	met weinig	caloriearm
-rijk	met veel	vezelrijk

achtervoegsels

achtervoegsel	betekens	voorbeeld
-achtig	een beetje als	kinderachtig
-baar	kan	vloeibaar
- loos	zonder	zoutloos
- vol	met veel	liefdevol
-arm	met weinig	caloriearm
-rijk	met veel	vezelrijk

voor- en achtervoegsels.

Voor- en achtervoegsels kun je gebruiken om de betekenis van een woord te bedenken.

Wat betekenen de volgende voor- en achtervoegsels.

Maak de sleepopdracht.

Sleep de juiste betekenis naar het voor/achtervoegsel.

mis

on

wan

her

slecht / verkeerd

niet

geen/slecht

nog een keer

sleep het juiste achtervoegsel naar het woord en maak er een zelfstandig naamwoord van

vieren

-heid

-ig

-ing

-isch

-sel

-teit

Samenstelling

Voorvoegsel

Achtervoegsel

Woord + woord

Woord + stukje

Stukje + woord

Hopeloos

Onbedoeld

Schooltas

Hondenbelasting

Samengesteld woord

Achtervoegsel

Voorvoegsel

Onherkenbaar

Vriendloos

Hertentamen

Woorden met voorvoegsel

Woorden met achtervoegsel

waardevol

eindeloos

herexamen

herinneren

onnodig

Sleep de juiste betekenis naar het voor/achtervoegsel.

vol

on

loos

her

met veel

niet

zonder

nog een keer

Woord met achtervoegsel

Woord zonder achtervoegsel

bruikbaar

tafelkleed

waardeloos

pindasaus

smaakvol

kritisch

moedig

wangedrag

Sleep de betekenissen van voor- of achtervoegsels naar de de juiste plek.

-arm

- rijk / - vol

met veel 

met weinig

Voorvoegsel

Achtervoegsel

oneerlijk

smaakloos

herkauwen

stijlvol

voorvoegsel

achtervoegsel

hergebruiken

internationaal

wanorde

jaarlijks

zinloos

bruikbaar

Sleep de tekst naar het goede achtervoegsel

heid

ig

lijk

zaam

loos

baar

spaar

breek

waarde

vrij

zorge

aard

Verbind de grondwoorden met het passende voor- of achtervoegsel

a

her

vol

on

aller

liefde

kennen

beste

eerlijk

sociaal

Huiswerk voor di 1 nov

Maken opdr. 1 t/m 5

Leren blz. 85