2.3 Veranderingen in de puberteit

• Biologie
• Middelbare school
• vmbo k, g, t
• Leerjaar 3

Welkom allemaal

Veranderingen in de puberteit

Planning

Leerdoelen

Uitleg

Opdrachten

Afsluiting

Leerdoelen

Je kunt omschrijven wat primaire en secundaire geslachtskenmerken zijn en daarbij voorbeelden noemen.

Je kunt aangeven welke veranderingen er optreden in de puberteit.

 Je kunt de processen tijdens de menstruatiecyclus beschrijven.

Geslachtskenmerken: primair en secundair

Primaire geslachtskenmerken:

Aanwezig bij de geboorte:

Meisje: schaamlippen, vagina

Jongen: penis, balzak

Secundaire geslachtskenmerken:

Ontstaan in de puberteit onder 

invloed van hormonen uit de hypofyse, 

de teelballen en de eierstokken

Secundaire geslachtskenmerken

Vrouw	Man
Volgroeien eierstokken, baarmoeder en vulva Menstruatie Ovulatie Borsten Beharing Verbreding bekken Onderhuidsvet	Volgroeien zaadballen, bijballen en penis Stemverlaging Beharing Zwaardere botten Meer spierweefsel

Intersekse

Personen bij wie het lichaam zowel mannelijke als vrouwelijke geslachtskenmerken heeft of kenmerken ontbreken noemen we Intersekse.

Soms is dit uitwendig (vergrote clitoris/geen penis)

soms inwendig. (Geen zaadcellen produceren/ geen baarmoeder)

Veranderingen door puberteit

    Lichamelijk

• Groeien (groeispurt)
  
• Secundaire geslachtskenmerken komen
  
• Begin werking voortplantingsorganen                                        Geestelijk
• Gevoelens veranderen
  
• Wordt zelfstandiger
  
• Seksualiteit ontwikkelt                                                                       Sociaal
• Anders opstellen tegenover anderen (ouders/vrienden)
  
• Sociale gevoelens zijn sterk (onzekerheid, spanning enz)
  
• 
  

Hormonen

ontstaan secundaire geslachtskenmerken vrouw:

• groei borsten
• groei schaamhaar
• ongesteld
  

hypofyse

geeft startsein 

maakt hypofyse-hormonen

zaadballen

geslachtsorgaan man reageert op hypofysehormonen en 

maken testosteron

eierstokken

geslachtsorgaan vrouw reageert op hypofysehormonen en maken oestrogeen

ontstaan secundaire geslachtskenmerken man:

• penisgroei
• baardgroei
• lage stem etc...
  

Ontwikkeling geslachtsorganen

De ontwikkeling van de geslachtsorganen begint in de 6de week van de zwangerschap. 

In het begin zijn de organen gelijk.

Hormonen sturen de ontwikkeling aan. Welke hormonen en gemaakt worden, hangt af van de geslachtschromosomen van de baby. 

Ovulatie

Elke 4 weken rijpt er in 1 van de eierstokken een follikel. 

Deze vult zich met vocht en knapt uiteindelijk open. 

De eicel komt hierbij vrij en komt in de eileider terecht. 

We noemen dit de eisprong of ovulatie.

Rijping follikel en ovulatie

Menstruatiecyclus

Menstruatiecyclus 

menstruatiecyclus

Vragen?

Maken van de opdrachten

Th. 2.3

Opdracht 1 tot en met 3

'Weggepiept'

• Werk in tweetallen
• De een leest een zin voor, waarin een belangrijk woord is weggelaten. Deze zin komt uit de tekst op blz. 90 tot en met 93. De andere probeert te raden welk woord weggelaten is.
• Daarna wissel je om