4.3 Investituurstrijd

• Geschiedenis
• Middelbare school
• vwo
• Leerjaar 4

H4 Tijd van steden en staten 

4.3  Investituurstrijd

Deze les:

Leerdoelen

Instructie 4.4 

Filmpje Gang naar Canossa

Oefenen voor het examen-opgaven maken

Aan het einde van de les kun je:

• uitleggen wat de tweezwaardenleer betekende voor de machtsverhouding tussen kerk en koningen;
• uitleggen welk tegengesteld belang de paus en de Duitse keizers hadden bij het recht om bisschoppen te benoemen;
• uitleggen wat het gevolg van de investituurstrijd was voor de macht van de Duitse keizers;
• uitleggen wat het gevolg van het westers schisma was voor de macht van de paus.

Wat wordt hier eigenlijk bedoeld met KERK en STAAT?

Kenmerkend aspect

Het conflict in de christelijke wereld over de vraag of de wereldlijke dan wel de geestelijke macht het primaat behoorde te hebben. 

Conflict tussen?

Tweezwaardenleer

Slimme keizers?

• Om de macht te vergroten, benoemden Duitse keizers vanaf de 10e eeuw bisschoppen als vazal
• Trouwer aan de keizer dan aan de paus en geen gevaar van zonen  die konden erven (vanwege het ?)

De paus is not amused.....

Bisschoppen benoemd door de keizer: er ontstaat strijd tussen Gregorius VII en Duitse keizer Hendrik IV over benoeming geestelijken

• Tweezwaardenleer  
• Keizer macht over het aardse 
• Paus macht over het geestelijke 

Probleem?

Waar ligt het primaat? (hoogste gezag)

Er volgt een investituurstrijd

• Investituur betekent benoeming van een bisschop
• Paus Gregorius VII (1075): alleen ik mag bisschoppen benoemen.
• Duitse keizers en koningen: wij willen dat ook zelf doen

Excommunicatie Hendrik IV

Canossa (1077)

Deze strijd was gewonnen door de Paus. Maar het was niet het laatste gevecht...

Concordaat van Worms (1122)

Westers schisma 

Zelfstandig en in stilte maken: 

Opdr. 4 t/m 10 

Bespreken we over 20 minuten, dan is het af! 

Oefenen voor het examen-opgaven (H4) maken ter voorbereiding op de toets

Zelfstandig en in stilte!

Bespreken we de dinsdag na de vakantie

www.britannica.com

studyflix.de

Quizvragen

hierna volgen enkele vragen over de stof

wat bedoelen we met de tweezwaardenleer?

1. de strijd tussen de geestelijke en wereldlijke macht over de leiding van de kerk
2. Verrdeling van de macht tussen kerk en staat
3. de strijd tussen de paus en de bisschop over de leiding van de kerk
4. de leiding van de kerk in handen van christus en niet van de keizer

Een investituur is ....

1. Een promotie van een geestelijke
2. Benoeming van een nieuwe paus
3. Een plechtige benoeming van een bisschop
4. Een ruzie tussen de paus en de kerk

Waarom willen Duitse keizers zo graag bisschoppen benoemen als vazallen?

1. Bisschoppen zijn meer trouw aan de keizer en kunnen bovendien geen kinderen als opvolgers hebben
2. Bisschoppen zijn vroom: dat wil zeggen dat ze zich goed en netjes gedragen.
3. Bisschoppen kunnen het volk goed onder controle houden, omdat bisschoppen christelijke leiders zijn.
4. Bisschoppen zijn heel goed in het besturen van een stuk land.

De tweezwaardenleer hield in dat de wereldlijke macht de hoogste macht had

1. waar
2. niet waar

Vragen bij 4.4

2 3 4 13 15 16 Herhalen: 9 t/m 12 Verdiepen: 14 17