Thema 5 BS 3 en BS 8 Horen

• Biologie
• Middelbare school
• vwo
• Leerjaar 1

Thema 5 Waarneming, gedrag en regeling

Thema 5 - waarneming, gedrag, regeling

Mw. de Koning

1VWO 19/20

Suiker en bananen zijn allebei zoet. Hoe proef je het verschil tussen deze twee dingen?

BS 3 Horen en zien

Geluid

Geluid is een trilling.

De frequentie bepaalt de toonhoogte, de uitslag (amplitude) bepaalt het volume (uit te drukken in dB, decibel).

Het oor

Buitenoor: oorschelp, gehoorgang tot aan trommelvlies

Geluid (trillingen) komen via de oorschelp in de gehoorgang en brengen het trommelvlies in 

trilling.

Het oor

Middenoor: trommelvlies, gehoorbeentjes tot aan het venster

Het trommelvlies brengt de gehoorbeentjes (hamer, aambeeld, stijgbeugel) in trilling.

Het oor

Buis van Estachius: zit tussen het middenoor en de keelholte.

Zit normaal dicht, bij slikken en gapen open hij en dan wordt het drukverschil tussen oor en keel opgeheven (handig bij vliegen, duiken).

Het oor

Binnenoor: venster, slakkenhuis, gehoorzenuw

Het venster trilt en brengt de vloeistof in het binnenoor aan het trillen. In het slakkenhuis bevinden zich de zintuigcellen die gevoelig zijn voor deze trillings-

prikkel. Zij geven een impuls door aan

de hersenen via de gehoorzenuw

(uitlopers van gevoelszenuwcellen).

teken het oor

Het oor

Wat zit er op de grens tussen het buitenoor en het middenoor?

1. Oorschelp
2. Trommelvlies
3. Gehoorgang
4. Gehoorbeentjes

Het slakkenhuis

Het slakkenhuis bestaat uit drie gangen: het bovenste kanaal, het basilair membraan en het onderste kanaal.

De trillingen in de vloeistof gaan 

eerst door de bovenste kanaal, 

brengen ook het basilairmembraan 

in trilling en dan gaat de trilling door 

naar de onderste kanaal.

Waar brengt het venster de geluidstrillingen op over?

1. Het slakkenhuis
2. Vloeistof in het binnenoor
3. Zenuwcellen
4. Zenuwen

Zintuigcellen in het oor

In het basilair membraan zitten zintuigcellen met trilhaartjes. Die trilhaartjes registreren het trillen van de vloeistof en maken een impuls.

Zintuigcellen oor

Hoge tonen worden aan het begin van het basilair membraan geregistreerd door trilhaar-

cellen en geven daar een

impuls door.

Zintuigcellen oor

Lage tonen worden aan het einde van het basialir membraan geregistreerd door trilhaarcellen

en geven daar een impuls door.

Zo 'horen' je hersenen het 

verschil tussen hoge en lage 

tonen.

Hoe 'horen' je hersenen ook alweer het verschil tussen harde en zachte tonen?

Gehoorschade

Als je oor te lang een hard geluid hoort slijten de trilhaartjes op de zintuigcellen. Deze schade kan niet meer hersteld worden.

Afhankelijk van op welke plek op het membraan de trilhaartjes beschadigd zijn vallen de hoge of juist de lage tonen weg.

Op welke plek zijn de trilhaartjes beschadigd als de hoge tonen wegvallen?

1. Aan het begin van het basilair membraan
2. In het midden van het basilair membraan
3. Aan het einde van het basilair membraan
4. In de gehoorzenuw

Gehoorschade voorkomen

Oordopjes gebruiken als je bijvoorbeeld naar 

een concert gaat. De volumebegrenzer op je 

telefoon gebruiken om te voorkomen dat je 

de koptelefoon te hard zet.

20% van de jongeren heeft al gehoorschade! 

Doordat de blootstellingsduur is toegenomen.

Bouw van het oog

ooglens niet goed bol of plat maken.

vorm van je oogbol is niet goed

Huiswerk

Bs 3: opdr 1, 3 en 7 t/m 9

Bs 8: opdr. 1 en 5