laatste les PD & RS 5V

• Mens & Maatschappij
• Middelbare school
• vwo
• Leerjaar 5

Toetsstof 5v TW2

H1 Parlementaire democratie §1-7

H2 Rechtsstaat §1-5 (let op: H2.5 lees je door als achtergrond, maar deze hoef je niet te leren.)

Gebruik leerdoelen om hoofd- en bijzaken te onderscheiden. 
Tip: online methode ('test jezelf')

Sleep de onderdelen naar de juiste plaats in het systeemmodel 

Uitvoer

invoer 

Omzetfase

Parlementaire democratie

Systeem om maatschappelijke problemen op te lossen

Systeemmodel van Easton: zo gaat het altijd

Wie zijn de poortwachters? 

Macht

Politieke partijen

Oplossing gebaseerd op ideologie

Politieke 'kleur' in 3 dimensies (ec. links-rechts, prog-cons, kos-nat)

Bestuurslagen in Nederland

	Landelijk	Provincie	Gemeente
Uitvoerende macht	Koning en kabinet (ministers) = samen regering	Commissaris van de Koning en Gedeputeerde Staten	Burgemeester en Wethouders
Wetgevende macht (gekozen!)	Tweede Kamer en Eerste Kamer (parlement)	Provinciale Staten	Gemeenteraad

Welke politieke partijen zitten er momenteel in het kabinet?

Innovaties

Kritiek op parlementaire democratie (gebrekkige representativiteit / geloofwaardigheid / kloof burger-politiek?) 

Mogelijke oplossingen:

- referendum

- meer kennis

- opkomstplicht

- ander kiesstelsel?

Wat is het verschil tussen de coalitiepartijen en de oppositiepartijen?

Kabinet... (VVD-CDA-D66-CU)

...wordt gevormd op basis van de uitslag van de Tweede Kamer verkiezingen. 

....is uitvoerende macht, maar doet ook wetsvoorstellen

Wie heeft nou de meeste macht? Het kabinet of het parlement? 

Wie doet de wetsvoorstellen in de Europese Unie?

1. Europese Raad
2. Europese Parlement
3. Europese Commissie
4. Raad van Ministers

Europese club van landen die samenwerken met elkaar.

De regering van Europa. Elk land van de EU heeft 1 lid in deze commissie.

De mensen die het land besturen. Dit zijn het staatshoofd en de ministers.

Controleert of de Europese Commissie haar werk goed doet. Je kunt het vergelijken met de Tweede Kamer in Nederland.

Stemmen over wetsvoorstellen en mogen amendementen doen. Uit elke lidstaat 1 minister per onderwerp.

Regering 

Europees Parlement

Europese Commissie

Europese Unie

Raad van de Europese Unie 

     Europese Unie

Waarom? Vrede en welvaart

Hoe werkt het (globaal): 4 instituties

Dilemma van soevereiniteit 

H2: Rechtsstaat

Kenmerken (=beginselen = minimum)

Is iedere staat met deze 4 kenmerken een rechtsstaat? 

Kenmerken rechtsstaat

De aanwezigheid van grondrechten.
Grondrechten zijn niet absoluut. Beperking hiervan is dus mogelijk

De machtenscheiding of Trias Politica.
De macht is verdeeld in drie verschillende machten die elkaar controleren. In Nederland is van volledige machtenscheiding echter geen sprake.

Het legaliteitsbeginsel.
1) de overheid moet zich aan de rechtsregels houden
2) je kunt alleen gestraft worden voor iets dat in de wet strafbaar gesteld is ten tijde van de overtreding

Onafhankelijke rechtspraak. Rechters worden voor het leven benoemt. Ze baseren hun uitspraak onder andere op de vier rechtsbronnen (zie volgende slide).

Wat is hét dilemma van de rechtsstaat?

Transparantie van de overheid

Rol van de Media

WOB

Welk aspect van de rechtsstaat wordt hier het meest geschonden?

Rechtvaardigheid

Doel van een 'systeem' zoals de rechtsstaat 

Maar wat is rechtvaardigheid? Daarover lopen de meningen uiteen. 

              De toets

Meerkeuzevragen, koppelvragen en open vragen

Bronnen (flink leeswerk)

Tip: neem markers o.i.d. mee naar de toets (je mag op de toets schrijven).