3.5 De zee klopt op de voordeur

• Aardrijkskunde
• Middelbare school
• havo, vwo
• Leerjaar 2

3.5 De zee klopt op de voordeur

Ga lekker op je plek zitten en pak alvast je spullen voor je (etui, boek, schrift).

Programma

Opdracht "skigebieden"

Herhalen vorige les

Leerdoelen

Uitleg

Controlevragen

Werktijd

Afsluiten

Opdracht "skigebieden"

• Je gaat berekenen hoe koud het is op bepaalde plekken. Gebruik daarvoor de volgende regel: per 1000 meter de hoogte in = 6 °C in temperatuur omlaag (1000 m ↑ = -6 °C).

1. Temp. gemeten in het dal (Malcesine, Italië) = 5°C op 100 meter

Temp. gemeten op de top (Monte Baldo, Italië) = ... °C op 2100 meter

2. Temp. gemeten in Mandarfen (Oostenrijk) = ... °C op 1700 meter

Temp. gemeten op Wassertalkogel (Oostenrijk) = -7 °C op 3200 meter

3. Temp. gemeten in Zell am Ziller (Oostenrijk) = 6 °C op 600 meter

Temp. gemeten op Dreispitzkopf (Oostenrijk) = -6°C op .... meter

Opdracht "skigebieden"

• Je gaat berekenen hoe koud het is op bepaalde plekken. Gebruik daarvoor de volgende regel: per 1000 meter de hoogte in = 6 °C in temperatuur omlaag (1000 m ↑ = -6 °C).

1. Temp. gemeten in het dal (Malcesine, Italië) = 5°C op 100 meter

Temp. gemeten op de top (Monte Baldo, Italië) = -7 °C op 2100 m

2. Temp. gemeten in Mandarfen (Oostenrijk) = 2 °C op 1700 meter

Temp. gemeten op Wassertalkogel (Oostenrijk) = -7 °C op 3200 m

3. Temp. gemeten in Zell am Ziller (Oostenrijk) = 6 °C op 600 meter

Temp. gemeten op Dreispitzkopf (Oostenrijk) = -6°C op 2600 meter

In welk land is weinig tot geen watertekort?

1. India
2. Marokko
3. Ethiopië
4. Canada

Waar is hier sprake van?

1. Een fysiek watertekort
2. Een economisch watertekort

Een gewapend conflict om water tussen bevolkingsgroepen binnen een land of tussen staten (landen) =

1. waterprobleem
2. staatconflict
3. wateroorlog
4. waterdebat

Waarom is dit een oorzaak voor een wateroorlog?

1. Water wordt niet eerlijk verdeeld
2. Er komt veel zand (sediment) in het water
3. De aanleg kost veel geld
4. Het levert veel elektriciteit op

Wat is géén voorbeeld van water sparen

1. droogtebestendige gewassen planten
2. minder lang douchen
3. een stuwdam aanleggen
4. water in de rivier lozen (laten stromen)

Door de dijken in Nederland zijn we altijd veilig.

1. Waar
2. Niet waar

Leerdoelen

• Je weet welke soorten polders er zijn en dat er misverstanden bestaan over de veiligheid.
• Je begrijpt waarom het overstromingsrisico van Laag-Nederland toeneemt en hoe men daar de kust tegen beschermt.
• Je kent en begrijpt maatregelen van klimaatadaptatie. 

Polders

Dijkringen moeten Nederland

beschermen tegen overstromingen.

= een stelsel van waterkeringen

(dijken, dammen, duinen) en hogere

gronden die het ingesloten gebied

beschermen tegen overstromingen.

Dijkringen in Nederland ⮕

Polders

Zeepolder = polder ontstaan door het bedijken van een kwelder.

Kwelder (zie afbeelding) = een droog,

opgehoogd stuk land door sedimentatie.

Daar wordt een dijk omheen gelegd, het water 

wordt weggepompt en er is een nieuw stuk land

(polder) ontstaat. Veel in Noord-Nederland.

Polders

Veenpolder = veengebied dat door bodemdaling nu onder NAP (Normaal Amsterdams Peil) ligt.

Veen is een grondsoort bestaande uit oude plantenresten en water (moeras). Het water wordt weggepompt door gemalen 

en molens en de bodem daalt. Hierdoor ontstaat nieuw 

land (polder). Koekoekspolder (IJsselmuiden) is hiervan

een voorbeeld.

Polders

Droogmakerij = polder ontstaan door het droogmalen (leegpompen) van een plas of van een stuk zee.

Het Haarlemmermeer is hiervan een voorbeeld. Zie volgende dia's.

Ook Flevoland is een voorbeeld. Dit wordt de IJsselmeerpolder genoemd = droogmakerij in de voormalige Zuiderzee.

⬆

Hier was het nog een 

meer.

Hier niet meer. ⮕

Polders

Tegenwoordig (Schiphol en allerlei andere plaatsen), ongeveer 200 jaar later.

Dreiging aan de kust

Nederland ligt deels onder de zeespiegel. Dit is veilig, maar niet zonder gevaar. Zeespiegelstijging is een gevaar voor Nederland. 

In deze paragraaf kijken we naar de gevaren bij kust. Volgende week naar gevaren bij de rivieren.

Dreiging aan de kust

De zeereep (= eerste hoge, min of meer, gesloten duinenrij vanuit zee gezien) is een belangrijke bescherming voor Nederland. Het strand hoort er ook bij.

De laatste duinen voordat je bij het strand 

en de zee komt (vanaf het land 

gezien) óf de duinen die je vanaf het 

strand ziet (ligt eraan vanuit welke kant je het 

bekijkt ;)).

Dreiging aan de kust

In Nederland gebeurt:

• Zandsuppletie = het opspuiten van zeezand vóór of op het strand om de kust te versterken. (Afbeelding ⬈)
• Dynamisch kustbeheer = kustbeheer in een breed duingebied waar men de natuur haar gang laat gaan.

• Bij de Waddenzee komt steeds nieuw zand en dat zorgt voor sedimentatie en ophoging van het gebied.

Klimaatadaptatie

= de leefomgeving aanpassen aan een ander klimaat.

Het klimaat verandert. Dit is niet tegen te gaan, maar wel in snelheid te verminderen. Er ontstaan vooral extremen (méér neerslag, méér droogte).

We zullen wel maatregelen moeten nemen. Ruimte voor de rivier en water beter sparen (vasthouden, minder gebruiken) bijvoorbeeld.

Wat is géén soort polder?

1. Zeepolder
2. Veenpolder
3. Drooglegging
4. Droogmakerij

Door alle bescherming kan Nederland niet meer overstromen.

1. Waar
2. Niet waar

Een veenpolder ontstaat door het water wegpompen uit een moeras.

1. Waar
2. Niet waar

Wat is een oorzaak voor dreigingen aan de kust?

1. Te veel windmolens die water vooruit blazen
2. zeespiegelverhoging
3. zeespiegelstijging
4. Veel schepen die voor hoge golven zorgen

Dynamisch kustbeheer is ...

1. De natuur wordt gereguleerd (geleid)
2. De natuur mag haar eigen gang gaan

Wat kun je doen voor klimaatadaptatie?

1. Ruimte voor de rivier
2. Water vasthouden
3. Meer groen in de stad
4. Duinen in de gaten houden

Aan het werk

Wat: Opdrachten van 3.5

Op welke manier: Rustig overleggen met degene naast je of zelfstandig

Klaar: Zelf iets bedenken, wel aardrijkskunde

Hulp: Je mag mij om hulp vragen

Tijd: Tot 11:20

Post-it

Schrijf op de post-it de volgende dingen:

1. Wat heb je van deze les geleerd (aan de ene kant)
2. Hoe vind je de lessen gaan en wat mis je/wil je graag dat ik anders doe (aan de andere kant)

Schrijf het nummer (1 of 2, hierboven) erbij. Naam hoeft niet.

Heb je nog een post-it nodig? Vraag erom.

Leerdoelen

• Je weet welke soorten polders er zijn en dat er misverstanden bestaan over de veiligheid.
• Je begrijpt waarom het overstromingsrisico van Laag-Nederland toeneemt en hoe men daar de kust tegen beschermt.
• Je kent en begrijpt maatregelen van klimaatadaptatie. 

Tot volgende week!

Huiswerk: Opdrachten van 3.5

Plak de post-it op de voorste twee tafels bij de deur als je het lokaal verlaat.