gaswisseling basisstof 4

• Biologie
• Middelbare school
• vmbo t
• Leerjaar 4

Basisstof 4

Ademhalen

strottenhoofd

bronchiën

longblaasjes

keelholte

luchtpijp

neusholte

longen

hiermee wordt tijdens het slikken de neusholte afgesloten

1. Huig
2. Strotteklepje
3. Kringspier
4. Tong

Het middenrif beweegt omhoog:
- wordt de borstholte groter of kleiner?
- heeft dit in- of uitademing tot gevolg?

1. groter inademing
2. groter uitademing
3. kleiner inademing
4. kleiner uitademing

In welke richting bewegen de ribben, het borstbeen en het middenrif bij een normale inademing?

1. Ribben en borstbeen omhoog en naar voren. Middenrif omhoog.
2. Ribben en borstbeen omhoog en naar voren. Middenrif omlaag.
3. Ribben en borstbeen omlaag. Middenrif omhoog.
4. Ribben en borstbeen omlaag. Middenrif omlaag.

Ademhaling bij dieren

• Alle dieren hebben zuurstof nodig voor verbranding
• Alle dieren produceren koolstofdioxide

Glucose + zuurstof -> water + koolstofdioxide + energie

• Gaswisseling bij dieren vindt op verschillende manieren plaats

Longen

Kieuwen

Celmembraan

Tracheeen

Huid en kieuwen

huid en longen

Zoogdieren

Insecten

Vissen

Eencelligen

Reptielen

Vogels

Jonge amfibieën

Volwassen amfibieën

Leerdoelen

Aan het einde van de les kun je:

• De verschillend vormen van ademhaling bij dieren aangeven
• Het verschil in verbranding bij koudbloedige en warmbloedig dieren benoemen

Eencelligen

• Omdat ééncelligen niet zo complex zijn, hebben ze niet veel O₂ nodig
  

• Ze gebruiken hun celmembraan om stoffen (zuurstof en koolstofdioxide)uit te wisselen

• Groot oppervlak

Insecten

Insecten

• Ademhaling gaat via stigma's en tracheeën.
• Stigma is de opening in de huid.
• Tracheeën zijn vertakte buisjes in het lichaam.

Insecten

• Met achterlijf maken insecten pompende bewegingen om de lucht te verversen

Tracheeën

• Insecten halen de zuurstof                                 uit uit  de                    uit de lucht
• Larven die in het water leven                                                    hebben een soort van snorkel die boven het water uitsteekt.
• De mond bij larven en insecten wordt alleen gebruikt om mee te eten

Vissen

• Koudbloedige dieren

• Vissen gebruiken hun kieuwen om zuurstof uit het water te filteren

• Ze gebruiken hun bek en de kieuwdeksel om water langs de kieuwplaatjes te krijgen

https:

Amfibieën

• Koudbloedige dieren

• Jonge amfibieën: vindt gaswisseling via kieuwen en huid plaats

• Bij volwassen amfibieën vindt gaswisseling via longen en huid plaats

Vogels, Reptielen en zoogdieren

• Reptielen: koudbloedige dieren
• Zoogdieren/vogels: warmbloedige dieren

• Gaswisseling gebeurt via longen

Koudbloedig en warmbloedig

Koudbloedig: lichaamstemperatuur is afhankelijk van omgeving

• Lichaam warmt op aan de buitenlucht
• Bij koude temperatuur wordt dier minder actief

Warmbloedig: constante lichaamstemperatuur

• Lichaamstemperatuur op peil door isolatie en verbranding
• Bij koude temperatuur vindt er meer verbranding plaats

https:

Bij het pantoffeldiertje vindt gaswisseling plaats via het celmembraan.

1. Juist
2. Onjuist

Bij muggenlarven vindt gaswisseling plaats via

1. het celmembraan
2. de longen
3. de tracheeën
4. de huid

In de winter vindt er in het lichaam van de meeste warmbloedige dieren:

1. Geen verbranding plaats
2. Minder verbranding plaats dan in de zomer
3. Evenveel verbranding plaats als in de zomer
4. Meer verbranding plaats dan in de zomer

Bij dit dier vindt gaswisseling via de kieuwen(dolfijnsoort)

1. Juist
2. Onjuist