Natuurbrand

• Brandweer
• Veiligheid
• +2
• Basisschool
• Groep 7,8

Introductie

Natuurbranden komen steeds vaker voor. Ook in Nederland. Hoe kan dat? Wat kunnen we er tegen doen? Kijk en ontdek hoe de brandweer zich voorbereidt op natuurbranden en ook wat jij zélf kunt doen om de brandweer te helpen.

Instructies

Voorbereiding:

Deze docentenhandleiding geeft een uitgebreide toelichting op de lesstof en lesideeën. Handig om van te voren door te nemen.

Lesidee:

Download de hexaflexagon.

.

De zoekplaat is ook te downloaden. De leerlingen kunnen hierop de gevaren omcirkelen.

Instructies

Natuurbrand - Docentenhandleiding.pdf

Werkbladen

Brandweer_Billy_Hexaflexagon.pdf

BOS-Zoekplaat_Natuur_BB_Duinen.pdf

 Natuurbrand

Op deze foto zie je een blushelikopter aan het werk. Grote zakken water (dat noemen we bambi-buckets) worden gedropt op de brandende natuur.

Op het nieuws zien en horen we vaak berichten over natuurbranden in het buitenland.

Maar ook in Nederland ontstaan natuurbranden. En dat gebeurt steeds vaker. Door klimaatverandering ontstaan meer en langere droge periodes.

Weet jij hoe een natuurbrand ontstaat?

Hoe ontstaan natuurbranden?

• Door blikseminslag.
• Door menselijk gedrag (bewust of onbewust): 
  - roken
  - barbecueën
  - kampvuur of vuurkorf
  - hete uitlaat auto in hoog gras
  - weggooien glas/glaswerk
  - vuur stoken
  - brandstichting
  - spelen met vuur
  - wensballonnen oplaten

Wat heb je nodig voor het ontstaan van vuur?

1. Harde wind, dennenbomen en droogte
2. Warmte, brandstof en zuurstof
3. Hoge temperatuur, harde wind en de mens
4. Bliksem, hoge temperatuur en droogte

Wat zijn de drie factoren die een natuurbrand veroorzaken?

Het juiste antwoord is B, warmte, brandstof en zuurstof.

• Een brandstof is iets wat kan branden. Sommige dingen branden sneller dan andere dingen. In de natuur branden kleine takjes en droog gras makkelijker dan een dikke boomstam. 

• Zuurstof zit in de lucht. Buiten in de natuur is dat altijd aanwezig. 

• Warmte: Bij een bepaalde temperatuur kunnen stoffen gaan branden.

Met deze drie onderdelen kan vuur ontstaan. Wij noemen dit de branddriehoek.

Is één van de drie zijden van de branddriehoek niet aanwezig kan er geen vuur ontstaan.

Je spreekt van een brand als er vuur is op een plek waar dit niet gewenst is. (Vuur in een barbecue of vuurkorf is gewenst vuur, maar dit gewenste vuur in een droog bos, kan ook leiden tot ongewenst vuur: brand).

In de andere antwoorden A, C en D staan de ingrediënten die in een bepaalde combinatie betrokken kunnen zijn bij een natuurbrand.

Bijvoorbeeld bij een harde wind zal een natuurbrand zich enorm snel verspreiden. En in dennenbomen zit veel hars. Dat is erg brandbaar.

 

Zoekplaat

Zoek de 8 gevaren in het duingebied.

Antwoord

Géén vuur in de natuur , óók niet ...

• Op de tekening zie je kinderen een kampvuurtje stoken.
  - Dit is gevaarlijk omdat dit geen
     veilige plek is voor een kampvuur.
  - Er is géén volwassene bij.
  - De nog hete lucifer waarmee het
    kampvuur is aangemaakt ligt in
    het gras.
  - De kinderen zitten erg dicht bij
    het vuur. Dan kan de kleding
    misschien in brand gaan.
  
  
• Iemand blaast in de barbecue die in het gras op de grond staat. Je ziet de hete kooltjes eruit vliegen.
  - Dit is géén veilige plek om te
    barbecueën.
  - Er is géén volwassene bij.
  - Door het blazen kunnen de
    kooltjes/vonkjes het gras in brand
    zetten.
  
  
• Twee kinderen spelen met een vergrootglas in de zon.
  - Als de zon hier doorheen schijnt,
    ontstaat een brandpunt. Door de
    warmte kan er brand ontstaan.
  
  
• De zon schijnt door het flesje water. Het gras begint te branden en er ontstaat rookontwikkeling. Het kan hetzelfde werken als een vergrootglas.
  
  
• Een jongetje heeft een vuurpijl in de hand.
  - Spelen met vuurwerk kan erg
    gevaarlijk zijn. Je kleding kan in
    brand gaan of je kunt gewond
    raken.
  
  
• De barbecue wordt aangemaakt met een flesje brandbare vloeistof. Je herkent dit aan het symbool op de fles.
  - Hierdoor kan een grote steekvlam
    ontstaan waardoor je kleding of je
    haren kunnen gaan branden.
  - Ook kan hierdoor brand ontstaan
    in de omgeving van de barbecue
  - Maak de barbecue aan met
    aanmaakblokjes en een
    gasaansteker, maar dan wel op
    een veilige plek!.
  
  
• Een man ligt te slapen in het gras met een brandende sigaret. De brandende sigaret valt op het boek en veroorzaakt brand.
  
  
• De auto is geparkeerd in het hoge gras.
  - De hete uitlaat raakt het hoge gras
    waardoor brand ontstaat.

Antwoorden zoekplaat

Hier zie je de 8 gevaren in het duingebied.

0

Bekijk de video van een nieuwsuitzending in 2023.

Hoeveel water nodig is om de natuurbrand te blussen

Welke soort beplanting aanwezig is rondom het meetstation 

Hoeveel brandweervoertuigen moeten uitrukken

Luchtvochtigheid

Temperatuur

Windrichting en windsterkte

Dit meten weerstations

In de nieuwsuitzending heb je gezien dat er metingen worden gedaan met zogenaamde weerstations.

Wat meten de weerstations?

Sleep de juiste antwoorden naar het vak.

De windrichting en windsterkte, de temperatuur en de luchtvochtigheid worden gemeten. Daarnaast wordt ook de hoeveelheid neerslag gemeten.

Aan de hand van deze gegevens wordt gemeten hoe groot de kans is op het ontstaan van natuurbrand. En vooral ook hoe groot de kans is dat een natuurbrand zich uitbreidt.

Het risico wordt ingedeeld in fases.

Fase 1  Er is geen verhoogd risico. Maar wees altijd voorzichting met vuur in de natuur. 

Fase 2 Er is een verhoogd risico. Wees extra alert in de natuur. De kans op het ontstaan van brand is erg groot. Brandweerposten nemen in deze fase ook extra maatregelen. Dat wil zeggen dat meerdere voertuigen worden ingezet.

Opdracht:

Ga naar: www.natuurbrandrisico.nl en bekijk welke risicofase van toepassing is op jouw provincie.

Grondvuur

Vliegvuur

Kroonvuur

Loopvuur

Op deze tekening zie je hoe een brand zich door de natuur verspreidt.

De wijze waarop de verspreiding plaatsvindt hebben we een naam gegeven.

Zo kennen we bijvoorbeeld loopvuur, kroonvuur, grondvuur en vliegvuur.

Sleep de teksten naar de plek waar dit in beeld is gebracht.

Bij een brand ontstaan vonken. De wind neemt deze mee door de lucht. Op een heel andere plek kan hierdoor brand ontstaan. Dit noemen we vliegvuur.

Een voorbeeld van een grondvuur is een brand in het veengebied. Onder de grond verspreidt de brand zich. Dit zijn erg lastige branden om te blussen.  Je kunt hier dagenlang mee bezig zijn.

Een loopvuur verspreidt zich via de grassen en planten over de grond.

Als het loopvuur via hoge struiken en laaghangende takken naar boven in de bomen klimt, verplaatst de brand zich óók via de toppen van de bomen. Dat noemen we kroonvuur. Vooral dennenbomen zijn hier gevoelig voor.

Branden in boomtoppen zijn voor de brandweer erg lastig om te blussen. Gelukkig komt dit in Nederland op dit moment nog niet zo vaak voor.

Soort beplanting

De soort beplanting in het gebied speelt een belangrijke rol bij de verspreiding van brand.

Bepaalde soorten vegetatie verspreiden een brand sneller dan andere soorten. Denk bijvoorbeeld aan de pluisjes van een populierenboom. Dat lijkt net witte sneeuw en brandt erg snel.

Wat kan de brandweer doen om een natuurbrand te stoppen?

1. Blussen met brandweerauto's en helikopters
2. Een stuk grond vrij maken van beplanting
3. Het vuur doven met speciaal gereedschap
4. Alle drie de antwoorden zijn goed

Alle drie de antwoorden zijn goed.

Bij laag loopvuur kan met vuurzwepen of een rugzak met water het vuur worden gedoofd. Met de vuurzweep schoffel je over de grond, waardoor het vuur uitgaat.

Door het weghalen van droog gras en planten is er geen brandstof meer aanwezig. (Denk aan de branddriehoek). De brandweer maakt zo een 'stoplijn'.

Naast speciale brandweervoertuigen kan de brandweer ook de hulp inroepen van blushelikopters van het leger. 

Bijvoorbeeld bij een zeer grote of moeilijk te bereiken brand.

In deze video krijg je informatie over de blushelikopter.

Hoe lang duurt het ongeveer voor de eerste bambi bucket op het vuur kan worden gedropt?

1. 1,5 - 3 uur
2. 30 minuten
3. 15 minuten
4. 10 minuten

De brandweer heeft zélf geen blushelikopters. Ze kunnen de hulp inroepen van het leger.

De bambi-buckets zijn wél van de brandweer. De brandweer en het leger werken bij deze inzet nauw samen.

Zodra de brandweer de hulp inroept van een blushelikopter van het leger duurt het al gauw 1,5 uur tot 3 uur voordat het eerste water op het vuur gegooid kan worden.

Kijk goed naar deze tekening. Waar gaat het vuur en de rook naar toe?

Weet jij wat je moet doen als je een brand in de natuur ontdekt?

Beantwoord nu de quizvraag in de volgende slide.

Je loopt in de natuur en ontdekt een brand.
Wat doe je?

1. Je probeert de brand te blussen
2. Je bent sneller dan het vuur en rent voor het vuur uit.
3. Je blijft uit de rook en belt of appt 112.
4. Je gaat de dieren redden in het bos

Je loopt in de natuur en ontdekt een brand. Wat doe je? 

Antwoord: C

• Verlaat de plek in de richting van de openbare weg of de bebouwde kom. 
• Loop niet voor de brand uit, blijf uit de rook en loop altijd haaks op de rookwolk. Hierdoor voorkom je dat je wordt 'ingehaald' door de brand.
• Blijf kalm, bel 112 en geef de locatie van de brand door.

Het doorgeven van je locatie kan in de natuur een uitdaging zijn. Er zijn immers geen plaats- of straatnaambordjes.

Wat je in het bos wel tegen kunt komen zijn de ANWB paddestoelen en bordjes met fietsrouteknooppunten. De nummers en plaatsen die erop staan kun je doorgeven aan de meldkamer.

Er is ook een speciale 112 app. Als je die gebruikt, kun je direct aangeven dat de meldkamer jouw locatie kan vinden en kun je rechtstreeks kiezen van wie je hulp nodig hebt, brandweer, politie of ambulance. 

Tip voor de leerkracht:

Download de 112 app op je eigen telefoon en laat het zien aan de leerlingen.

Ook hier geldt: Gebruik de 112 app alleen in noodsituaties als elke seconde telt.

Heb jij in deze les ontdekt wat je zélf zou kunnen doen om goed voorbereid te zijn op een natuurbrand?

Mogelijke antwoorden:

• Voorkomen dat er brand ontstaat.
• Als er brand is uit de rook blijven en 112 bellen.
• De 112 app downloaden.

Speel de Virtual Experience natuurbrand

I phone: 

Android: 

Ervaar wat je moet doen bij brand in de natuur. En hoe kun je natuurbrand voorkomen?

Download de gratis app Brandweer VR op je smartphone en oefen met het scenario 'natuurbrand'.

De app is verkrijgbaar in de Google Play Store (Android) en App Store (iOS).

De Brandweer VR Experience is een unieke virtual realitybeleving in 360°. Je kunt de scenario’s spelen in 3D, met een virtual realitybril. Of in 2D, zonder bril.

Wat vond je van de les?

😒🙁😐🙂😃

Met deze poll zie je hoe de leerlingen deze les hebben ervaren.

Vraag ook naar tips om deze les eventueel te verbeteren.

Tips voor het aanpassen of verbeteren van de les kunnen worden gemaild naar:

[e-mail].