14.7 - De lever en de nieren

• Biologie
• Middelbare school
• vmbo g, t
• Leerjaar 4

Startvragen!

Kijken wat je nog weet van basisstof 6!

In de longblaasjes vindt
gaswisseling plaats.
Gaswisseling is....

1. Koolstofdioxide komt in je bloed en zuurstof gaat eruit
2. De verbranding van zuurstof en het ontstaan van koolstofdioxide
3. Het wisselen van rode en witte bloedcellen
4. Zuurstof komt in je bloed en koolstofdioxide gaat uit je bloed

Tracheeën zijn:

1. Ademhalingsvaten
2. Luchtbuizen
3. Luchtvaten
4. Gaten

Vindt in kieuwen gaswisseling plaats?

1. Ja
2. Nee

Vogels hebben gaswisseling via:

1. Longen
2. Huid
3. Tracheeën
4. Kieuwen

Waarmee wordt zuurstof in de kieuwen uit het water gehaald?

1. Kieuwplaatjes
2. Kieuwbogen
3. Kieuwspleten
4. Mond

De kieuwen bij een vis worden beschermd door de .....

1. Kieuwholte
2. Kieuwdeksel
3. kieuwboog
4. kieuwplaatjes

Wanneer gaat het water uit de kieuwen van een vis?

1. Als zijn bek open is
2. Als zijn bek dicht is

De gaswisseling van de mens vindt plaats in..

1. De neus
2. De luchtpijp
3. Longblaasjes
4. De mond

BS7 De lever en de nieren 

Leerdoelen

Je kunt de functies van de lever noemen.

Je kunt de delen van de nieren en van de urinewegen noemen met hun kenmerken en functies.

Afvalstoffen worden uitgescheiden van het inwendige naar het uitwendige milieu. De lever en de nieren zijn uitscheidingsorganen. 

De nieren scheiden ook water uit.

Functies lever

- werkt mee aan het constant houden van het glucosegehalte in het bloed

Functies lever

- werkt mee aan het constant houden van het glucosegehalte in het bloed

- glucose wordt omgezet in glycogeen en opgeslagen in de lever

Functies lever

- werkt mee aan het constant houden van het glucosegehalte in het bloed

- glucose wordt omgezet in glycogeen en opgeslagen in de lever

- fibrinogeen maken van eiwitten = voor bloedstolling

Functies lever

- werkt mee aan het constant houden van het glucosegehalte in het bloed

- glucose wordt omgezet in glycogeen en opgeslagen in de lever

- fibrinogeen maken van eiwitten = voor bloedstolling

- maakt gal voor het emulgeren van vetten

Functies lever

- werkt mee aan het constant houden van het glucosegehalte in het bloed

- glucose wordt omgezet in glycogeen en opgeslagen in de lever

- fibrinogeen maken van eiwitten = voor bloedstolling

- maakt gal voor het emulgeren van vetten

- afvalstoffen afbreken, zoals dode rode bloedcellen, deze gaan mee met het gal naar de 12-vingerige darm (galkleurstoffen geven poep een bruine kleur)

Functies lever

- werkt mee aan het constant houden van het glucosegehalte in het bloed

- glucose wordt omgezet in glycogeen en opgeslagen in de lever

- fibrinogeen maken van eiwitten = voor bloedstolling

- maakt gal voor het emulgeren van vetten

- afvalstoffen afbreken, zoals dode rode bloedcellen, deze gaan mee met het gal naar de 12-vingerige darm (galkleurstoffen geven poep een bruine kleur)

- breekt overtollige eiwitten af --> ureum (giftige afvalstof) gaat met het bloed mee naar de nieren, nieren scheiden het uit

Functies lever

- werkt mee aan het constant houden van het glucosegehalte in het bloed

- glucose wordt omgezet in glycogeen en opgeslagen in de lever

- fibrinogeen maken van eiwitten = voor bloedstolling

- maakt gal voor het emulgeren van vetten

- afvalstoffen afbreken, zoals dode rode bloedcellen, deze gaan mee met het gal naar de 12-vingerige darm (galkleurstoffen geven poep een bruine kleur)

- breekt eiwitten af --> ureum gaat met het bloed mee naar de nieren

- haalt gifstoffen uit het bloed, breekt deze af (alcohol, drugs en medicijnen), geeft terug aan het bloed > uitscheiding door de nieren

Afbraak van alcohol

1 Alcohol > wordt omgezet in Aceetaldehyde (giftig)

2 Aceetaldehyde > wordt omgezet in azijnzuur

3 Azijnzuur wordt omgezet in water en CO2

De afbraak van 1 glas duurt 1 tot 1,5 uur, dit is afhankelijk van geslacht en postuur

HEPATITIS

                              Ontsteking door het hepatitis virus

Hepatitis B kun je oplopen door bloedcontact of onveilige seks met iemand die het virus bij zich draagt

Hepatitis A kun je oplopen in tropische landen, b.v. door slechte handwashygiëne/ voedsel (is vaccin voor)

                                            

                                               Levercirrose

Bij overmatig alcoholgebruik kan er levercirrose optreden = vervetting van de lever = littekenweefsel

De levercellen gaan eerst ontsteken en sterven af, dat wordt littekenweefsel

Gezonde cellen gaan zich delen om te compenseren > lever wordt groter

Door het drinken van alcohol:

Wordt er minder geproduceerd van het hormoon ADH

- meer plassen (grotere hoeveelheid)

- vaker plassen

- meer vocht verlies

- minder vocht in je lichaam geeft nadorst, je lichaam droogt uit = sneller een kater

(kater = hoofdpijn, duizelig, misselijk)

- een kater ontstaat door - te weinig vocht + alcohol wordt afgebroken door lever en daarbij ontstaat de giftige stof Aceetaldehyde

Foezelalcohol: kan ook in drank zitten = heel giftig, wordt trager afgebroken 

Dit zit bijvoorbeeld in slechte wijn met veel bezinksel. Van slechte wijn kun je dus zeker (meer) hoofdpijn krijgen.

De nieren

Liggen boven in de buikholte 

achter de lever en de maag.

Door nierslagaders stroomt zuurstofrijk 

bloed naar de nieren, dit bloed bevat o.a. 

ureum en andere schadelijke stoffen. 

Nieren verwijderen deze stoffen uit het bloed.

Nieraders voeren het gezuiverde bloed weg uit de nieren.

Gefilterd van water en zouten, afvalstoffen (ureum) en schadelijke stoffen. Alles samen heet urine.

Hierin vindt uitscheiding plaats

Urine verzamelen

Voert urine af naar blaas

De nierader loopt van de nier in de richting van de onderste holle ader

1. Juist
2. Onjuist

Wat gebeurt er in de lever?
De lever....

1. Breekt eiwit, alcohol en rode bloedcelen af
2. Slaat glycogeen op
3. Maakt gal
4. A, B en C zijn juist

Met cijfer 4 wordt een nier aangegeven.
Is dit de linker nier
of de rechter nier?

1. Linker nier
2. Rechter nier

Wat is hepatitis?

1. Ontsteking blaas
2. Ontsteking nier
3. Ontsteking lever
4. Ontsteking maag

De buitenste laag van de nier wordt ...................................... van de nier genoemd

1. Het niermerg
2. De nierschors
3. Het nierkapsel
4. Het niervlies

Hoe wordt hepatitis niet overgedragen?

1. Sperma
2. Vaginaal Vocht
3. Speeksel
4. Bloed

Welke letter voert bloed uit de lever af? (leverader)

1. Q
2. R
3. S
4. Deze is niet getekend

De functie van de nieren is uitscheiding. Wat scheiden de nieren uit?

1. Alleen overtollig water
2. Overtollig water, glycogeen, afvalstoffen en zouten
3. Schadelijke stoffen
4. Overtollig water en zouten, afvalstoffen en schadelijke stoffen