2HV - H4.1 Draagkracht en H4.2 Voedselproductie

• Aardrijkskunde
• Middelbare school
• havo
• Leerjaar 2

Aardrijkskunde | klas 2 | Hoofdstuk 4

op weg naar een duurzame wereld

Programma

• Hoe groot is jouw voetafdruk, en hoe berekenen we dat eigenlijk?
• Waarom hebben rijkere landen een grotere voetafdruk dan armere landen?
• Wat gaat er gebeuren als mensen in arme landen meer gaan verdienen?
• Wat gaat er gebeuren als er steeds meer mensen op aarde komen?
• Afronding
  

leerdoelen H4.1

• Je weet wat draagkracht en een ecologische voetafdruk zijn.
• Je begrijpt waardoor de draagkracht van de aarde in gevaar komt en waarom we duurzaam moeten gaan leven.
• Je kunt de ecologische voetafdruk van verschillende landen van een kaart aflezen.

Hernieuwbare bronnen

Niet hernieuwbare bronnen

Hout

Aardolie

Steenkool

Voedsel

Goud

Bevolkingsprognose

Meer mensen = meer verbruik

Meer welvaart = meer verbruik

Landen worden steeds rijker (welvarender) 

Duurzaam

Duurzaam

Niet-duurzaam

Niet-duurzaam

Wat is een ecologische voetafdruk?

1. De hoeveelheid ruimte die je gebruikt om te kunnen werken
2. De hoeveelheid energie die je gebruikt om te kunnen leven
3. De hoeveelheid ruimte die je gebruikt om te kunnen leven
4. De hoeveelheid water dat je gebruikt om te kunnen werken

Wat is een ecologische voetafdruk?

Wat is jouw ecologische voetafdruk?

Maak de test!

https:

Je hebt een opdracht gemaakt over jouw voetafdruk. Je weet dus nu hoeveel ruimte jij in beslag neemt. Dat weten we ook van mensen in andere landen.

Hoe groot is jouw voetafdruk?

Sleep het voetje naar de categorie waar je in valt.

Welk land komt het dichtste in de buurt?

Afghanen

0.5 ha

Colombianen

1.6 ha

Polen

3.9 ha

Zweden

5.7 ha

Nederlanders

6.3 ha

Amerikanen

8 ha

0 tot 1

hectare

1 tot 2

hectare

2 tot 3

hectare

3 tot 4

hectare

4 tot 5

hectare

5 tot 6

hectare

6 tot 7

hectare

7 tot 8

hectare

Huiswerk nog niet

gemaakt? Dan

moet je hier in de

hoek gaan staan..

Jouw voetafdruk

• Toen je uitrekende hoe groot je voetafdruk was, moest je behoorlijk wat vragen beantwoorden.
  
  
• Sommige dingen zijn makkelijk om te rekenen naar oppervlakte. De oppervlakte van de akker waar jouw kroppen sla groeien, bijvoorbeeld
  
  
• Sommige dingen zijn helemaal lastig om te rekenen naar oppervlakte. Een vliegreis, bijvoorbeeld..
  
  
• In de komende lessen gaan we kijken naar hoe al deze dingen meewegen
  

Landbouw

Veel dingen die je eet zijn afkomstig van landbouw. In je eilandopdracht was dit ook een belangrijk onderdeel. Soms eet je dingen die groeien in de landbouw zelf op. Als je vlees eet, moeten de dieren die je eet ook gevoerd worden. Ook dat kost landbouwgrond!

Bos

In jouw stukje wereld groeit ook bos. Dat heb je nodig, want je gebruikt ongetwijfeld dingen die van hout zijn. De tafel waar je aan werkt bijvoorbeeld, of het papier van het boek wat je gebruikt.

Koolstofdioxide

Bij heel veel dingen die je doet of gebruikt, komt koolstofdioxide vrij. Waarschijnlijk weet je nog wel dat dit slecht is voor het klimaat. Een beetje is niet erg, teveel wel. Gelukkig kan de aarde ook wat koolstofdioxide uit de lucht opnemen. Dan moeten we wel allemaal oppassen dat we niet teveel uitstoten. Ook jij.

Weiland

Veel mensen gebruiken producten die van dieren afkomstig zijn. Dat kan vlees zijn, maar ook melk en eireren. Die dieren hebben een bepaalde oppervlakte nodig om rond te lopen. Voor vegetariers en veganisten is dit minder of zelfs helemaal niet nodig! Dat scheelt nogal in voetafdruk. In een latere les gaan we precies kijken hoe jouw eetpatroon je voetafdruk beïnvloedt.

Bebouwing

Natuurlijk woon je ook nog ergens! Weet je nog hoeveel hoeveel grond er voor jou beschikbaar was? Een enorm huis neemt natuurlijk meer ruimte in. En denk ook eens aan het sportveld, waar je regelmatig op staat? Toch is uiteindelijk de bebouwing maar een heel klein deel van je voetafdruk.

Industrie

Alles wat je koopt of gebruikt is ooit gemaakt. Daarvoor moeten grondstoffen worden gebruikt. Grondstoffen zijn er niet oneindig veel, en daarom moeten ze eerlijk worden verdeeld. Hoeveel grondstoffen zijn er  gebruikt om spullen voor jou te maken?

Bij het bepalen van jouw voetafdruk wordt     
  gekeken naar heel veel manieren waarop
     mensen de aarde belasten. Hier zie je
                                                er een paar.

Hoe kun je de term 'ecologische voetafdruk' het beste omschrijven?

A: De ecologische voetafdruk zegt iets over hoeveel jij van de aarde gebruikt

B: De ecologische voetafdruk gaat over hoeveel ruimte jij inneemt

C: De ecologische voetafdruk heeft alleen te maken met het gebruik van het landoppervlak

D: De ecologische voetafdruk zegt iets over de bevolkingsdichtheid in een land


                                                             Antwoord invullen op volgende slide!

Hoe kun je de term 'ecologische voetafdruk' het beste omschrijven?

1. De ecologische voetafdruk zegt iets over hoeveel jij van de aarde gebruikt
2. De ecologische voetafdruk gaat over hoeveel ruimte jij inneemt
3. De ecologische voetafdruk heeft alleen te maken met het gebruik van het landoppervlak
4. De ecologische voetafdruk zegt iets over de bevolkingsdichtheid in een land

Vragen tot zo ver?
Graag alleen iets invullen als je een vraag hebt. Geen vragen? Niks invullen: ook geen nee of niks.

aan de slag // AK taak 13 en 14

De vaarroute in het Suezkanaal werd dinsdagavond 23 maart geblokkeerd door het containerschip Ever Given van rederij Evergreen. Het schip is in de problemen geraakt door een combinatie van harde wind en een zandstorm. Het schip raakte daardoor uit de koers en kwam overdwars te liggen op de waterweg.

Je leert in deze opdracht meer over het Suezkanaal, de schepen die er varen en containers. Check links naar de opdracht en meer in magister.me

AK les livestream

einde

AK les livestream

klas 2 - H4.1 en H4.2 De voedselproductie

Weinig draagkracht

Veel draagkracht

Welke stellingen over draagkracht zijn
waar, en welke zijn niet waar?

WAAR

NIET

WAAR

In landen met een hoge draagkracht is het oké om een grote voetafdruk te hebben

Landen met een hoge draagkracht maken vaak veel voedsel en producten voor de rest van de wereld

Een lage draagkracht betekent dat een stuk land weinig oplevert.

Een hoge draagkracht betekent dat veel mensen van één stukje land kunnen leven.

Gebieden met een goed klimaat en een vruchtbare grond hebben een hoge draagkracht.

Als landen arm zijn, is hun draagkracht ook altijd laag.

Van arm..

Naar rijk

Valt er al iets op?

  Arme landen                                            Rijke landen

Grote

voetafdruk

Kleine

voetafdruk

Je hebt gezien dat mensen in rijke
landen een grotere voetafdruk
hebben dan mensen in arme
landen. Hoe komt dat eigenlijk?
We gaan uitzoeken wat mensen
in arme en rijke landen doen en
wat dat doet met hun voetafdruk.
Sleep de groene vakjes naar de
juiste plek

Dingen die ze doen in rijke landen en die zorgen voor een grote voetafdruk

Dingen die ze doen in rijke landen en die zorgen voor een kleine voetafdruk

Dingen die ze doen in arme landen en die zorgen voor een grote voetafdruk

Dingen die ze doen in arme landen en die zorgen voor een kleine voetafdruk

Verre vliegreizen maken

Uit eten gaan en biefstuk bestellen

De allernieuwste kleren dragen

Een enorme TV aan de muur hangen

Vaak hetzelfde dragen

Als het donker wordt geen licht aan, maar naar bed

Eenvoudig eten: rijst met groenten

Te voet naar het werk

Steeds minder armoede

• Natuurlijk zijn er nog veel arme landen, maar de wereld werkt er hard aan om armoede te stoppen
  
  
• Het tegengaan van armoede is natuurlijk goed! Maar je hebt net al ontdekt dat hoe rijker mensen worden, hoe groter hun voetafdruk wordt. Als mensen rijker worden, zeggen we ook wel dat hun welvaart groeit.
  
  
• Op de kaart zie je waar nu nog arme landen zijn. Als je op de link klikt, zie je hoe dat de afgelopen 20 jaar veranderde
  
  
• Met name in Azië en in Zuid-Amerika is nu minder armoede. In die werelddelen wonen 5.2 miljard mensen. Dat is 70% procent van de wereldbevolking. Kan de wereld het aan, als die mensen allemaal gaan leven zoals wij?
  

Klik hier voor de bewegende kaart.

Je ziet dan hoeveel mensen er per jaar in armoede leven.

Waar komt nu nog de meeste armoede voor?

A: In Afrika

B: In Noord- en Zuid-Amerika

C: in Azië

D: in Europa


                                                             Antwoord invullen op volgende slide!

Waar komt nu nog de meeste armoede voor?

1. In Afrika
2. In Amerika
3. In Azië
4. In Europa

En steeds meer mensen

• Bekijk de video hiernaast. Deze video gaat over het aantal mensen op aarde. Dat worden er steeds meer.
  
• Al deze mensen moeten straks ook eten en willen ook graag kleren kopen. Ze hebben allemaal een stukje van de aarde nodig om op te leven.
  
  
• Bedenk of je bereid zou zijn om een stukje van jouw voetafdruk af te staan voor deze mensen.
  
  

Deze video is niet meer beschikbaar

Welke video was dit?

Niemand weet zeker hoeveel mensen er in 2050 leven. Toch weten we zeker dat het er meer zijn dan nu.

 

Weet je nog hoe het komt dat in sommige landen de bevolking sneller groeit dan in andere landen?

Waar groeit, volgens het filmpje, de 

bevolking het hardste?

A: In Afrika

B: In Noord- en Zuid-Amerika

C: in Azië

D: in Europa


                                                             Antwoord invullen op volgende slide!

Waar groeit, volgens het filmpje, de bevolking het hardste?

1. In Afrika
2. In Amerika
3. In Azië
4. In Europa

Wat is waar?

A: In veel arme landen groeit de bevolking én de welvaart

B: In veel arme landen groeit de bevolking. De welvaart wordt minder.

C: In veel rijke landen groeit de bevolking én de welvaart

D: In veel rijke landen groeit de bevolking, maar daalt de welvaart


                                                             Antwoord invullen op volgende slide!

Wat is waar?

1. In veel arme landen groeit de bevolking én de welvaart
2. In veel arme landen groeit de bevolking. De welvaart wordt minder.
3. In veel rijke landen groeit de bevolking én de welvaart
4. In veel rijke landen groeit de bevolking, maar daalt de welvaart

Vragen tot zo ver?
Graag alleen iets invullen als je een vraag hebt. Geen vragen? Niks invullen: ook geen nee of niks.

We hebben dus een beetje een probleem,

maar problemen zijn er om op te lossen.

Steeds meer
mensen....

Steeds meer
welvaart....

Steeds grotere voeten....

Steeds minder ruimte....

Dat was H4.1...

Ga nu voor jezelf na of je alles begrepen hebt.

Rechts zie je de onderwerpen die in deze les behandeld zijn. Ben je klaar voor de toets, of heb je hier nog hulp bij nodig? Sleep de leerdoelen naar de vakjes hieronder.

NEE!

Ik begrijp dit

echt niet

Ik vind dit nog steeds
heel moeilijk

Ik begin het

te snappen!

Volgens mij begrijp

ik dit!

JA!

Kom maar door

met die toets!

Je weet wat draagkracht en ecologische voetafdruk zijn

Je begrijpt waardoor de draagkracht van de aarde in gevaar komt

Je kunt de ecologische voetafdruk van verschillende landen verklaren

Vragen tot zo ver?
Graag alleen iets invullen als je een vraag hebt. Geen vragen? Niks invullen :-)

                          

                            Aardrijkskunde

H4.2

 De voedselproductie

Schaalvergroting

• Bij schaalvergroting maken ze een heel groot bedrijf wat één soort voedsel produceert.
  
  
• Dit scheelt geld. Boeren hoeven zo minder verschillende machines aan te schaffen om al het werk te doen.
  
  
• Ook proberen de boeren zoveel mogelijk opbrengst te halen van een dier of een hectare grond. Dit heet intensivering
  
  
• Door maar één gewas te laten groeien, neemt de biodiversiteit af. Dat betekent dat er minder soorten planten en dieren voorkomen op aarde. Gewassen of dieren waar we niets aan hebben, sterven uit.
  

Schaalvergroting

 Dit is makkelijk voor de

  boeren. Ze kunnen enorme

  stukken land in één keer

 oogsten. Alleen groeit

hier ook niks anders meer.

Zonder schaalvergroting

Hier groeien veel meer

soorten planten. Dit is goed  

voor de biodiversiteit, maar    

het werk van de boer    

wordt wel moeilijker  

en duurder

Door de focus op een beperkt aantal gewassen te hebben zal de biodiversiteit

1. Toenemen
2. Afnemen

Duurzame voedselproductie

1. Minder weggooien (dus geen gekke vormen van een komkommer weggooien, kopen wat je nodig hebt)

2. Ruimte besparen door voedselfabrieken te bouwen (bron 9)

3. Biologische landbouw (geen / minder kunstmest en bestrijdingsmiddelen gebruiken)

4. Genetische modificatie (gewassen aanpassen zodat ze tegen droogte en ziekten kunnen)

Het tropisch regenwoud moet plaats maken voor akkers. Door de akkers neemt de biodiversiteit in het gebied

1. toe
2. af

De kap van het tropisch regenwoud zorgt ervoor dat er ....... CO2 wordt opgenomen. Wat moet er op de puntjes staan

1. Minder
2. Meer

Zijn de volgende stellingen goed of fout?
I. Met genetische modificatie wordt de opbrengst van een gewas vergroot.
II. Als gevolg van schaalvergroting zijn er nu minder boerenbedrijven dan vroeger

1. I is goed, II is fout
2. I is fout, II is goed
3. Beide zijn goed
4. Beide zijn fout

Leg uit dat er bij biologische landbouw meer ruimte nodig is om dezelfde opbrengst te behalen dan bij intensieve landbouw

Leg uit waarom de voedselfabriek (bron 9 boek) een goede manier is om de ecologische voetafdruk te verkleinen

Heb je nog een vraag?

Geen vraag=niks invullen

aan de slag // AK taak 15 en 16

Introductie H4 en H4.1

AK les livestream

einde