paragraaf 3.3 en 3.4

• Aardrijkskunde
• Middelbare school
• vwo
• Leerjaar 6

Hoofdstuk 3, Aarde - middelandszeegebied 

Paragraaf 3 klimaat en vegetatie 

paragraaf 4 landbouw 

Telefoon in telefoontas of eigen tas

Spoorboekje

• Theorie 3.3
• opdrachten 
• Theorie 3.4
• Afsluiten

Leerdoelen §3.3

• Hoe leidt de verschuiving van de grote luchtdruksystemen  tot een nat en een droog seizoen?
• Hoe kan je a.d.v. een klimaatdiagram de kwetsbaarheid van een gebied bepalen? 
• Welke klimaatfactoren in het MZ zijn van grote invloed op het klimaat?

Klimaatdiagram. Welk klimaat?

Klimaatdiagram: Cs (Mediterraan)

Middellandse Zeegebied: klimaat

Cs-klimaat overheerst

• Droge, hete zomers
  
• Milde, natte winters
  

Neerslag: hoge variabiliteit, hoge intensiteit

Maar grote verschillen!

Klimaat

Subtropische landschapszone: meeste uitgestrekte subtropische zone

Middellandse zeeklimaat/Mediterrane klimaat

 Verschillen?

Verschillen verklaren

Wat is de voornaamste reden voor de verschillen tussen het klimaat van het Middellandse zeegebied in de zomer en in de winter?

Om dat te bepalen hebben we kennis nodig van windsystemen...

...maar hoe zat het ook alweer met?

Hoe ontstaan luchtsystemen?

Waarom wijkt de wind op het zuidelijk halfrond naar links, en op het noordelijk halfrond naar rechts?

Waarom ligt het equatoriaal minimum niet op de evenaar maar iets ten noorden van de evenaar?

Wat is het verschil tussen een moesson en een passaat?

Verschillen verklaren

Zomer-winter

Zomer: 

subtropisch hogedrukgebied (30° NB) schuift omhoog

Hogedrukgebied: dalende lucht, wolken verdampen

Verschillen verklaren

Zomer-winter

Winter: 

• subtropisch hogedrukgebied (30° NB) schuift omlaag
  
• lage drukgebieden (60° NB) bewegen oostelijk over Middellandse Zeegebied.
  
• Lage drukgebieden zuigen lucht aan. Koud uit noorden, warm uit zuiden. 
  
• Deze botsen, stijgende lucht, depressie.
  

Verschillen verklaren

1. Welke klimaatfactoren bepalen, naast de breedteligging, het klimaat?
   
2. Welke klimaatfactoren bepalen de verschillen binnen en tussen landen in het Middellandse Zeegebied?
   

Verschillen verklaren

Verschillen tussen landen

Grote verschillen door:

• Hoogteligging / Loefzijde-Lijzijde
• Ligging t.o.v. zee / oceaan
• Oriëntatie van gebergten
• Geografische breedte

De mediterrane vegetatie is veel gevarieerder dan veel mensen denken!

 

-zowel loof- als naaldbos

-lage struikachtige planten

-woestijn / woestijnsteppe

De foto’s tonen grote variatie in begroeiing. Welke geofactoren veroorzaken die verschillen?

- klimaat

- ondergrond

Mediterrane vegetatie heeft zich aangepast aan de extreme omstandigheden:

droogte, hoge temperaturen, veel reliëf, branden en rotsachtige bodems.

De vegetatie heeft kleine naald- en leerachtige bladeren en lange wortels >> 

- de bladeren gaan de verdamping tegen tijdens de hete en droge zomer. 

- lange wortels halen water uit diepere lagen.

Badlands ontstaan door een combinatie van (geo)factoren:

- buien met zeer grote intensiteit

- instabiele ondergrond

- reliëf

- weinig vegetatie

Rivieren in de zomer staan vrijwel helemaal droog, terwijl ze in de winter veranderen in kolkende stromen.

Ze vervoeren niet alleen water, maar ook grote hoeveelheden sediment afkomstig uit de bergen.

Aan de slag: individueel uitwerken (Zs). Oortjes mogen.

1. Maak  H3.3: opdr.1,3,4

2. Klaar? Doornemen H 3.4

Leerdoelen §3.4

• Wat zijn de belangrijkste kenmerken van het mediterrane landbouwtype?
• Welke aanpassingen hebben boeren gedaan om ervoor te zorgen dat er - ondanks de mediterrane omstandigheden - toch productief landbouw bedreven kon worden?
• Waarom zal de (grond)waterproblematiek voor het Middellandse Zeegebied toenemen?

Situatie landbouw Middellandse zeegebied en de uitdagingen...

Tekst

Overeenkomst?

Tekst

Overeenkomst?

- wortelen diep

- hebben harde bladeren

Tekst

Bij wat voor soort omstandigheden komt dit type vegetatie voor?

- droge zomers

- reliëfrijke gebieden

- dunne en stevige bodems

-lage begroeiingsdichtheid

Functie?

Voedseloverschotten + milieuproblemen > landdegradatie + waterhuishouding

Situatie landbouw Middellandse Zeegebied

Schaalvergroting

Landbouw MZ na WO II sterk veranderd onder invloed van:

• Voedseltekorten in de oorlog
• Leegloop van het platteland
• landbouwbeleid van de EU

Irrigatie is noodzakelijk voor landbouwopbrengsten, omdat...

Grondwaterproblematiek zal toenemen: beschikbaarheid water onder druk

Samengevat §3.4