Aarde vs Mars: Les 1b Wat is straling

• Mens & Natuur
• Middelbare school
• mavo, havo
• Leerjaar 1

Project: Grenzeloos

• Ga rustig zitten
• Pak je spullen (laptop en etui en schrift)
• Telefoon in de tas en op stil

Mars vs Aarde

Wat is straling?

Leerdoelen

• Je kan uitleggen de planeten in het heelal
• Je kan uitleggen wat straling is en welke soorten stralingen er zijn wel of niet gevaarlijk zijn voor de mens.

Planning van de lessen

Instructie: Wat is straling en is het gevaarlijk voor de mens

Daarna zelfstandig aan het werk met learnbeat.

A: opdracht zonnestelsel

B: Learnbeat: 3,3

C: Verzorgen van plantje

Straling

Als er straling op een voorwerp valt kan het worden weerkaatst, of geabsorbeerd. 

Als de straling wordt geabsorbeerd kan het warmte afgeven of stoffen kapot maken. Dat kapot maken noemen we het ioniserend effect. 

Straling

Deze video is niet meer beschikbaar

Welke video was dit?

Uv straling

UV straling 

Deze straling zorgt er voor dat je bruin wordt. Ook is dit de bron van vitamine D voor je lichaam. 

Zonlicht bestaat uit:

95% UV-A straling: huidveroudering

5% UV-B straling: bruin worden (en ook verbranden en daaropvolgend huidkanker) en vitamine D productie

Infra Rood straling

Infrarood straling wordt ook wel warmtestraling genoemd. Deze straling wordt gebruikt in sauna's en in hitte zoekende camera's voor nightvision (denk maar aan The Division of andere oorlogsspelletjes). 

IR straling

Rontgenstraling

Rontgen

In 1894 nam Wilhelm Rontgen de eerste rontgenfoto van de hand van zijn vrouw. Tegenwoordig maken we nog steeds gebruik van deze techniek om naar beenderen te kijken. 

Rontgenfoto maken 

• Een rontgenfoto wordt gemaakt door rontgenstraling (deeltjes) door een lichaamsdeel van een patient te stralen. 
• De beenderen absorberen deze straling, de rest van de straling wordt doorgelaten en zorgen voor een schaduw. 
• Hierna wordt de foto in negatief gezet (zwart wordt wit en wit wordt zwart), waardoor je de beenderen als wit ziet. En de achtergrond zwart. 

Bekijk nu het filmpje

Het klokhuis over Rontgenfoto's en andere manieren van een diagnose stellen mbv straling

Gamma stralen

• Zijn elektromagnetische straling, die door beton kunnen en ook cellen kapot kunnen maken. 
• Worden gebruikt voor medische doeleinde, zoals producten steriel maken voordat ze in een mens worden geimplanteerd.
• Langdurige gamma stralen zijn gevaarlijk voor de mens.

Ioniserende straling

• Straling die de moleculen kapot kan maken, wordt ioniserende straling genoemd.

• UV straling is zwak ioniserend. Er is veel ultraviolette straling nodig om een behaalde hoeveelheid stof af te breken. Rontgenstaling is veel sterker ioniserend. Daardoor kan deze straling je gemakkelijk ziek maken.

Radioactiviteit

Radioactieve stoffen zenden ook sterk een ioniserende straling uit.

Radioactiviteit

• Sommige stoffen geven spontaan (zelf) ioniseren de straling af.

Wat is ioniserende straling ook alweer?

• Dit is straling die moleculen kapot kan maken.
• Deze straling noemen we radioactief.

Natuurlijk/kunstmatig

Er zijn natuurlijke radioactieve stoffen, deze geven zelf radioactieve straling af.

Er zijn ook stoffen die gemaakt zijn en radioactieve straling afgeven. Deze zijn kunstmatig radioactief.

Geigerteller

Ioniserende straling kun je met een geigerteller meten.

Hij geeft klikjes als er straling aanwezig is, hij verklikt dus eigenlijk de straling.

Check - out

• Je kan uitleggen wat straling is en welke soorten stralingen er zijn wel of niet gevaarlijk zijn voor de mens.
  

Radioactief verval

Als een kern van een radioactieve stof straling geeft, is hij net in verval geraakt. Dan is de kern van het atoom verandert in een andere (niet radioactieve) stof. Dit kunnen alleen radioactieve stoffen en dat kunnen ze maar 1x.

Als ze in verval raken, zenden ze dus straling uit.

Meten van radioactiviteit

Je meet radioactiviteit dus met een geigerteller.

Maar je meet dit in Bequerel (Bq)=1 Bq is 1 veranderde kern per seconde.