Sociale Kwestie

• Geschiedenis
• Middelbare school
• havo
• Leerjaar 4

De Sociale Kwestie

Leerdoel

Aan het eind van deze presentatie kun je uitleggen hoe de zorg voor armen, zieken en werklozen was

Zet de afbeeldingen in de juiste volgorde, van A naar B

Wanneer ben je eigenlijk arm?

Wat bedoelen ze hier met 'kwestie'?

1. Punt
2. Verkiezing
3. Probleem
4. Politiek

Arbeidsomstandigheden

• Saai (door arbeidsdeling/lopende band).
  

• Lange werkdagen (14 uur per dag).
• Gevaarlijk.

• Geen enkel recht, ook geen stakingsrecht.

• Lage lonen (bij fouten: loon inhouden).

Woonomstandigheden

• Slechte woningen (snel gebouwd dus: haastige spoed...).

• Panden die niet als woning zijn bedoeld (zoals kelderwoningen).

• Dichtbij fabrieken met hun rokende schoorstenen.

• Slechte hygiëne, riolering en watervoorzieining.

Kinderarbeid

• Ze zijn nog jong: je hebt er nog lang wat aan.

• Vrouwen en kinderen zijn goedkoper dan mannen.

• Kleine handen kunnen beter op plekken tussen machines.

Sociale Kwestie

• De slechte woon- en werkomstandigheden van de arbeiders zijn duidelijk zichtbaar. Het zoeken naar een oplossing hiervoor heet: de Sociale kwestie.
• Arbeiders gaan zich organiseren in vakbonden. Hierdoor komen er ook meer stakingen voor.
• De 'rijken' krijgen ook last van de problemen van de arbeiders: ongelukken en  stakingen in de fabrieken, en zeer besmettelijke ziekten.

Hulp aan armen in de 19e eeuw

• Bij ziekte of werkloosheid klopte je in eerste instantie aan bij familie.
• Geen familie? Dan was je afhankelijk van liefdadigheid.
• Deze liefdadigheid bestond uit: voedsel, brandstof en kleding.
• Om liefdadigheid te ontvangen moest je: het écht nodig hebben, je netjes gedragen, dankbaar zijn en naar de kerk gaan.

Een schilderij van Albert Anker waarop soep wordt uitgedeeld aan armen.

Rijke mensen 

Kerk

Liefdadigheid: Twee groepen wilden de arbeiders helpen...

Als je rond 1850 in armoede moest leven, was je in eerste aangewezen op [.........1.........] . 

Kon je daar niet terecht, dan was je aangewezen op [.........2.........] . 

De overheid bemoeide zich verder niet met de [.........3.........] . 

Dat veranderde in 1854. Toen nam de [.........4.........] overheid een wet aan: de [.........5.........] . 

Hierin stond dat de [.........6.........] overheid moest zorgen voor de allerarmsten. Die zat hier helemaal niet op te wachten, want er kwam geen geld hiervoor uit [.........7.........] . 

Sleep de woorden naar 

de juiste plaats

landelijke

familie

gemeentelijke

Armenwet

armenzorg

Den Haag

liefdadigheid

Wat is de belangrijkste oorzaak van de sociale kwestie?

1. het ontstaan van een industriële samenleving
2. de arbeidershuizen dichtbij fabrieken
3. politici die niks wilden veranderen
4. massaproductie in fabrieken

Waarom verhuisden mensen aan het begin van de Industriële Revolutie naar de steden?

1. hun familie woonde daar al
2. Voor opleidingen en kansen
3. Daar waren de huizen goedkoper
4. Konden geen boer meer zijn door stoommachine

Wat zijn de belangrijkste klassen in de klassenmaatschappij in de 19e eeuw?

1. boeren en arbeiders
2. arbeiders, adel en fabrieksbazen
3. arbeiders en fabrieksbazen
4. boeren, arbeiders en fabrieksbazen

Wanneer kwamen er discussies over de sociale kwestie?

1. Toen het economisch slechter ging
2. Toen rijke burgers het erg gingen vinden
3. Toen de arbeiders gingen staken
4. Toen er een verzorgingsstaat kwam

mklnmkmlmlmlmlmlkmlmmlmlmlmllmlmlmlmlmlmlm<____________>

Wat wilden de socialisten voor de arbeiders?

Wat wilden de liberalen voor de arbeiders?

Kijkopdracht

Kijk dit filmpje aandachtig tot 2.30 minuut

Wat verbood het Kinderwetje van Van Houten?

1. Kinderarbeid
2. Kinderarbeid tot 12 jaar in fabrieken
3. Kinderarbeid tot 12 jaar in fabrieken en thuis
4. Kinderarbeid tot 14 jaar in fabrieken

Wat is waar over het Kinderwetje van Van Houten?

1. De wet loste niets op
2. De wet verbood kinderarbeid onder de 16
3. Het is beroemd als eerste sociale wet

Wat was de rol van vrouwen bij de sociale kwestie?

1. Klein, ze mochten nog niet stemmen
2. Al mochten ze zelf niet stemmen, ze streden wel voor de arbeiders
3. Het maakten hen niets uit
4. Ze overtuigden anderen om in actie te komen

1848

1874

1917

Kinderwet Van Houten

Democratische grondwet

Algemeen kiesrecht arbeiders

Begrippen uit deze les

• Liefdadigheid
• Armen
• Armenwet
• Vakbonden
• Sociale kwestie
• Sociale wet 
• Kinderwetje van Van Houten
• Liberalen
• Socialisten