Gesprekstechnieken

• Mens en maatschappij
• Secundair onderwijs

Gesprekstechnieken

Inhoudstafel

1. Factoren voor verandering bij psychotherapie
2. Basisvaardigheden
3. Specifieke gespreksvaardigheden
4. Gesprekstechnieken bij kinderen 
5. Casus (vechtscheiding)

Factoren voor verandering bij psychotherapie

• Basishouding Hulpverlener
• Kenmerken eigen aan cliënt
• Placebo (hoop & verwachting)
• Specifieke technieken 

Belang van hulpverleningsrelatie

Basisvaardigheden

• Empathie
• Echtheid 
• Respect 

Gebaseerd op "client-centered therapie" (Rogers)

Specifieke gespreksvaardigheden 

1. Luisterrespons

2. Actierespons

3. Non-verbaal gedrag

4. procesmanagement

4 actie-responsen 

1. Vragen stellen

2. Confrontatie: beschrijving discrepantie

3. interpretatie: mogelijke verklaring gedrag client

4. (informatie geven)

Oefening

"Mijn geheim"

Stel om beurt een vraag en probeer mijn geheim te ontdekken

GESLOTEN VRAGEN 

• Waarbij de antwoordmogelijkheden expliciet met de vraag worden meegegeven.
• Vaak ja-neevragen 
•  Voorgegeven categorieën

Vb: Heb je zin in koffie?

Wil je koffie, thee of water?

OPEN VRAGEN 

• Waar de antwoordmogelijkheden niet worden beperkt
• Beginnen met een vraagwoord
• (Wie, wat, welke, waardoor, waarom, wanneer, hoe)

Vb: Wat wil je om te drinken?

Doel open vragen

• Meest effectief 
• Gesprek te beginnen 
• Aanmoedigen en motiveren om meer te vertellen

Doel gesloten vragen

• Onderwerp vernauwen 
• Specifieke info te verkrijgen 
• Praatvaardige cliënt onderbreken

Welke vragen stellen?

1. Vraag je af wat het doel van de vraag is:

 Exploreren (open vragen) of vernauwen (gesloten vragen)

2. Selecteer een gepast beginwoord (wie, wat, waarom,..)

3. Ga het effect van de vraag na

Voorbeeld Louise 20j 

CL: " Ik weet niet waar te beginnen. Mijn relatie staat op springen. Mijn mama is recent ziek geworden en ik heb het moeilijk op school. "

HV: " Ik hoor dat er vanalles gebeurd is en dat je je overweldigd voelt. Welke van de 3 dingen die je daarnet genoemd hebt, geeft je het leest zorgen op dit moment? "

Caro 12j

"Ik voel me echt slecht deze week. Ik kan me op niets meer concentreren omdat ik weer eens ruzie met mijn zus heb. Ik heb het altijd moeilijk met dergelijke dingen. Ik verlies altijd. "

HV: "Ik hoor dat je een moeilijke week achter de rug hebt. Wat bedoel je precies met dergelijke dingen?"

4 actie-responsen 

1. Vragen stellen

2. Confrontatie: beschrijving discrepantie

3. interpretatie: mogelijke verklaring gedrag client

4. (informatie geven)

2. Confrontatie

Hulpverlener beschrijft conflict/ gemengde boodschap

Kan te maken hebben met: 

• verschil verbaal en non-verbaal
• Twee verbale boodschappen 
• Twee non-verbale boodschappen
• Verbale boodschap en context 
• ...

Basisregels confrontatie

• Correcte motivatie (om de juiste redenen)
• Exploratief en niet corrigerend/ veroordelend
• Concreet (specifiek voorbeeld) 
• Focus op probleem niet op de persoon 
• Op het juiste moment: vertrouwen

Voorbeeld 

"Je zegt dat je je op je gemak voelt en terzelfdertijd merk ik dat je aan je handen aan het prutsen bent."

"Enkele weken geleden vertelde je hoe belangrijk deze gesprekken voor je zijn. Nu merk ik dat je de afgelopen 2 afspraken hebt geannuleerd."

Seppe 11j

HV: "Je lijkt bezorgd om de scheiding van je ouders?"

CL: "Eigenlijk ben ik blij dat ze eindelijk gescheiden zijn."
(zegt dit op verdrietige toon)

HV: "Je zegt dat je gelukkig bent en terzelfdertijd hoor ik toch verdriet in je stem."

4 actie-responsen 

1. Vragen stellen

2. Confrontatie: beschrijving discrepantie

3. interpretatie: mogelijke verklaring gedrag client

4. (informatie geven)

3. Interpretatie

• Nieuwe kijk en/ of verklaringen aanbieden 
• Belang van metaforen 
• Ga na of de interpretatie gebaseerd is op wat de cliënt zegt
• Gebruik ik-boodschappen

Voorbeeld Heleen 27j 

CL: "Ik begrijp mezelf niet. Ik kan gemakkelijk seksueel opgewonden geraken als we niet thuis zijn, zelfs in de auto of op restaurant. Maar thuis lukt het me vrijwel nooit."

HV: "Ik kan verkeerd zijn maar het lijkt alsof je vooral seksuele opwinding ervaart als je op ongewone plaatsen bent. Mogelijks heeft het iets te maken met de "sleur", die spanning met zich meebrengt?"

Joris 18j 

"Ik ben niet meer gelukkig in mijn relatie en wil het al lang gedaan maken met mijn partner. Ik begrijp niet waarom ik het gewoon niet doe. "

HV: "Ik weet niet of dit de reden is maar kan het zijn dat je de stap niet durft  te zetten uit angst om je partner te kwetsen?"

4. Informatie geven

• Verschilt van advies geven

Gesprekstechnieken bij kinderen

• Focus op non-verbale signalen
  
• Samen dingen doen
  
• Spel, wandelen,...
  
• Poppenkast en tekeningen zijn veelzeggend
  
• Belang van metaforen

Casus 

Vechtscheiding en ouderschap

• De andere ouder niet als goede ouder kunnen zien
  
• Conflict wordt "nieuwe relatie

Effecten gedrag kinderen

• Perfecte kind
  
• "Bliksemafleiders"
• Fysieke symptomen
  
• Onverschilligheid
  
• Verstoten van 1 ouder
  

Loyaliteitsconflict

Boek

Tekening: 2 huizen 

Voorbeeld tekening

Denk bij volgend filmpje na over hoe je het kan inzetten om met kinderen in gesprek te gaan

edpuzzle.com

Rollenspel per 2

Ga zelf aan de slag met de geziene gesprekstechnieken.

Wissel de rol van hulpverlener en cliënt/ kind af.

Slotopdracht

Maak/ teken een beeld dat je met deze les associeert