3.3 De bevolking in beweging

• Aardrijkskunde
• Middelbare school
• havo
• Leerjaar 4

3.3 De bevolking in beweging

Beste wensen voor 2025 

Lees De slums van Panaji blz. 92

Voor wie is deze boodschap bedoeld?

Bereikt de boodschap deze mensen?

37% van alle analfabeten op de wereld woont in India

Lesdoelen

• Welke demografische en sociaal-culturele indicatoren kun je gebruiken om landen met elkaar te vergelijken?
• Wat zijn de economische gevolgen van veranderingen in demografische en sociaal-culturele indicatoren? 

Demografische kenmerken

Demografie = verandering in omvang en samenstelling van de bevolking.

Bevolkingsdichtheid = aantal mensen dat gemiddeld op 1 km² woont.

Bevolkingsspreiding = hoe de bevolking over het land is verdeeld.

🡪 India: hoge bevolkingsdichtheid aan de kust en langs de Ganges

De bevolkingsgroei is een belangrijk ontwikkelingskenmerk van een land.

- Natuurlijke bevolkingsgroei: geboorte en sterfte

- Sociale bevolkingsgroei: immigratie, emigratie

ontwikkelingslanden: 

hoge bevolkingsgroei door groot geboorteoverschot

Demografische kenmerken 

demografie = veranderingen in de omvang en samenstelling van de bevolking 

Verschillende demografische kenmerken: 

• bevolkingsdichtheid
• bevolkingsspreiding
• bevolkingsgroei (natuurlijke en sociale) 
• Leeftijdsopbouw

Leeftijdsopbouw

Piramidevorm

-hoog geboortecijfer

-lage levensverwachting

-(snelle) bevolkingsgroei

-ontwikkelingslanden 

Leeftijdsopbouw

Granaatvorm:

- alle bevolkingsgroepen ongeveer even groot

- bevolkingsomvang blijft ongeveer gelijk

- Economisch meer ontwikkeld land

Leeftijdsopbouw

Urnvorm:

- afnemend geboortecijfer

- vergrijzende bevolking

- vaak een sterfteoverschot

- bevolkingsafname

- ontwikkelde landen

Bevolkingsdiagrammen

Geboorteoverschot

Er worden meer kinderen geboren dan dat er mensen overlijden. 

Sterfteoverschot

Er gaan meer mensen dood dan dat er kinderen geboren worden

 Je kan de demografie van India beschrijven.

De bevolkingsspreiding van India is ongelijk. De meeste mensen in India wonen in de Gangesvlakte.

Demografische transitie 1

*Fase 1: Geboortecijfer en sterftecijfer zijn hoog.

Reden:

- Mensen gingen snel dood

- Mensen namen ook veel kinderen (pensioen, zorg)

- Slechte/geen gezondheidszorg

- Veel invloed kerk*

Demografische transitie 2

*Fase 2: Geboortecijfer hoog, sterftecijfer daalt.

Reden:

- Gezondheidszorg beter

- Voeding beter

- Hygiëne beter

- We zijn ook slimmer*

Demografische transitie 3

*Fase 3: Geboortecijfer daalt ook

(India zit in deze fase)

Reden:

- Kindersterfte lager, dus minder kinderen nodig

- Positie vrouwen veel beter*

Demografische transitie 4

*Fase 4: Geboortecijfer en sterftecijfer zijn beide laag.

Reden:

- Leven is druk en duur

- Eerst onderwijs, dan nog werk

- Tijd/ruimte voor jezelf

= Pas wanneer dit goed is, dan één kind.*

Demografische 

transitie 5

*Fase 5 : Sterftecijfer wordt hoger dan geboortecijfer

Reden:

- Geen tijd voor kinderen

- Kinderen hebben is duur

- Geen behoefte aan kinderen

- Het liefst dan maar 1 of 2

India nu in fase 3

geboortebeperking

Link introductie foto (muur schildering) met deze slide.

Snelle bevolkingsgroei in India

India zit in fase 3 van de demografische transitie.

🡪 bevolkingsgroei door relatief hoog geboortecijfer

Beleid van gezinsplanning (family welfare):

doel: hoog geboortecijfer omlaag brengen

- onderwijs, voorlichting, campagnes

- ook gericht op armoedebestrijding

🡪 vaak basis keuze voor veel kinderen

Snelle bevolkingsgroei in India

Groot probleem in India: gebrek aan scholing arme bevolkingsgroepen.

 gevolgen: veel kinderen, kloof arm / rijk en man / vrouw groter

Snelle bevolkingsgroei in India

Verschillen in alfabetiseringsgraad in India

Zelfstandig werken

Maken volgende opdrachten van par. 3.3

1t/m 5

Demografische druk

Demografische druk = verhouding economisch productieve en niet-productieve deel van de bevolking.

niet-productieven 0-20 jaar en 65+, productieven 20-65

productieven betalen voorzieningen niet-productieven

VB: basisscholen, verzorgingshuizen

Demografische druk

Berekening demografische druk:

🡪 hogere demografische druk door vergrijzing en vergroening

Demografische druk

Demografische druk in:

India: groene druk door grote groep 0-20 jaar

Groot-Brittannië: grijze druk door grote groep 65+

Demografische druk

Groene druk

door een

hoog

geboorte

cijfer

Demografische druk

Grijze druk

door een 

hoog 

sterfte

cijfer

Demografische druk

Groene druk & 0ntgroening 

vs

Grijze druk en vergrijzing

wat hoort bij welk type land (en welke fase in het dem. trans. model?)

Groene & 

Grijze druk

Demografische druk

Wat valt je op als je naar de demografische druk in de wereld kijkt?

Verbind de bevolkingsdiagrammen met de plek in het Demografische Transitiemodel

Het demografisch transitiemodel

1. Geeft een overgang aan van hoge naar lage geboorte- en sterftecijfers.
2. Geeft een overgang aan van lage naar hoge geboorte- en sterftecijfers.
3. Geeft een transitie aan van een grote groei naar een kleine groei.
4. Geeft de sociale bevolkingsgroei weer.

Hoe verder in het demografisch transitiemodel, hoe ... de economie

1. slechter
2. beter

Wat daalt er eerst in het demografisch transitiemodel?

1. geboortecijfer
2. sterftecijfer

Welke fase van het demografisch transitiemodel?

1. Fase 1
2. Fase 2
3. Fase 3
4. Fase 4

In fase 1 van de demografische transitie is er

1. geen bevolkingsgroei
2. grote bevolkingsgroei
3. geringe bevolkingsgroei
4. bevolkingskrimp

Welke fase van het demografisch transitiemodel?

1. Fase 1
2. Fase 2
3. Fase 3
4. Fase 4

Wat is bevolkingsdichtheid?

1. Het gemiddelde aantal inwoners
2. Het gemiddelde aantal inwoners per km2
3. Hoeveel bevolking er is
4. Hoeveel mensen in een huis wonen

Wat is natuurlijke bevolkingsgroei

1. Dat de bevolking snel groeit
2. Het aantal immigranten min het aantal emigranten
3. Het aantal geboorten min het aantal sterfte gevallen
4. Het aantal geboorten in een jaar

Bij sociale bevolkingsgroei.....

1. is het aantal immigranten groter dan het aantal emigranten
2. is het aantal immigranten kleiner dan het aantal emigranten

Wat is bevolkingsspreiding?

1. De hoeveelheid mensen op 1 km2
2. De toename van het inwonersaantal in een bepaald land of gebied gedurende een bepaalde tijd
3. De verdeling van mensen in een gebied
4. Verwachte ontwikkeling van de bevolking in de toekomst

Zelfstandig werken

Maken volgende opdrachten van par. 3.3

6 t/m 10

www.npostart.nl