3 Rivieren (1)

• Aardrijkskunde
• Middelbare school
• vmbo t, havo
• Leerjaar 1

4.3 Rivieren

Rivieren 

Water stroom altijd van boven naar beneden. Bovenin stroomt het heel snel en hoe verder je naar beneden gaat hoe langzamer het water gaat stromen. Welke rivieren hebben we in Nederland? 

Leerdoelen 

BK

• Je weet waar het water in rivieren vandaan komt.

• Je kent de verschillen tussen de bovenloop, middenloop en benedenloop van een rivier

KGT-TH

• Je weet waar het water in rivieren vandaan komt.

• Je kent de verschillen tussen de boven-, midden- en benedenloop van de rivier.

• Je weet wat een stroomgebied en waterscheiding zijn.

HV/VWO

• Je weet waar een stroomgebied begint en eindigt.

• Je kent de verschillen tussen de boven-, midden- en benedenloop.

• Je weet welke invloed de stroomsnelheid heeft op het materiaal dat wordt afgezet.

Rivieren 

• Bron
  

    - begin van de rivier

    - meerdere bronnen:

       bron van de rivier ligt het verst van de monding

• Monding = Plek waar de rivier in zee stroomt

Waterscheiding 

De plek waar een waterdruppel moet kiezen tussen de ene of de andere waterscheiding. 

Dit gaan we tekenen.

Waterscheiding

Stroom gebied 

van de Rijn

Bron: Zwitserland 

Bovenloop: Zwitserland, Liechtenstein, Oostenrijk, Frankrijk en zuid Duitsland

Middenloop: Duitsland 

Benedenloop en monding: Nederland 

De Rijn in de bergen 

Bron                           begin van de rivier

Bovenloop                                 eerste deel van de rivier                 

                                                        hoge stroomsnelheid

                                                        rivier neemt meer mee dan hij achterlaat   

                                                                      zoals: grind, stenen en zand

Meanderen in de middenloop

In de middenloop kunnen rivieren gaan meanderen. Dit betekent dat rivieren steeds meer gaan kronkelen. 

Middenloop van de Rijn

Middenloop                    Minder hoogteverschil

                                              Rivier stroomt langzamer

                                              River neemt zand en kleideeltjes mee

                                              Rivier laat grind en stenen liggen

Rivieren meanderen                    Meanders worden steeds groter

Buitenbocht: water stroom snel, rivier neemt materiaal mee

Binnenbocht: water stroomt langzaam, rivier laat materiaal liggen

Erosie? 

Sedimentatie

Meanders

Meanders

Benedenloop van de Rijn

Benedenloop                     Laatste deel van de rivier

                                                  Water stroomt langzaam

                                                  Zand en klei zakt naar de bodem

                                                  Rivier laat meer materiaal liggen dan hij meeneemt

                                                    - treedt vaak buiten zijn oevers

                                                    - vertakt zich in zijrivieren

Monding                               Hier komt de rivier uit bij de zee

                                 

                     

grind en stenen, zand en klei

grind, kleine stenen, 

zand en klei

zand en klei

zand en klei

De Maas en de Schelde

- Bronnen liggen in Frankrijk

- Grondwater komt aan de oppervlakte

Stroomgebied: waar het 

water van de rivier vandaan komt

Waterscheiding: de grens tussen 

twee stroomgebieden

Verschillen per seizoen

Schelde en Maas: regenrivieren

 - in de zomer minder water dan in het najaar

Rijn: deels smeltwater

  - In de zomer smeltwater uit de Alpen

Iedereen aan het werk. 

Ga aan het werk met de opdrachten van H4 Water paragraaf 3 (Rivieren). Volgende week dinsdag moet de paragraaf af zijn. 
Klaar? Maak de oefenopdrachten op van 4.2 en 4.3 op Lessonup
Overslaan!: atlas en online vragen.

10 minuten in stilte. 

Lees de leerteksten!

Exta video meanderen

Extra video (havo)

Water stroomt van boven naar beneden en zo ontstaan rivieren, maar door rivieren ontstaan allerlei verschillende landschappen. Laat jouw leerlingen met deze video uitvinden wat de invloed van rivieren is op het landschap.

Vragen aan de klas

• Wat is erosie?
• Wat is sedimentatie?
• Verdeel de loop van een rivier in een bovenloop, middenloop en een benedenloop. Geef aan in welke delen vooral erosie en sedimentatie plaatsvinden.
• Waarom vinden erosie en sedimentatie juist in deze delen plaats? Gebruik het begrip verhang in je antwoord. Denk aan het voorbeeld van de vruchtensap.
• Hoe noem je de landschapsvorm die in de bovenloop van een rivier overblijft? Beschrijf hoe dit landschap ontstaat.
• En hoe noem je de landschapsvorm die in de benedenloop van een rivier ontstaat? Beschrijf waarom dit landschap ontstaat.