Activisme en performance art
1 / 30
Lesduur is: 90 minOnderdelen in deze les
Slide 1 - Tekstslide
Deze slide heeft geen instructies
Slide 2 - Tekstslide
Deze slide heeft geen instructies
Slide 3 - Tekstslide
Heel actueel
twee beroemde kunstenaars van wie nu het werk te zien is in Nederland
Ai Wei Wei een activistisch kunstenaar in de Kunsthal in Rotterdam
En de oermoeder van de performance kunst Marina Abramoviç in het Stedelijk in Amsterdam
Slide 4 - Tekstslide
Deze slide heeft geen instructies
Slide 5 - Tekstslide
Nederland heeft sinds de WOII vrijwel geen grote politieke conflicten gekend.
De kroningsrellen behoren tot de grootste ordeverstoringen of rellen in de Nederlandse geschiedenis in vredestijd.
30 april 1980: de troonopvolging met inhuldiging van koningin Beatrix op Koninginnedag.
Waarom: jaren 1970 kende woningnood tegelijk met langdurige leegstand. Jongeren gingen panden kraken en hieruit ontstond de kraakbeweging. De renovatie voor de kroningsceremonie van de koninklijke paleizen (Paleis Noordeinde en het Paleis op de Dam) door het ministerie dat ook volkshuisvesting in haar portefeuille had, maakte kraakactivisten boos omdat er volgens hen beter geld in nieuwe betaalbare woonruimte gestoken kon worden.
Onder de leus 'Geen woning, geen kroning!' gingen krakers, autonomen en andere al dan niet radicale jongeren de straat op : een deel protesteerde tegen de woningnood, anderen waren van plan de inhuldiging te verstoren. De dag eindigde in grote krakersrellen.
Slide 6 - Tekstslide
Deze slide heeft geen instructies
Slide 7 - Tekstslide
Deze slide heeft geen instructies
Slide 8 - Tekstslide
Deze slide heeft geen instructies
Slide 9 - Tekstslide
Dropping an Han dynasty urn (1995)
Preserving by destruction
3 foto's op rij, waarop de kunstenaar Ai Wei Wei een Vaas uit de Han Dynasty kapot laat vallen.
Zijn foto's maar is eigenlijk ook performance art
De kunst van Ai Weiwei heeft vaak een politieke ondertoon, en 'Dropping a Han Dynasty Urn' is daarop geen uitzondering. In een land dat bekend staat om zijn strenge censuur en controle, kan de vernietigingsdaad van Weiwei worden gezien als een statement tegen het onderdrukkende regime. Door openlijk door de overheid geconstrueerde verhalen te trotseren en de waarde die de samenleving aan objecten hecht in twijfel te trekken, daagt Weiwei de status quo uit en pleit hij voor individuele expressie en vrijheid van meningsuiting.
Slide 10 - Tekstslide
Op de 20ste jubileumdag van het gaslek in Bhopal in 1984 kondigde een woordvoerder van Dow Chemical op BBC World News aan dat Dow alsnog de volledige verantwoordelijkheid voor de ramp op zich zou nemen en van plan was om met 12 miljard dollar van zijn dochteronderneming Union Carbide India de honderdduizenden slachtoffers op gepaste wijze te compenseren. De nieuwsuitzending bleek al snel in scène te zijn gezet door ‘media pranksters’ The Yes Men, onze keuze voor het #ActivismArchive deze week. De video van Dow Does the Right Thing (2004) was onderdeel van Framer Framed’s tentoonstelling As If: The Media Artist as Trickster (2017).
Toen deze bekendmaking de voorraad van Dow deed kelderen, legde The Yes Men de kracht van bedrieglijke media-interventie in het beïnvloeden van de werkelijkheid bloot. Vandaag de dag blijven The Yes Men zich richten op grote vervuilende bedrijven, waarbij ze hun ‘greenwashing’ tactiek openlijk bespotten door middel van parodiërende advertenties en websites. Hoewel de stunts van het collectief vaak lachwekkend zijn, creëert hun verstoring van het medialandschap een kritische ruimte voor discussie en de verbeelding van alternatieve toekomsten.
Dow Does The Right Thing laat ons heel even een wereld ervaren waarin bedrijven daadwerkelijk ’the right thing’ doen door verantwoordelijk op te treden voor hun klimaatcriminaliteit en de verwoestende schade die ze aanrichten. Wanneer de fictie wordt achterhaald, laten The Yes Men ons achter met zowel een bittere herinnering aan onze onrechtvaardige machtsstructuren als een visie op een veranderde politieke realiteit. Kijk hier voor de Dow Does the Right Thing nieuwsuitzending van The Yes Men.
Slide 11 - Tekstslide
Deze slide heeft geen instructies
Slide 12 - Tekstslide
Duurzame ontwikkeling, gedoopt op de Rio conferentie van 1992, hield een
belofte van consensus in, en een belofte van maakbaarheid: een gedepolitiseerd managerial
milieubeleid zou ons verder brengen.
Tegen het einde van dat decennium kreeg het mondiale milieuactivisme het lastig. De aanslagen van
9.11, in 2001, leken zelfs een doodklap: terrorisme, oorlog en migratie namen de agenda helemaal
over, mondiaal én in Europa en Nederland. De conferentie van Johannesburg 2002 werd een
mislukking. In bijna alle Europese landen, ook in de lage Landen, viel het milieubeleid na 2001-2003
nagenoeg stil. Op milieukennis werd bezuinigd, het gebruik van die kennis bekritiseerd, sommige
milieumaatregelen werden teruggedraaid. In de Verenigde Staten werd in 2007 het geruchtmakend
artikel ‘the death of environmentalism’ gepubliceerd, en voor velen was de klimaatconferentie van
Copenhagen, 2009, een mislukking.
Intussen had Al Gore de wereld uit het dieptepunt van de milieubelangstelling getild, met een
boodschap die even ‘inconvenient’ als krachtig was. In elk geval laat het tweede decennium van de
21ste eeuw een sterke heropleving van milieubesef en milieuactivisme zien, met klimaat met stip op
1, met Parijs 2015 als een belofte, met Greta Thunberg, Youth for Climate en Grootouders voor
Klimaat als zachte, en Extinction Rebellion als een hardere vorm van hedendaags milieuactivisme.
Slide 13 - Tekstslide
Deze slide heeft geen instructies
Slide 14 - Tekstslide
Deze slide heeft geen instructies
Slide 15 - Tekstslide
De installatiekunst heeft als belangrijkste kenmerk dat ze als hybride kunstvorm kunst
en leven wil integreren en zich daardoor uitstrekt tot ver buiten de traditionele
kunstpraktijken. Bovendien is ze sterk verbonden met de publieke ruimte, want de
kunstenaar houdt zijn werk niet langer binnen de grenzen van het atelier. De aandacht is
namelijk niet zozeer op één object zoals een schilderij of een sculptuur gericht, maar op
de relatie tussen verschillende elementen of een interactie tussen meerdere objecten en
hun context. Sleutelwoorden zijn ‘environment’, ‘site-specific’, ‘minimalisme’,
‘conceptuele kunst’, ‘work in progress’, ‘happening’, ‘politiek statement’. Deze hybride
kunstdiscipline kent altijd op een of andere manier een wederkerige relatie tussen
waarnemer en kunstwerk, kunstwerk en ruimte, ruimte en waarnemer (Reiss 1999, xiii).
Vanuit voorlopers als Kurt Schwitters’ Merzbau in Europa en Frederick Kieslers Horse
Galaxy in New York ontwikkelt de installatiekunst zich als een reactie op de Tweede
Wereldoorlog uit twee stromingen: ‘environment’ en ‘minimalisme’.
Slide 16 - Tekstslide
Deze slide heeft geen instructies
Slide 17 - Tekstslide
For Ice Watch (2014), he extracted 30 blocks of glacial ice from the waters of Greenland and in 2018 strategically placed them in front of Tate Modern in London. The ice was left here to melt. Ice Watch was to inspire public action against climate change, advocating for a rapid public response.
Het Fifth Annual Assessment Report van de VN-onderzoekscommissie voor klimaatverandering laat in duidelijke bewoordingen en onweerlegbare infographics weinig twijfel bestaan over de uiterst penibele situatie waarin onze planeet verkeert. En toch, hoeveel mensen ken je nou eigenlijk die de moeite hebben genomen om dat rapport te lezen, of er überhaupt van af weten? Om daar verandering in the brengen, hebben kunstenaar Olafur Eliasson en geoloog Minik Rosing afgelopen zondag een enorme smeltende ijsklok neergezet op het Rådhuspladsen, het centrale plein van Kopenhagen.
The meaning
This artwork was known as Ice Watch because he wanted the people to watch ice as it melted in public. It was a temporary installation that was meant to serve as an explanation and a reminder of the impacts of climate change.
Eliasson believed that the ice was beautiful, and you can smell it, touch it, and essentially lay your hands on it to witness the cooling and the melting. Touching the ice is like touching Greenland, making people have an emotional connection with the environment.
You get a clear picture of what they say when they are talking about the climate in Greenland. He explained that the ice would give people a sense of what he means when he says the Greenland ice caps are melting.
De Ice Watch bestaat uit 100 ton natuurijs afkomstig van een fjord in de buurt van Nuuk, Greenland, en dient om “aandacht te vragen voor de publicatie van de onderzoekscommissie." Het kunstwerk, even zwaar in betekenis als gewicht, moet zo een "fysieke wake-up call vormen binnen het klimaatdebat."
De installatiekunst heeft als belangrijkste kenmerk dat ze als hybride kunstvorm kunst
en leven wil integreren en zich daardoor uitstrekt tot ver buiten de traditionele
kunstpraktijken. Bovendien is ze sterk verbonden met de publieke ruimte, want de
kunstenaar houdt zijn werk niet langer binnen de grenzen van het atelier. De aandacht is
namelijk niet zozeer op één object zoals een schilderij of een sculptuur gericht, maar op
de relatie tussen verschillende elementen of een interactie tussen meerdere objecten en
hun context. Sleutelwoorden zijn ‘environment’, ‘site-specific’, ‘minimalisme’,
‘conceptuele kunst’, ‘work in progress’, ‘happening’, ‘politiek statement’. Deze hybride
kunstdiscipline kent altijd op een of andere manier een wederkerige relatie tussen
waarnemer en kunstwerk, kunstwerk en ruimte, ruimte en waarnemer (Reiss 1999, xiii).
Vanuit voorlopers als Kurt Schwitters’ Merzbau in Europa en Frederick Kieslers Horse
Galaxy in New York ontwikkelt de installatiekunst zich als een reactie op de Tweede
Wereldoorlog uit twee stromingen: ‘environment’ en ‘minimalisme’.
Slide 18 - Tekstslide
Tuan Mami’s In One’s Breath–Nothing Stands Still (2014-2017), een multimedia-installatie die Framer Framed presenteerde voor het Intersections programme of Art Rotterdam in 2017. Het werk is het resultaat van jarenlang onderzoek door de kunstenaar naar de vervuiling, het verlies aan biodiversiteit en de verstoring van de lokale cultuur in Hà Nam, Vietnam, veroorzaakt door de voortdurende en uitbuitende steenwinning. Omdat Hà Nam ook zijn woonplaats is, ligt het onderwerp de kunstenaar nauw aan het hart. In One’s Breath manifesteert zich een soort post-apocalyptische scène die balanceert tussen stilte en beweging, waarheid en verbeelding – het is werkelijkheid en tegelijkertijd een spookachtige droom. De loskoppelingen in de ruimte komen voort uit Tuan Mami’s eigen gedachten over zijn thuis, als getuige van de overgang van het paradijs uit zijn kindertijd naar een plaats van uitbuiting.
Slide 19 - Tekstslide
Deze slide heeft geen instructies
Slide 20 - Tekstslide
Deze slide heeft geen instructies
Slide 21 - Tekstslide
Deze slide heeft geen instructies
Slide 22 - Tekstslide
Deze slide heeft geen instructies
Slide 23 - Tekstslide
Deze slide heeft geen instructies
Slide 24 - Tekstslide
The artist is present
Moma 2009 (museum of modern art)
MARINA ABRAMOVIĆ: In The Artist is Present, I perform every day for three months. The performance is really about presence. You have to be in the here and now, 100 percent.
GLENN LOWRY: Marina Abramović
MARINA ABRAMOVIĆ: I have the empty chair, so everybody from the audience can come on his free time and sit in the front of me, and engage in this kind of silence, experience of the here and now, the present moment.
So you can observe this as a kind of stage for experience. Or you can really enter that space and take active participation, which actually bring you much closer to the artist, and this presence, and to your own experience.
If you sit on this chair opposite of me, it's extremely important to actually find a very comfortable position and you don't move. Just sit motionless, and see what happen if we connect with our eyes. And I really think that it’s going to be something quite special to go into this unknown territory.
Because the energy coming from the audience I have to be transmitter and receiver in the same time; that energy just goes through me. And to be ready for the next visitor and the next one and the next one.
Slide 25 - Video
Arguably the most important performance of her career, Rhythm 0 gave Abramović celebrity status in the art world. The performance took place in Naples in 1994. Abramović stood in a room with 72 objects on a table and a description reading, “I am the object,” and, “During this period I take full responsibility.” She invited spectators to use any of the objects on her body in any way they desired, completely giving up control. These included harmless items such a rose, feather, perfume, honey, and grapes, as well as harmful utensils such as scissors, a scalpel, nails, a metal bar, and a gun loaded with one bullet. The performance lasted 6 hours, during which the audience members grew disturbingly more and more aggressive. Abramović described it: “What I learned was that…if you leave it up to the audience, they can kill you.”
Slide 26 - Tekstslide
Deze slide heeft geen instructies
Slide 27 - Tekstslide
Deze slide heeft geen instructies
Slide 28 - Tekstslide
Deze slide heeft geen instructies
Slide 29 - Tekstslide
Deze slide heeft geen instructies
Slide 30 - Tekstslide
Deze slide heeft geen instructies
