4.5 Voorkomen van SOA's en zwangerschap 4V 2223

• Biologie
• Middelbare school
• vwo
• Leerjaar 4

Paragraaf 1 Dierenwelzijn

4.5 Soa's 

Doel en begrippen 4.5

Je leert wat een SOA is en hoe je besmetting met een SOA kunt voorkomen.

Je leert welke methoden voor geboorteregeling er zijn

SOA (seksueel overdraagbare aandoening)

Bacteriële soa's :

Chlamydia (meest voorkomend bij jongeren). Soms geen klachten, soms buikpijn/ pijn bij plassen.

Gonorroe ('druiper'), nesteling in de slijmvliezen. 

Syfilis (onbehandeld kan het ernstige klachten veroorzaken aan hart, botten en hersenen).

Goed te behandelen met antibiotica.

SOA (seksueel overdraagbare aandoening)

Parasitaire soa's :

Trichomonas vaginalis --> veroorzaakt door eencellige organisme. Klachten bij plassen/ ontstoken eierstokken.

Schaamluis --> leven van menselijk bloed. Veroorzaken jeuk. 

Beiden goed te behandelen met medicijnen.

SOA (seksueel overdraagbare aandoening)

Virale soa's:

HPV (genitale wratten --> baarmoederhalskanker/ anuskanker/ keelkanker)

Meisjes worden ingeënt, veilige seks helpt niet .

HBV (Hepatitis B) --> (leverinfectie, gaat meestal vanzelf over)

Herpes Genitalis --> pijnlijke blaasjes (zelfde virus als koortslip, gaat nooit weg).

HIV -->  (alleen besmettelijk via lichaamsvocht/ bloed/ moedermelk)

Medicijn: virusremmers. Vaak geen genezing mogelijk.

Besmettingen

Besmetting via

Onveilige seks (ook oraal!)

Vuile injectienaald

Ziekteverwekkers in lichaamsvocht

Bloed

Sperma

Vaginaal vocht

Voorvocht

HIV

Human Immunodeficiancy Virus 

tast het afweersysteem aan.

Het is een RNA virus (zie BINAS 77C).

Veroorzaakt AIDS 

Acquired Immune Deficiency Syndrome.

In 1983 gevonden. 

stappen van cyclus

HIV-virus

Behandeling HIV-virus

Voorbehoedmiddelen

Middelen om te voorkomen dat je een SOA krijgt:

(Vrouwen) condoom

Anticonceptiemiddelen

Middelen om te voorkomen dat je een zwanger wordt.

Deze middelen koppelen seks los van voortplanting.

Zwanger ben je zodra de zygote is ingenesteld in de baarmoederwand.

Tijdlijn tot zwangerschap

Opdracht (viertallen)

Schrijf alle voorbehoedsmiddelen op die je kent

Geef aan waar in de tijdslijn het middel ‘ingrijpt’

Anticonceptiemiddelen

Zonder middelen:

Voor het zingen de kerk uit (coitus interruptus)

Periodieke onthouding

Anticonceptiemiddelen

Tegenhouden zaadcellen

(Vrouwen)condoom

Pessarium met zaaddodende pasta

Sterilisatie

Anticonceptiemiddelen

Voorkomen rijping eicel

anticonceptiepil
/ prikpil / implantaat

Anticonceptiemiddelen

Voorkomen innesteling

Spiraaltje (koper of hormonen)

Anticonceptiemiddelen

Na bevruchting

Morning after pil/ morning after spiraaltje

Afbreken zwangerschap:

Overtijdbehandeling / abortus (zuigcurettage/ abortuspil)

PEARL index

De PEARL index zegt iets over de betrouwbaarheid van anticonceptiemiddelen. 

De index is de kans op een zwangerschap in een jaar. Zonder anticonceptie: 85%

Maakt onderscheid in perfecte/ theoretische betrouwbaarheid en normale betrouwbaarheid. 

Condoom 2%/ 18%

Pil 0,3%/ 9%

Veiligste anticonceptiemiddel?

Belangrijk om te weten

Een huisarts mag tegen niemand vertellen waarvoor je langs bent geweest (vanaf 16 jaar).

De pil wordt door de Basisverzekering vergoed zonder eigen risico. Condooms kun je bij elke drogist kopen en online.

Doel 4.5

Je leert wat een SOA is en hoe je besmetting met een SOA kunt voorkomen.

Je leert welke methoden voor geboorteregeling er zijn

Begrippen 4.5

SOA, bacteriële SOA's, parasitaire SOA's, virale SOA's, HIV/ AIDS, virusremmers, hiv-remmers, chronische ziekte, seropositief, seronegatief, voorbehoedmiddel, anticonceptiemiddel, geboorteregeling, condoom, pessarium, anticonceptiepil, prikpil, hormonaal implantaat, spiraalte, sterilisatie, periodieke onthouding, coïtus interruptus, morning-afterpil, morning-afterspiraaltje, abortus, zuigcurettage, abortuspil, overtijdbehandeling

Huiswerk

In de online methode/ boek

Kies een leerweg (default B).

Maak 4.5: 3 t/m 7, 9 en 10