3.2 Chili beeft

• Aardrijkskunde
• Middelbare school
• vwo
• Leerjaar 3

Welk gebergte is dit?

Het Andesgebergte: 

• 7000 km!! lang (de alpen maar 1200 km)
• gemiddelde hoogte > 4.000 m, 
• veel aardbevingen en actieve vulkanen  

is 7000 km veel?

Ja, dat is van Nederland naar de hoofdstad van India https://nl.distance.to/Nederland/Mumbai,Maharashtra,IND

Doel van dit hoofdstuk:

Dat wij kunnen verklaren (uitleggen waarom, en waarom daar) de wereld er zo uit ziet. Waarom zijn ergens bergen, aardbevingen, troggen, vulkanen?

Vraagje: 

Hoe ontstaan bergen?

Platentektoniek (Bewegen van de aardplaten)

Hoe is het Andesgebergte dan ontstaan?

Je hebt continentale platen en oceanische platen

Subductie bij het Andesgebergte

Hoe de Alpen ontstaan wist je misschien nog

Waarom is het niet andersom? (Dat de Zuid Amerikaanse plaat onder de Nazca-plaat duikt?

Komt bij H3§3

De aarde beweegt

Platen bewegen, waardoor op sommige plaatgrenzen iets gebeurt...

Aardbevingen

3.2 Chili beeft

Waarom kijken we naar Chili?

Klimaat in Chili

Klimaten in Chili

Is geen toetsstof!

Of hierom?

Is geen toetsstof!

Atacama woestijn

een 970 km lange woestijn die gemiddeld op 610 meter boven zeeniveau

Waarom kijken we naar Chili?

- veel aardbevingen

- zwaarste aardbeving ooit 

Welke aardbeving is volgens jou de grootste ooit geweest?

1. Jaar 1960
2. Jaar 1939

Schaal van Richter

"Het epicentrum lag ten zuiden van Marrakech"

Aarbeving in Marokko 9 september 2023

https://nos.nl/collectie/13949-aardbeving-in-marokko

https://nos.nl/collectie/13949/artikel/2489804-aardbeving-marokko-leidt-tot-zeker-1000-doden-en-veroorzaakt-ravage

hypocentrum

• plek waar de aardbeving begint
• bijvoorbeeld 5 of 25 km diepte
  

epicentrum

• recht boven de bron van de aardbeving.
• aan het oppervlak van de aardplaat

Aardbevingen in Turkije

                       6 februari 2023 

Waarom komen aardbevingen in Turkije zoveel voor?

Hoe ontstaat een aardbeving?

Platen bewegen, waardoor op SOMMIGE plaatgrenzen iets gebeurt...

Plaatgrenzen

     Convergentie                Convergentie                Divergentie               Transform

                                                   > subductie

Divergentie

Bewijsje

Het Andesgebergte

= ontstaan door Subductie 

Atacamatrog langs westkust
-> door wegduiken Nazcaplaat

 8.066 m op het diepste punt!

Bewijsje

Een trog is een diepte op de zeebodem die ontstaat door het botsen van twee platen

Convergente breuklijn → subductie van zwaardere oceanische plaat waardoor vorming Atacamatrog

Atacamatrog 

Seismisch gat

Seismisch gat = een gebied (in Chili) waar (sinds 1835) lange tijd geen zware aardbeving is voorgekomen in vergelijking met omringende gebieden.  

• In 2015 ontplofte de een tikkende tijdbom! Aardbeving van 8.3

• In het noorden ligt ook een seismisch gat =zware aardbeving in de toekomst?

Seismisch gat

• Ontlading spanning
• Het niet ontladen gebied is het seismisch gat.

www.google.com

Wat moet je kennen en kunnen?

1. beschrijven en verklaren waarom Chili vaak wordt getroffen door zware aardbevingen.
   
2. beschrijven en verklaren wat er gebeurt bij subductie van een oceanische plaat. --> nog meer in H3§3
   
3. beschrijven en verklaren hoe het Andesgebergte is gevormd
   

Maak van H3§2  opdrachten 1,2,3,4
(5,6,7,8 hoeven niet)

Vrijdag voor de les af

Klaar? 

- Maak een samenvatting van H3§2 

- toetsweek: AK SO H3 par 2+3

Begrippen

Gebruik al deze begrippen:

aardbeving, afschuivingsbreuk, breuk, breukgebergte, continentale plaat, convergentie, epicentrum, hypocentrum, magma, naschok, oceanische plaat, opschuivingsbreuk, plooiingsgebergte, schaal van Richter, seismisch gat, subductie, trog, tsunami, zijschuivende breuk

convergentie, divergentie, reliëf, subductie, transforme beweging, trog, zijschuivende breuk

Volgende paragraaf

- Antwoord op de vraag "Waarom is het niet andersom? (Dat de Zuid Amerikaanse plaat onder de Nazca-plaat duikt?"

- herhalen en oefenen H3§2 

- Kijken hoe deze "bergen" ontstaan 

Volgende les

Samen een samenvatting bouwen?

Neem dan een schrift mee :)!

Wat moet je kennen en kunnen?

1. beschrijven en verklaren waarom Chili vaak wordt getroffen door zware aardbevingen.
   
2. beschrijven en verklaren wat er gebeurt bij subductie van een oceanische plaat. --> nog meer in H3§3
   
3. beschrijven en verklaren hoe het Andesgebergte is gevormd
   

Gebergtevorming

plooiingsgebergten                                           breukgebergten
                                                                                (horsten en slenken)

1. Plooiingsgebergte

2. Breukgebergte

Gebergtevorming

Het Andesgebergte

In gebied met veel breuken ontstaan breukgebergten.

Vaak rij afschuivingsbreuken naast elkaar: stelsel van horsten en slenken

Door verticaal langs elkaar schuivende stukken aardkorst op een breuklijn ontstaan:

Horsten = omhooggeduwde stukken

Slenken = lager gelegen stukken

Maak van H3§2   opdrachten 1,2,3,4-7,8
(5,6 en 9 hoeven niet)

Plenda, volgende les:

M (AK): H3§2 opdr 1 t/m 8 

Klaar? 

- Maak een samenvatting van H3§2 - gebruik alle begrippen

- toetsweek: AK SO H3 par 2+3

Heb je een vraag? Stel ze nu of in een daltonuur (bij mij op ma/do/vr, of bij een andere (AK)docent)

Begrippen

Gebruik al deze begrippen:

aardbeving, afschuivingsbreuk, breuk, breukgebergte, continentale plaat, convergentie, epicentrum, hypocentrum, magma, naschok, oceanische plaat, opschuivingsbreuk, plooiingsgebergte, schaal van Richter, seismisch gat, subductie, trog, tsunami, zijschuivende breuk

convergentie, divergentie, reliëf, subductie, transforme beweging, trog, zijschuivende breuk