4.2 De vroegmiddeleeuwse landbouwsamenleving

• Geschiedenis
• Middelbare school
• havo, vwo
• Leerjaar 1

Datum:

Vak: Geschiedenis

Je weet hoe het Frankische Rijk ontstond, groeide en ten einde kwam en weet wie Karel de Grote was 

Je kunt uitleggen waardoor er in de vroege middeleeuwen een landbouwsamenleving ontstond en hoe het hofstelsel werkte 

-  Verval van handel, landbouwsamenleving en het hofstelsel 

- 

- 

Opdrachten maken bij 4.2

Is het gelukt met het maken van de opdrachten? 

Geen :)

Leerdoel

Je kunt uitleggen waardoor er in de vroege middeleeuwen een landbouwsamenleving ontstond en hoe het hofstelsel werkte 

Tijd van monniken en ridders (500 - 1000)

In het wit zie je een helm, zoals ridders die droegen. Op de achtergrond zie je een deel van een klooster. Ridderschap en de christelijke kerk horen bij de Tijd van monniken en ridders.

Feniks, Geschiedenis Werkplaats, Memo, Saga

Lezen  paragraaf 4.2 

Leerboek pagina 96 en 97 

Verval van handel

• In de vroege middeleeuwen is Europa een landbouwsamenleving

• Landbouw is het belangrijkste middel van bestaan

• Gevolgen: handel nam af, steden raken in verval, reizen is gevaarlijk

Het hofstelsel 

• Ieder domein heeft een heer 

•  Alles draait om het hof van de heer 

• Horigen werken op het land van de heer in ruil voor bescherming, de heer ontvangt pacht en herendiensten

Een donjon, of mottekasteel, was een versterkte wachttoren. Hier woonde de heer als er gevaar was.

Het gebied buiten het domein bestond uit de grond van de vrije boeren en de woeste gronden, onontgonnen gebied en bossen.

De vrije boeren moesten tijdens een oorlog wél meevechten met de heer. De wapenuitrusting moesten ze zelf betalen.

De akkers van de heer werden bewerkt door horigen. Er waren akkers waarbij de volledige opbrengst naar de heer ging, en er waren akkers waarbij een deel van de opbrengst voor de horige boeren was. Overigens moesten ze hun pacht ook weer van deze opbrengst betalen.

Het vroonhof was de boerderij (hoeve) van de heer. Hier woonde de heer als er geen gevaar was. De opbrengsten van zijn akkers werd in schuren opgeslagen. In woningen naast een vroonhof woonden de horige boeren in geval van gevaar, zoals oorlog.

Bij het vroonhof waren stallen voor de dieren en boomgaarden.

Horigen woonden in vredestijd buiten het vroonhof

Met het hofstelsel bedoelen we het hele systeem (stelsel) van heren en horigen, inclusief de pacht en de herendiensten.

Het Domein

Horigen

Verplichtingen Horigen:

1. Een deel van de oogst geven als pacht (huur) aan de heer

2. Jaarlijks een aantal dagen op de akkers van de heer werken

3. Herendiensten: klusjes, zoals het kasteel en de gracht onderhouden

Geen slaven, want geen eigendom van de heer 

Twee middeleeuwse stelsels 

1. Feodaal stelsel (leenstelsel) - politiek systeem 

De leenheer leent land aan zijn leenmannen in ruil voor steun tijdens oorlog. Manier om het land te besturen 

2. Hofstelsel - economisch systeem 

Horigen kunnen zichzelf niet beschermen en zoeken bescherming bij adel. In ruil voor pacht en herendiensten kunnen horigen wonen en werken op het domein

Opdrachten

Maken opdrachten: 3, 6 en 7 

Klaar? dan maak je opdracht 4 

Leerboek: 96 en 97 

Werkboek: 115, 116 en 117

Datum:

Vak: Geschiedenis

Je weet wat het feodaalstelsel en het hofstelsel inhouden

Je kunt uitleggen waardoor er in de vroege middeleeuwen een landbouwsamenleving ontstond en hoe het hofstelsel werkte 

- Herhaling feodalisme en het hofstelsel 

- Uitleg Dorestad en de Noormannen 

- 

- 

Opdrachten maken bij 4.2

Is het gelukt met het maken van de opdrachten? 

Geen :)

Leerdoel

Je kunt uitleggen waardoor er in de vroege middeleeuwen een landbouwsamenleving ontstond en hoe het hofstelsel werkte 

Tijd van monniken en ridders (500 - 1000)

In het wit zie je een helm, zoals ridders die droegen. Op de achtergrond zie je een deel van een klooster. Ridderschap en de christelijke kerk horen bij de Tijd van monniken en ridders.

Feniks, Geschiedenis Werkplaats, Memo, Saga

Lezen  paragraaf 4.2 

Leerboek pagina 98 en 99

Horigen

Verplichtingen Horigen:

1. Een deel van de oogst geven als pacht (huur) aan de heer

2. Jaarlijks een aantal dagen op de akkers van de heer werken

3. Herendiensten: klusjes, zoals het kasteel en de gracht onderhouden

Geen slaven, want geen eigendom van de heer 

Dorestad

• Middeleeuwen: landbouwsamenleving 

• Toch wel handel, bijvoorbeeld Dorestad  

• Grensgebied tussen de Friezen en de Franken

Fibula - gemaakt ca 800

Vondsten uit opgravingen 

De Noormannen

• 9e eeuw, Noormannen in Dorestad 

• Vikingen varen de wereld over: ontdekken Groenland en het Noorden van Amerika  

• Komen om te handelen en te roven 

Opdrachten

Maken opdracht: 9, 10, 11 en 12 

Leerboek pagina: 98 en 99

Werkboek pagina: 118 en 119