V1B paragraaf 2.3

• Nederlands
• Middelbare school
• mavo, havo, vwo
• Leerjaar 1

Stijlregels

Stijlregels bij formuleren

duitsland kiest vandaag een nieuwe leider

vandaag zijn er verkiezingen in duitsland ruim 60 miljoen duitsers kiezen wie de baas gaat worden van hun land 16 jaar lang was angela merkel aan de macht maar zij stopt ermee

de grootste partijen in duitsland zijn de SPD en de CDU/CSU bij die laatste partij hoort angela merkel de verkiezingen zijn erg spannend want de populairste kandidaten liggen heel dicht bij elkaar er kan dus nog van alles gebeuren

vanavond om 18.00 uur gaan de stemlokalen dicht vlak daarna komen de eerste voorspellingen van de uitslag

Bron: https://jeugdjournaal.nl/artikel/2399310-duitsland-kiest-vandaag-een-nieuwe-leider.html

duitsland kiest vandaag een nieuwe leider

vandaag zijn er verkiezingen in duitsland ruim 60 miljoen duitsers kiezen wie de baas gaat worden van hun land 16 jaar lang was angela merkel aan de macht maar zij stopt ermee

de grootste partijen in duitsland zijn de SPD en de CDU/CSU bij die laatste partij hoort angela merkel de verkiezingen zijn erg spannend want de populairste kandidaten liggen heel dicht bij elkaar er kan dus nog van alles gebeuren

vanavond om 18.00 uur gaan de stemlokalen dicht vlak daarna komen de eerste voorspellingen van de uitslag

Bron: https://jeugdjournaal.nl/artikel/2399310-duitsland-kiest-vandaag-een-nieuwe-leider.html

Lees de tekst en noteer wat opvalt tijdens het lezen. 

Wat valt op aan deze tekst?

Deze les:

- leestekens (interpunctie)

- gebruik van hoofdletters 

- formeel/informeel taalgebruik

Stijlregel 1, 2 en 3

1. Gebruik hoofdletters en leestekens

2. Gebruik geen afkortingen

3. Maak hele zinnen

Interpunctie

Wat is interpunctie? 

Interpunctie

Wat is interpunctie? 

- Het gebruik van leestekens in een tekst. 

Interpunctie

Welke leestekens moeten jullie 

kennen? 

 

dubbele punt	:
punt	.
komma	,
puntkomma	;
uitroepteken	!
vraagteken	?
aanhalingsteken	''

In de volgende zinnen staan roodgekleurde leestekens. Schrijf de leestekens en hun betekenis op. 

1. Sinds woensdag 22 september is de herfst officieel begonnen.

2. Houd jij meer van de zomer of van de herfst? 

3. Hoewel het nu nog warm is, wordt het volgende week al flink kouder. 

4. "Een prachtig nazomerweekend dus, maar het kon weleens het laatste zijn", zegt  weerman De Jong.

5. Wat een feest!

6. Dus vergeet de volgende spullen niet: een regenjas, waterdichte schoenen en goede fietsverlichting. (benoem de 2 leestekens)

Dus:

Punt : aan het einde van een zin.	Gisteravond ben ik te laat naar bed gegaan .
Vraagteken : aan het einde van een vraagzin	Heb jij ooit gevlogen ?
Uitroepteken : na een uitroep of een bevel.	Wat een schitterend doelpunt ! Ruim nu je rotzooi op !
Komma : - voor het aangeven van een pauze in de zin; - tussen twee persoonsvormen; - in een opsomming.	- We vertrekken om 9.00u , maar je mag al eerder komen. - Als je niet mee wilt , moet je het zeggen. - Hij voelde zich ziek , zwak en misselijk.
Dubbele punt: - voor een gesproken tekst; - aan het begin van een opsomming; - bij een nadere uitleg.	- Hij riep : "Hulde aan het feestpaar". - Neem mee : een hoed, een sjaal en een jas.
Aanhalingstekens : voor en achter een gesproken tekst.	Hij riep: " Pas op! "
Puntkomma : tussen twee zinnen die heel nauw met elkaar samenhangen.	• Jaap was wel op tijd, maar Frank niet; zijn fiets was kapot.

Welk leesteken mist hier?

"Pas op", riep Janneke.

1. !
2. :
3. ""
4. .

Wanneer gebruiken we hoofdletters?

Hoofdletters 1/2:

1. Aan het begin van een zin.

2. De eerste letter van een naam. 

Hendrik de Jong, meneer H. de Jong, meneer De Jong, mevrouw Van der Pol, G.A. de Ridder.

3. Aardrijkskundige namen. 

België, Europa, de Maas, Zuidpool, de Himalaya, Amsterdammer, Zuid-Afrikaanse wijn, 's Hertogenbosch.

Hoofdletters 2/2

4. Namen van talen en dialecten. 

Nederlands, de Nederlandse taal, Limburgs, Duitstalig, Franse les.

5. Namen van specifieke bevolkingsgroepen.

Belg, Nederlander, Rus.

6. Heilige personen en objecten. 

God, Boeddha, de Bijbel, Koran

Corrigeer de leestekens en hoofdletters!

Duitsland kiest vandaag een nieuwe leider

1. vandaag zijn er verkiezingen in duitsland 

2. ruim 60 miljoen duitsers kiezen wie de baas gaat worden van hun land 

3. 16 jaar lang was angela merkel aan de macht maar zij stopt ermee

4. misschien ken je merkel wel 

5. zij is de vrouw die zei wir schaffen das

6. vanavond om 18.00 uur gaan de stemlokalen dicht 

Corrigeer de leestekens en hoofdletters!

Duitsland kiest vandaag een nieuwe leider

1. Vandaag zijn er verkiezingen in Duitsland. 

2. Ruim 60 miljoen Duitsers kiezen wie de baas gaat worden van hun land. 

3. 16 jaar lang was Angela Merkel aan de macht, maar zij stopt ermee.

4. Misschien ken je Merkel wel? 

5. Zij is de vrouw die zei: "Wir schaffen das!"

6. Vanavond om 18.00 uur gaan de stemlokalen dicht. 

Uitroepteken - het is een uitroep. De uitspraak wordt extra benadrukt en krijgt daarom een uitroepteken. 

hoofdletter - het is een land

Aanhalingstekens - het is een citaat

komma - vanwege de lengte van de zin

hier staat geen punt, omdat het de titel van de tekst is 

hoofdletter - Duitsers verwijst naar een bevolkingsgroep

dubbele punt - voor gesproken tekst

vraagteken - na vraagzin 

Welk antwoord is niet correct?

1. Mevrouw H. de Bock
2. Meneer De Bock
3. Dhr F. Van Kooten
4. Y. van Dam

C is niet correct omdat de letter F de naam al noemt. Van is dus zonder hoofdletter. 

Stijlregel 4

Spreek je publiek op de juiste manier aan:

Informeel/formeel taalgebruik

Wat is formeel en informeel taalgebruik?

Werk in tweetallen:

In welke situaties gebruik je formele en in

welke situaties informele taal?

Formeel	Informeel
-	-
-	-
-	-

1. Formeel
2. informeel

Sollicitatiebrief

1. Formeel
2. Informeel

Een brief naar de koning

1. Formeel
2. Informeel

Een e-mail naar je docent

1. Formeel
2. Informeel

Kenmerken afkorting:

- Je schrijft een afkorting met een of meerdere punten.

- Als in het oorspronkelijke woord een hoofdletter voorkomt, komt deze ook in de afkorting.

Voorbeelden: 

i.v.m. = in verband met

Z.K.H. = Zijne Koninklijke Hoogheid

Kenmerken verkorting:

- Het zijn delen van een woord(groep).

- Je schrijft het als een gewoon woord.

- Hoofletter alleen aan het begin als het een naam is.

Voorbeelden:  horeca = hotels, restaurants en cafés

Benelux = België, Nederland, Luxemburg

Kenmerken letterwoord:

- Het zijn de eerste letters van een woordgroep.

- Je schrijft geen punten.

- Je schrijft een hoofdletter als het een naam is of volgt de schrijfwijze van de organisatie.

- Je spreekt het woord als geheel uit, niet waar het voor staat.

Voorbeelden:

havo, BuZa

Kenmerken initiaalwoord:

- Je schrijft geen punten.

- Je spreekt de letters uit.

- Je schrijft een hoofdletter als het een naam is of volgt de schrijfwijze van de organisatie.

Voorbeelden:

pc, pk, NS

Kenmerken van een symbool:

- Het is een notatie van een wetenschappelijk begrip, een eenheid, of een valuta.

- Je schrijft geen punt.

- Een symbool is internationaal afgesproken.

- Je spreekt het woord uit waar het voor staat. Voorbeelden: km/h, MHz

Wat is KLM?

1. afkorting
2. letterwoord
3. initiaalwoord
4. verkorting

Wat is z.g.a.n.?

1. afkorting
2. letterwoord
3. initiaalwoord
4. verkorting

Wat is prof?

1. afkorting
2. letterwoord
3. initiaalwoord
4. verkorting

Wat is btw?

1. een afkorting
2. een verkorting
3. een letterwoord
4. een initiaalwoord

Wat heb je geleerd?

- Leestekens en hoe je ze gebruikt. 

- Waar en wanneer je hoofdletters gebruikt. 

- Wanneer je een formele of informele tekst schrijft. 

Stijlregel 5, 6 en 7

5. Gebruik begrijpelijke woorden

6. Maak niet te lange zinnen

7. Vermijd stopwoorden

Opdrachten

Maak opdracht 16, 17 en 18 !

Kijk de tekst van je klasgenoot na.

Herschrijf je eigen tekst met de verbeteringen.

Huiswerk : Maak de zelftoets Formuleren 2.3

Stijlregel 1 tm 7

1. Gebruik hoofdletters en leestekens

2. Gebruik geen afkortingen

3. Maak hele zinnen

4. Spreek je publiek op de juiste manier aan

5. Gebruik begrijpelijke woorden

6. Maak niet te lange zinnen

7. Vermijd stopwoorden