Examen Lezen en Luisteren Samenvatting

• Nederlands
• MBO
• Studiejaar 2

Lezen en luisteren

Leesstrategieën

Leesstrategieën

1. Verkennend lezen: eerste indruk van de tekst
2. Globaal lezen: hoofdzaken uit de tekst halen
3. Intensief: de tekst helemaal begrijpen
4. Zoekend lezen: op zoek naar een specifiek item

Je wilt een eerste indruk van de tekst opdoen en het onderwerp bepalen.

1. Verkennend lezen
2. Zoekend lezen
3. Nauwkeurig lezen
4. Globaal lezen

Je moet voor een samenvatting informatie uit een tekst halen.

1. Globaal lezen
2. Zoekend lezen
3. Nauwkeurig lezen
4. Verkennend lezen

Je wilt weten wanneer de wet in werking is getreden.

1. Globaal lezen
2. Zoekend lezen
3. Nauwkeurig lezen
4. Verkennend lezen

Je wil ongeveer weten waar de tekst over gaat

1. Globaal lezen
2. Zoekend lezen
3. Nauwkeurig lezen
4. Verkennend lezen

Tekstdoelen en tekstsoorten

Welke doelen kan een schrijver
met een tekst hebben?

Tekstdoelen

• informeren
• overtuigen
• overhalen
• amuseren
• instrueren/ instructie geven

Hét moment voor alle fans van Apple en al die overige smartphonegebruikers die op zoek zijn naar het nieuwste van het nieuwste is eindelijk daar! Het Amerikaanse bedrijf heeft weer alles in het werk gesteld om ons te verrassen met strakke designs, opvallende nieuwe features en ontzettend veel kracht. Met de release van de nieuwe iPhone 12, iPhone 12 mini, iPhone 12 Pro en iPhone 12 Pro Max zet Apple de nieuwe standaard voor alles dat mogelijk is.

1. Informeren
2. Overtuigen
3. Overhalen
4. Amuseren

Altijd en overal online. Volgens sommige opvoeders liggen er allerlei gevaren op de loer voor onze Wifi-generatie. Er zijn daarom al scholen die het vak mediawijsheid geven. Er wordt gekeken wat de voor- en nadelen zijn, welke gevaren er op de loer liggen en of verbieden zin heeft.

1. Informeren
2. Overtuigen
3. Overhalen
4. Amuseren

Welke tekstsoorten ken je?

Tekstsoorten

• column
• betoog
• krantenartikel
• handleiding
• gebruiksaanwijzing
• leesboek
• stripverhaal

Wat is een voorbeeld van een betogende tekst?

1. Nieuwsbericht
2. Recept
3. Recensie
4. Samenvatting

De montagehandleiding bij een Ikea kastje is een voorbeeld van een:

1. amuserende tekst
2. instructieve tekst
3. betogende tekst
4. informatieve tekst

In een informatieve tekst staan voornamelijk:

1. meningen
2. instructies
3. argumenten
4. feiten

Samengevat

Tekstsoort	Tekstdoel	Voorbeeld
informatieve tekst	informeren	krantenartikel
betogende tekst	overtuigen, mening beïnvloeden	recensie
overhalende/ activerende tekst	aansporen tot actie	folder
amuserende tekst	vermaken	boek, strip

Hoofdgedachte en onderwerp

Elke tekst bevat een onderwerp en hoofdgedachte.

Onderwerp

• Het onderwerp geeft in één woord of in een aantal woorden aan, waar de tekst over gaat
• Het onderwerp is nooit een hele zin
• Je kunt het onderwerp vaak al uit de titel halen
• Vaak wordt het onderwerp letterlijk herhaald in de tekst

Elke tekst bevat een onderwerp en hoofdgedachte.

Hoofdgedachte

• De hoofdgedachte van een tekst geeft in één zin de belangrijkste informatie uit de tekst weer
• Het is dus de kortst mogelijke samenvatting van een tekst
• Je kunt de hoofdgedachte formuleren door antwoord te geven op de vraag : "Wat zegt de schrijver over het onderwerp?"

Voorbeeld

Wat is het onderwerp en wat is de hoofdgedachte?

Antwoord voorbeeld

Onderwerp

"Yellow Caps"

Hoofdgedachte

De circa 13.00 fameuze gele taxi's in de Amerikaanse metropool New York worden vervangen

leesstrategieën

tekstdoelen en tekstsoorten

hoofdgedachte en onderwerp

Wat is het verschil tussen de hoofdgedachte en het onderwerp?

Herhaling

kernzinnen

tekstverbanden en signaalwoorden

feiten, meningen en argumenten

Kernzin

Wat is een kernzin?

Kernzin

• De kernzin is de belangrijkste zin in een alinea
• De kernzin geeft aan waar een alinea over gaat
• De kernzin vind je aan het begin of aan het eind van de alinea.
• De andere zinnen zijn een uitwerking van de kernzin

Bepaal de kernzin

Je kunt er dieren verzorgen. Je kunt ze voeden, borstelen en hun stal schoonmaken. Maar je kunt er ook veel leren. Meestal is er wel een medewerker die je van alles over de dieren kan vertellen. En bijna altijd staan er speeltoestellen en schommels. Kortom: er is genoeg te beleven op de kinderboerderij. 

Wat is de kernzin?

1. Je kunt er dieren verzorgen.
2. Kortom: er is genoeg te beleven op de kinderboerderij.
3. Je kunt ze voeden, borstelen en hun stal schoonmaken.
4. Meestal is er wel een medewerker die je van alles over de dieren kan vertellen.

Tekstverbanden en signaalwoorden

Tekstverbanden

In een tekst staan vaak verschillende verbanden. Als je de verbanden ziet, begrijp je de tekst beter.

Let op signaalwoorden. Die geven het verband aan in de tekst.

Een aantal voorbeelden

Tekstverband	Signaalwoorden
Reden	daarom, omdat, namelijk
Tegenstelling	maar, echter, hoewel
Conclusie	kortom, dus
Oorzaak-gevolg	doordat, daardoor, zodat

Jan heeft zijn vmbo-diploma gehaald, waardoor hij kan studeren.

1. Opsomming
2. Conclusie
3. Oorzaak en gevolg
4. Tegenstelling

Ik ga vandaag eerst naar school. Daarna ga ik sporten.

1. Opsomming
2. Tegenstelling
3. Tijd
4. Conclusie

Kortom, we winnen deze wedstrijd wel.

1. Tegenstelling
2. Tijd
3. Conclusie
4. Voorbeeld

Antwoorden

Maar = tegenstelling

Zo = voorbeeld

Ook = opsomming

waardoor = gevolg

Daarnaast = opsomming

Feiten, meningen en argumenten

Wat is het verschil tussen
een feit en een mening?

Feit, mening of argument?

Feit: een feit kun je controleren.

Mening: een mening is iets wat iemand vindt.

Argument: een reden waarom je een bepaalde mening hebt. Je herkent een argument aan signaalwoorden, zoals: want, omdat, daarom, namelijk. 

Jesse Klaver moet de nieuwe minister president worden.

1. feit
2. mening
3. argument

Omdat hij goede standpunten heeft.

1. feit
2. mening
3. argument

Uit onderzoek blijkt dat roken slecht is voor je gezondheid.

1. feit
2. mening
3. argument

Is er iets wat je nog niet zo goed snapt?
Zo ja, schrijf dit op.

Wat vind je goed aan deze manier van lesgeven? Heb je nog tips?