Hechting

• Zorg en Welzijn
• MBO
• Studiejaar 3

Hechting

Les 7

Coby Oosterhuis

Doelen

Na deze les kun je uitleggen:

* Hoe een hechtingsstoornis ontstaat

* Hoe je een hechtingsstoornis kunt herkennen

Lezen

Paragraaf 5.6 Cliënten met een hechtingsstoornis

Hechting

Hechting 

'Hechting is een proces van interactie tussen een kind en een of meer van zijn opvoeders dat leidt tot een duurzame affectieve relatie'
(definitie NJI, 2021).  

Dit begint al bij de geboorte, waarbij ouders affectie geven en voorzien in primaire levensbehoeften. Kind ervaart langzamerhand een veilige omgeving waarin het zichzelf mag zijn en fouten mag maken

Wat is hechting?

•  Hechtingstheorie John Bowlby
• Alle baby's hebben aangeboren neiging om te hechten aan een belangrijke volwassenen .
• Degenen die je voeden, troosten en een gevoel van veiligheid geven.

Zwangerschap  

• Tijdens de zwangerschap 
    worden er hechtingsprocessen
    in gang gezet. 
• De baby hoort geluiden die
   afkomstig zijn van buiten de
   baarmoeder. 
• De baby reageert op angst
    reacties van zijn moeder. 

Verloop van de  hechting

• 0-3 maanden --> De basis van de hechting vindt hier plaats. 
• 3-4 maanden --> Voorkeur ontwikkelen voor bepaalde mensen. 
• 5-6 maanden --> Bewuste hechting 
• 7- 8 maanden --> Eenkennigheidsfase en scheidingsangst
• 8-9 maanden --> Kritieke fase van hechting afgesloten
• 12-48 maanden --> Hechting blijft doorgaan en scheidingsangst kan nog aanwezig zijn.
• 61% van de kinderen hecht zich veilig (Rigter, 2020).

Voorwaarden voor veilige hechting

 Sensitief reageren: Ouders staan open voor signalen van het kind, begrijpen signalen en reageren adequaat.

Continuïteit: Er is continuïteit in de aanwezigheid van de gehechtheidspersoon nodig.

Mentaliseren: Ouder verplaatst zich in het perspectief van het kind en verwoordt dat ook.

Om te kunnen mentaliseren moet u zich kunnen voorstellen wat andere mensen zouden kunnen denken of voelen, en begrijpen dat dit anders kan zijn dan wat u zelf denkt en voelt. Maar mentaliseren gaat ook over herkennen van uw eigen gedachten en gevoelens

wat kan een oorzaak zijn van minder sensitief reageren op het kind?

Veilige hechting

 - Ervaren dat ten minste een van de verzorgers er onvoorwaardelijk is.

- Goede hechting vormt een basis voor 

het groeien in de ontwikkeling.

- Kind ervaart dat fouten maken mag.

- Goede balans tussen troost en zelf ontdekken.

Onveilige hechting, welke kinderen lopen risico?

• Adoptie kinderen/ pleegkinderen
• Ongewenste kinderen
• Verwaarloosde, mishandelde kinderen
• Kinderen uit gebroken gezinnen
• Kinderen van ouders die zelf niet goed gehecht zijn
• Kinderen van ouders met psychische problemen

     Onderzoek hechtingstypen                

“Strange Situation Experiment”

in de jaren 70

Psycholoog Mary Ainsworth (student van John Bowlby)

door dit experiment zijn er verschillende hechtingstypen vastgesteld.

Strange Situation 

Een kind wordt in een ruimte geplaatst met moeder.

Ouder gaat even weg: het kind reageert / Ouder komt terug: het kind reageert.

Door middel van dergelijk onderzoek onderscheidde Mary Ainsworth verschillende hechtingstypen of hechtingsrelaties.

nu filmfragment Moderne herhaling van dit experiment

Zie het verschil van reactie van de verschillende kinderen.

01:07-05:44

(4min)

Laat het belang van sensitief, continuïteit en metalliseren zien

Hechtingspatronen

Volgens Mary Ainsworth 4 patronen van hechting:
1. Veilig gehecht: goede balans exploratiedrang en gehechtheidsgedrag. 

2. Vermijdend gehecht:  negeren of vermijden de opvoeder en gedragen zich "zelfstandig".

 3. Ambivalent (afwerend) gehecht: weinig geneigd zelfstandig activiteiten uit te voeren, afwezigheid opvoeder leidt tot angst, terugkeer voor boosheid en verontwaardiging.

  4. Gedesorganiseerd gehecht: zoeken enigszins toenadering, tegelijkertijd levert dat stress en angst op. 

Beschermende factoren hechtingsproces

Risicofactoren hechtingsproces

Welke kenmerken vertonen kinderen met hechtingsproblematiek?

1. WAT:

 Maakt tweetallen.

 Zoek samen de kenmerken van onveilige hechting bij kinderen op.

HOE:

Zet de antwoorden in het woordweb op de volgende dia.

TIJD:  10 min 

OPBRENGST:

Kennis over de kenmerken van onveilige hechting.

Om te kunnen mentaliseren moet u zich kunnen voorstellen wat andere mensen zouden kunnen denken of voelen, en begrijpen dat dit anders kan zijn dan wat u zelf denkt en voelt. Maar mentaliseren gaat ook over herkennen van uw eigen gedachten en gevoelens

Kenmerken onveilige hechting bij kinderen

Antwoorden: Kenmerken onveilige hechting

 - Claimgedrag t.o.v. ouder/verzorger

- Op ongewenste manier aandacht zoeken

- Leerproblemen, concentratieproblemen

- Impulsief en agressief gedrag

- Moeilijkheden in contact met leeftijdsgenoten

- Moeilijkheden in het vertrouwen van anderen

- Problemen in gewetensontwikkeling

- Niet om kunnen gaan met affectie

- Liegen, bedriegen, manipuleren

Hechtingsproblematiek vs. hechtingsstoornis

• Kind/jongere die niet goed gehecht is heeft niet meteen een hechtingsstoornis. 
  
  
• 25 - 30 % van de Nederlandse bevolking is niet volledig veilig gehecht.
  
  
• 1 % van de Nederlandse bevolking heeft een hechtingsstoornis. 

hechtingsproblematiek - hechtingsstoornis

- Het verschil tussen hechtingsstoornis en hechtingsproblematiek zit hem in behandelbaarheid.
- Kinderen die te maken hebben met een hechtingsproblemen zijn nog goed te behandelen. Deze kinderen zijn ook nog goed
 voor andere mensen.
- Wanneer een kind een hechtingsstoornis heeft, is dit vaak onomkeerbaar.

Definitie hechtingsproblematiek

Hechtingsproblematiek is het onvermogen om intieme en emotionele relaties aan te gaan als gevolg van een verstoorde hechting in de vroege jeugd.

Beschrijf kort wat hechtingsproblematiek is en wat de gevolgen hiervan zijn.

Definitie hechtingsstoornis

Een hechtingsstoornis is een psychiatrische aandoening die ontstaat wanneer het kind geen duidelijk aanwijsbare gehechtheidsfiguur heeft op wie het zich kan richten.

Dat gebeurt vooral in extreme situaties van verwaarlozing of mishandeling.

Opdracht

Werk in duo's of doe dit alleen:
1. Ga op zoek naar de twee typen hechtingsstoornissen
2. Schrijf op welke dit zijn en welke gedragskenmerken je ziet bij kinderen met een hechtingsstoornis

3. Terugkoppeling aan de groep
                                                     Tijd:15 min.

Gedragskenmerken kinderen met een hechtingsstoornis o.a.:

- Er is geen fundamenteel vertrouwen; geen bodem in het bestaan.
- Het kind voelt zich afgewezen, te kort gedaan en niet begrepen. Het kind zelf wijst vaak de moeder het meest af.

- Het kind wil eigenlijk elke situatie onder controle houden.

- Door hun “niet gewenst” zijn ervaring stellen ze zich letterlijk vernietigend op.
- Agressie t.o.v. zichzelf (automutilatie) en de omgeving. Deze kinderen stellen zich voortdurend uitdagend op.

- Agressie uit zich soms in mishandelen van dieren, bedreiging of mishandeling van de ouders of broertjes en zusjes, brandstichting, diefstal, liegen en later soms provocerend seksueel gedrag.

Gedragskenmerken kinderen met een hechtingsstoornis o.a.:

- Er is geen controle over hun eigen impulsen.

- Er is weinig “ik”.

- Het kind vertrouwt geen volwassenen, het gaat geen relaties aan. 

- Het kind is goed in het leggen van oppervlakkig contact, maar die contacten zijn inwisselbaar en worden alleen gebruikt voor
    eigen baten.

- Thuis is vaak een machtsstrijd aan de gang over alles (school, bedtijden, enz.) waar derden niets van merken.

- Sommige kinderen isoleren zich van de buitenwereld.
- Afspraken komen ze niet na.

- Het kind is geniaal in het observeren, taxeren en manipuleren van zijn omgeving (dit is een overlevingsstrategie!). Het stelt de
    tegenpartij van dat moment vaak in een kwaad daglicht. Voor het kind is dit een middel van ‘controle’ van de omgeving en
    gebeurtenissen.

- De gewetenontwikkeling is niet goed verlopen.

- Het kind leert bijna niet van zijn fouten.

Hoe is het nu met Celine?

Werk in groepjes van 3 à 4 studenten om deze vraag te beantwoorden. 

• Tegen welke problemen kun je als hulpverlener aanlopen als je te maken krijgt met een zorgvrager niet veilig gehecht is?
• Bespreek dit met elkaar en noteer 
   voorbeelden van mogelijke problemen
  
• Terugkoppeling aan de rest van de groep
  
• 10 minuten de tijd.
  

Maken

Online vraag 30