De Nederlandse Opstand

De Nederlandse Opstand
tijdvak: Tijd van ontdekkers en hervormers 1500-1600 


Kenmerkend aspect: Het conflict in de Nederlanden dat resulteerde in de stichting van de Nederlandse staat.

Let op! In deze opstand komen ook meerdere ontwikkelingen zoals geformuleerd in de kenmerkende aspecten samen.

1 / 14
volgende
Slide 1: Tekstslide
GeschiedenisMiddelbare schoolhavoLeerjaar 4

In deze les zitten 14 slides, met tekstslides.

time-iconLesduur is: 50 min

Onderdelen in deze les

De Nederlandse Opstand
tijdvak: Tijd van ontdekkers en hervormers 1500-1600 


Kenmerkend aspect: Het conflict in de Nederlanden dat resulteerde in de stichting van de Nederlandse staat.

Let op! In deze opstand komen ook meerdere ontwikkelingen zoals geformuleerd in de kenmerkende aspecten samen.

Slide 1 - Tekstslide

De zeventien verenigde Nederlanden
Het huidige Nederland bestaat niet. Er is een gebied dat bestaat uit 17 gewesten.
Deze gewesten zijn zeer zelfstandig, 
De gewesten hebben: 
- een eigen bestuur (de Staten) door: lage adel, bisschoppen, en/of burgers
- eigen wetten
- eigen belastingen
- (eigen cultuur - humanistisch/protestant)
KA: het veranderende mens- en wereldbeeld van de renaissance en het begin van een nieuwe
wetenschappelijke belangstelling 
- werken samen in de Staten Generaal

Wel vallen ze onder de Habsburgers (Karel V en later Filips II)

Slide 2 - Tekstslide

De Habsburgse bezittingen in Europa
De Habsburgse bezittingen in de wereld

Slide 3 - Tekstslide

Karel V
Filips II

Slide 4 - Tekstslide

Centralisatiepolitiek van de Habsburgers
(Kenmerkend Aspect: het begin van staatsvorming en centralisatie 4.3)
1. Karel V installeert een landsvoogd in Brussel om in zijn naam de Nederlandse gewesten te besturen.
2. Karel V benoemt voor enkele gewesten stadhouders om de landvoogd te helpen bij het bestuur. (zoals Willem van Oranje - stadhouder van drie gewesten: Holland, Utrecht en Zeeland)
3. Karel V benoemt ambtenaren, die vanwege hun salaris trouw zijn aan de vorst
4. Karel V bestrijdt het protestantse geloof met de Inquisitie (kerkelijke rechtbanken) 
KA: de protestantse Reformatie die splitsing van de christelijke kerk in West-Europa tot gevolg had
5. Karel heft belastingen voor zijn vele oorlogen
Dit gaat allemaal ten koste van de zelfstandigheid van de gewesten. Filips II versterkt deze politiek

Slide 5 - Tekstslide

Smeekschrift der edelen
1565
De Nederlandse edelen vragen de landvoogdes Margareta van Parma o.a. om de vervolging van de protestanten te matigen.

Lagere adel - neerbuigend door de hovelingen van Margareta - geuzen genoemd (zwervers) - Dit wordt later hun strijdnaam.

Slide 6 - Tekstslide

Hagepreken
Omdat eigen kerken voor protestanten zeker verboden waren werden de diensten in de openlucht (in weilanden tussen de heggen - hagen) gehouden

Slide 7 - Tekstslide

de Beeldenstorm 1566

Slide 8 - Tekstslide

Hertog van Alva
Filips II is woedend !! en stuurt Alva

De hertog van Alva
- vermoordt Nederlandse hoge edelen (stadhouders)
- vermoordt protestanten
- verhoogt de belastingen

Protestanten vluchten - sommigen het water op (watergeuzen). Willem van Oranje vlucht naar Duitsland

Slide 9 - Tekstslide

Willem van Oranje sprokkelt een leger (huurlingen) bij elkaar. Probeert terug te vechten. Begin Opstand (1568) Kan niet veel uitrichten.


De watergeuzen veroveren Den Briel (1572) - eerste succesje - Nederlandse steden (Haarlem, Leiden, Alkmaar) verklaren zich met hen te zijn.


Slide 10 - Tekstslide

De Spaanse furie (1576)
Het geld van Filips II was op door de vele oorlogen (vooral ook die tegen de Ottomanen)

Spaanse soldaten kwamen in opstand (muiten) en vermoordden vele Antwerpenaren,

De gewesten spreken af met elkaar te gaan samenwerken - Unie van Utrecht (1579)

Slide 11 - Tekstslide

Plakkaat van Verlatinge (1581)
(onafhankelijkheidsverklaring)
Wanneer Filips II Willem van Oranje vogelvrij verklaart (iedereen wordt aangemoedigd om hem te doden) wordt Filips II niet meer erkent als vorst. 
Filips weet nog de hertog van Parma te sturen die het zuiden veroverd en hij bouwt nog een enorme vloot (de onoverwinnelijke Armada) om Engeland te veroveren,  Maar voor de Nederlanden maakt het niet meer uit. Zij vormen een Republiek. (Een land zonder koning! Sinds de Romeinen niet meer voorgekomen!)  KA: Renaissance

"...men verclaert den Coninck van Spaegnnien vervallen..." 

Slide 12 - Tekstslide

1648 - Vrede van Munster (Einde tachtigjarige oorlog)

Slide 13 - Tekstslide

Slide 14 - Tekstslide