Herhaling onderbouw platentektoniek

• Aardrijkskunde
• Middelbare school
• havo
• Leerjaar 3

Welkom! 

Leg je leerboek en werkboek op tafel

Etui op tafel

Telefoon is weg

Vandaag

- Herhalen 'de aarde' 

- Aan de slag

Voor we beginnen.. hoe is onze aarde opgebouwd?

Aardkorst

Dunne laag gesteente om de aarde, met een dikte van 1 tot 7 km onder oceanen en 20 tot 70 km onder continenten.

Buitenste mantel

Het gedeelte tussen de aardkorst en de aardkern. Het buitenste deel van de mantel is stroperig. Er vinden convectiestromen plaats die zorgen dat de aardplaten bewegen.

Aardkern

Het binnenste, zeer hete deel van de aarde tussen 2900 km en 6370 km diepte. De aardkern bestaat uit ijzer en nikkel. De aardkern is onder te verdelen in een vaste binnenkern en een stroperige buitenkern.

De aarde is een gloeiend hete bol met een dunne laag gesteente eromheen, de aardkorst . Onder de oceanen is de dikte van de korst 1 tot 7 km, onder de continenten 30 tot 70 km.

● Van binnenuit werkt de hitte. De aarde bestaat uit een aardkern , een aardkorst en een aardmantel (figuur 3.2). Hoe dieper je komt, hoe warmer het wordt. Door de grote hitte is het gesteente vloeibaar: magma . Vlak onder de aardkorst is het nog een beetje stroperig. Het bijna-gesmolten gesteente stroomt er traag rond. Door de kracht van deze convectiestromen komen er breuken in de korst. 

De aardkorst is niet één geheel, maar bestaat uit verschillende platen (of: schollen ). De barsten of scheuren tussen die platen noem je breuken . Figuur 3.3 toont de belangrijkste breuklijnen.

● De platen en breuken zijn ontstaan door krachten binnen in de aarde (endogene krachten ). Vlak onder de aardkorst stroomt magma in het rond (convectiestromen ). Dat gaat heel langzaam, gemiddeld maar een paar centimeter per jaar. Door de kracht van de stroming zijn er breuken ontstaan. De losse platen ‘drijven’ op het vloeibare gesteente. De kennis over de bewegingen van platen heet platentektoniek .

Er zijn drie plaatbewegingen. 

Klik op de afbeeldingen voor uitleg bij elke beweging.

Divergentie = Het uit elkaar drijven van platen.

Gevolgen:

- Magma komt tussen de platen omhoog en er ontstaat nieuw land

- op de oceaanbodem ontstaan mid-oceanische plaatruggen

Convergentie= Het naar elkaar toe drijven van platen.

Gevolgen: 

- Als twee continentale platen op elkaar botsen ontstaan er plooiingsgebergten. 

- als een oceanische plaat met een continentale plaats botst, treedt er subductie op. De oceanische plaat (zwaarder) duikt onder de continentale plaat. 

- er ontstaat een trog. Diepe kloof onder in de zee, ontstaan door subductie van een oceanische plaat.

Transform= Platen bewegen langs elkaar

Gevolg: vaak zware aardbevingen.

Wat zijn voorbeelden van een voorbeeld van een endogeen proces?

1. Sedimentatie
2. Erosie
3. Platentektoniek
4. Aardbevingen

Hoe noemen we het proces van het bewegen van platen?

1. Platentektoniek
2. Epicentrum
3. Convectiestroom
4. Aardkorstplaat

Wat is de drijvende kracht achter platentektoniek?

1. Convectiestromen
2. De zee
3. De mantel
4. Lava

Lesdoel(en)

Aan het einde van de les kan je:

(2) beschrijven waarom Chili regelmatig getroffen wordt door zware aardbevingen;

Chili, wat gebeurd daar?

Chili, wat gebeurd daar?

Gevolgen van plaattektoniek

1. Ontstaan aardbevingen;

2. Ontstaan bergen;

3. Ontstaan vulkanen in Chili (paragraaf 3.3)

Aardbevingen

Botsende platen

Zorgen voor trillingen wat wij voelen als bewegingen.

Aardbevingen

Schade door de aardbeving van 2010

Beschrijving van de openingsfoto

Schade door aardbeving

Schade door de aardbeving van 2010.

Gebergten

Stijgend magma:

- duwt land omhoog

- maakt vulkanen

Plooiingsgebergte

Beschrijving van de afsluitende foto

Andesgebergte

W

WAT GEEFT DE KAART WEER (LEGENDA)?

A

Algemene patroon?
WAAR VEEL? WAAR WEINIG? GEBRUIK SPREIDINGSWOORDEN

U

Uitzonderingen

WELKE GEBIEDEN VALLEN BUITEN HET ALGEMENE PATROON?

W

Windrichtingen. 

BESCHRIJF MET BEHULP VAN WINDRICHTINGEN (EN TOPONIEMEN)

Transform

Beweging waarbij platen langs elkaar bewegen. 

Door de wrijving en drukopbouw wordt er spanning opgebouwd  en bij het losschieten van deze platen kunnen ze aardbevingen, gebergtes, horsten en slenken vormen.

Werkvorm: Brain dump

Schrijf in twee minuten alles op wat je weet over:

Platentektoniek

Samenvatting 3.2

Aan de slag

1. Pak een atlas uit de kast

2. Maak opdracht 1t/m 4 op blz. 42 van je werkboek

Klaar? Beginnen aan paragraaf 3.1 op blz. 43 van je werkboek

blz. 202 - Chili

blz. 258 - statistiek chili

blz. 216 Platentektoniek

Huiswerk: 

Lezen blz. 42 en 42

Maken 2, 3 met de atlas,