Psychiatrie

• Verpleging en verzorging
• MBO
• Studiejaar 1

Psychiatrische stoornissen

S. Lavooij & Ö. Yurtkap
9 januari 2023

Onderwerpen bijeenkomst

DSM 5

persoonlijkheidsstoornissen

stemmingsstoornissen

angststoornissen

tips voor de omgang

verplichte zorg

De DSM 5

DSM staat voor Diagnostic and Statistical Manual of Mental Disorders: het diagnostisch en statistisch handboek van psychiatrische aandoeningen. Dit handboek wordt uitgegeven door de American Psychiatric Association. 

Waar is de DSM voor bedoeld? 

Oorspronkelijk was het handboek bedoeld om te zorgen dat iedereen dezelfde definities hanteert voor bepaalde psychiatrische aandoeningen. Zo konden er geen verschillende interpretaties meer bestaan van een bepaalde diagnose.

De DSM wordt door psychiaters gebruikt om psychiatrische diagnoses te kunnen stellen.

Waarom bestaan er verschillende versies van de DSM?

Doordat de wetenschap continu leidt tot nieuwe inzichten, verschijnt er eens in de zoveel tijd een nieuwe versie van de DSM. De eerste versie verscheen in 1952. In 1994 verscheen de DSM-4. Deze werd gebruikt tot en met 2013. In de tussentijd was er enkel één tekstrevisie nodig in 2000: de DSM-4-TR. De meest recente versie is de DSM-5. In 2013 verscheen de Engelstalige versie en in april 2014 de Nederlandse vertaling.

Symptomen van een persoonlijkheidsstoornis kunnen zijn: 

Het gevoel waardeloos te zijn 

Wantrouwen richting andere mensen 

Moeizame relaties 

Moeite hebben met het uiten van gevoelens of gevoelens juist te snel uiten 

Impulsief reageren 

Heel perfectionistisch zijn 

Teruggetrokken en angstig zijn 

Moeite hebben om zelfstandig te functioneren 

Stemmingswisselingen 

Persoonlijkheidsstoornissen

Cluster A, B en C 

Er bestaan volgens het psychiatrisch handboek DSM-5 tien soorten persoonlijkheidsstoornissen. Deze zijn onderverdeeld in 3 clusters.

DSM

Het Diagnostisch en Statistisch handboek van Psychiatrische aandoeningen

Schizofrenie

Van schizofrenie is sprake als iemand een langdurige psychose of meerdere psychosen heeft doorgemaakt en in de tussenliggende periodes niet goed functioneert. Een psychose is een toestand waarbij het contact met de werkelijkheid ernstig verstoord is. Iemand ziet bijvoorbeeld beelden of hoort stemmen die er voor anderen niet zijn. Of je bent ervan overtuigd dat je wordt achtervolgd. Mensen in een psychose leven in hun eigen werkelijkheid. 

Symptomen

Behandeling 

Psycho-educatie: Samen met mensen uit je omgeving leer je over de stoornis, de gevolgen, de medicijnen en de behandelingen.

Gezinsinterventies: Je krijgt begeleiding, voorlichting en therapie met het hele gezin.

Cognitieve gedragstherapie: Samen met de behandelaar kijk je naar je manier van denken en je gedrag. Als je die kunt ombuigen, dan heb je mogelijk minder last van allerlei klachten.

Training: Je leert je geheugen, concentratie en sociale vaardigheden te verbeteren.

Medicatie: antipsychotica bijv. tabletten of een depot 

Bij schizofrenie is er volgens de DSM sprake van hallucinaties?

1. Feit
2. Fabel

Stemmingsstoornissen:

Stemmingsstoornis is een verzamelnaam voor psychische aandoeningen waarbij de gemoedsstemming of emotie van de patiënt is verstoord of niet past bij de situatie waarin de patiënt verkeert.  

De stemming van de patiënt kan depressief zijn, waarbij de gemoedsstemming bedrukt is, manisch, waarbij de stemming als overdreven uitgelaten of ongeremd gezien kan worden, of hypomaan, bij een milde vorm van manie. Ook kan hiervan een combinatie optreden. 

Bipolaire stemmingsstoornis

Type 1 en type 2
Bij een bipolaire I stoornis is er ooit sprake geweest van een volledige manische episode, naast eventuele depressies. Bij een bipolaire II stoornis is er nooit een volledige manie geweest, allen een of meerdere hypomanische episoden naast depressies.

7 tips voor omgaan met mensen met een moeilijke persoonlijkheid

1 Bereid je voor op het contact. Sta even stil bij je gevoel (bang, boos, blij, bedroefd), je gedachten (zie ik ertegenop of heb ik vertrouwen) en je lichamelijke signalen (hartslag, spierspanning, ademhaling). Adem rustig en diep in, buig je knieën licht, laat je schouders zakken. Bedenk wat je kunt verwachten als je de kamer in gaat en hoe je daarop wilt reageren.

2 Neem een licht betrokken, neutrale houding aan.

3 Beweeg mee, tot je grens bereikt is. Wees dan duidelijk en begrens. Pas EBI toe: eerst Erkenning, dan Begrenzing, dan Instructie (‘ik begrijp dat die pijn vervelend voor u is, maar uw toon is onprettig. Ik kan u helpen als u vriendelijk met mij omgaat’).

4 Laat je niet verleiden tot strijd of woede.

5 Ga weg als de ander toch doorgaat met het vervelende gedrag.

6 Neem de aantijgingen niet persoonlijk, het is de stoornis die tekeergaat.

7 Geef de cliënt elke keer weer een nieuwe kans.

omgaan met psychiatrische patiënten 

• benader de persoon rustig, prikkels komen vaak sterker binnen.
• gebruik korte zinnen en ben duidelijk
• probeer een rustige basishouding aan te nemen
• vermijd discussies met de patiënt

Weet jij wie je binnen het ziekenhuis kunt inschakelen voor hulp bij een psychiatrische patiënt?