§3.4 De lange weg naar onafhankelijkheid

• Geschiedenis
• Middelbare school
• mavo, havo, vwo
• Leerjaar 3

Nederlands-Indië

De lange weg naar onafhankelijkheid

In deze les kun je 12 punten halen!

Hierna: trailer film De Oost (2 min)

Je hebt zojuist de trailer gezien van de film 'de Oost'.

Schrijf uit een vraag die je over de film hebt: 

Hierna: leerdoelen.

Aan het eind:

1. kun je met kenmerken omschrijven hoe de Tweede Wereldoorlog verliep (en de eerste jaren erna) in Nederlands-Indië;

2. weet je te verwoorden hoe Nederland reageerde op de roep van een onafhankelijk Indonesië;

+ kun je met een argument een standpunt innemen op welke datum de oprichting van Indonesië heeft plaatsgevonden.

Hierna: uitleg.

In 1939 start de Duitse rijkskanselier Adolf Hitler een Tweede Wereldoorlog in Europa. (Nazi)-Duitland sluit een bondgenootschap met Italië en het Japanse keizerrijk.

Japan start in 1941 de oorlog in Azië met de aanval op de Amerikaanse marinebasis Pearl Harbor.

Daarna valt Japan ook Nederlands-Indië met het motto 'Azië voor Aziaten'. Het KNIL-leger is kansloos tegen de Japanse overmacht, waarna Japan in de kolonie de baas wordt (1942- aug '45).

Op korte termijn zijn de Indonesiërs blij dat zij bevrijd worden door een ander Aziatisch volk (Japan), maar op langer termijn blijkt dat de Indonesiërs dwangarbeid moeten verrichten voor de Japanners.

En de Nederlandse mannen en vrouwen worden van mekaar gescheiden en in interneringskampen (ook wel Jappenkampen) geplaatst.

Hierna: Google Maps 'Waar ligt Pearl Harbor'? 

Hierna: filmfragment De Japanse bezetting van Nederlands-Indië

 - Indonesia roept! in de klas 

(+ 10 min)

Klik hiernaast op de afbeelding om in te zoomen.

De vrouw in de afbeelding wordt geinterviewd. Zij vertelt hoe de overgave (capitulatie) verliep van Japan in Nederlands-Indie en hoe daar vervolgens op werd gereageerd door het volk.

Is de informatie van de vrouw uit het interview betrouwbaar?

Doe het zo: Ja/ Nee, omdat.......(leg goed uit)

Klik op de afbeelding om in te zoomen.

Je ziet een print screen van 5:30.

Wat hoort bij .....x..... te staan?

Hierna: nog 2 quizvragen.

1. Het nationalisme
2. De propaganda
3. De censuur
4. De zuivering

Klik op de afbeelding om in te zoomen.

Uit welk jaartal komt dit bankbiljet?

1. 1939
2. 1942
3. 1947
4. 1949

Klik op de afbeelding om in te zoomen.

Je ziet mensen in een interneringskamp, ook wel een jappenkamp.

De mensen op de afbeelding zijn.....

Hierna: sleepvraag.

1. Indonesiërs
2. Nederlanders
3. Japanners
4. Amerikanen

Sleep de onderstaande vijf gebeurtenissen in de juiste tijdsvolgorde:

Hierna: uitleg

Het KNIL-leger wordt omver gelopen door het Japanse leger

De Nederlander moet voor elke Japanner heel diep buigen.

Nazi-Duitsland valt Nederland binnen.

Japan valt Pearl Harbor aan

Nederlands-Indië wordt Indonesië

In augustis 1945 gooien de Verenigde Staten atoombommen op de twee Japanse steden Hiroshima en Nagasaki, waarna Japan capituleert (overgeeft).

Twee dagen later roepen de Soekarno en Hatta (Indonesische politieke leiders) de onafhankelijk uit van 'Republiek Indonesia'.

Nederland is het met deze onafhankelijkheid totaal niet eens! De periode die volgt heet de Bersiap-periode, in Indonesië noemen ze het Berdaulat. In deze periode gaan groepen fanatieke Indonesische jongeren, ook wel pemoeda's genoemd, met wapens de straat op. Zij willen de onafhankelijkheid afdwingen. 

Door het extreme geweld ziet de Nederlandse regering onderhandeld moet worden. Gevolg is in nov 1946 een wapenstilstand (akkoord van Linggadjati).

Hierna: vervolg uitleg.

Nederlands-Indië wordt Indonesië

Het akkoord van Linggadjati houdt niet lang stand, waarna de Nederlandse regering 120.000 soldaten naar de kolonie stuurt die het KNIL-leger moeten versterken.

De regering zegt tegen de buitenwereld dat de 120.000 soldaten gestuurd worden om rust, orde en welvaart te herstellen (politionele acties). Maar eigenlijk is het doel om het verloren gebied weer te veroveren. Gevolg is een Indonesische onafhankelijkheidsoorlog. 

De Verenigde Naties (VN) keuren de Nederlandse aanpak af. Ook de Verenigde Staten juicht dekolonisatie toe en dreigt met de stop van Marshallhulp. Uiteindelijk geeft Nederland onder internationale druk toe en zijn vanaf 27 dec 1949 (soevereiniteitsoverdracht) beide landen nu gelijkwaardige staten. Kortom, Indonesië wordt een eenheidsstaat: een staat voor álle Indonesiërs met alle eilanden onder één bestuur.

Hierna: een poll

Hoe moeten we in het geschiedenisboek volgens jou de periode aug 1945 - dec 1949 in 

Nederlands-Indië noemen?

Hierna: sleepvraag.

Politionele acties

Indonesische onafhankelijkheidsoorlog

Beiden

Klik op de punaises voor een omschrijving. 

Sleep de punaises naar de juiste plek op de wereldkaart.

Hierna: 6 quizvragen

Hier vindt de Bersiap-periode plaats.

Dit land geeft Marshall-hulp aan (kapitalistische) landen in puin na de Tweede Wereldoorlog

Hier vallen de twee door de Verenigde Staten gegooide atoombommen

Hier vindt de verrassingsaanval op Pearl Harbor plaats.

Hier ligt het Europees moederland van Nederlands-Indië

Twee uitspraken:

1. Een oorzaak / gevolg van de capitulatie (overgave) van Japan (aug 1945) is het feit dat de Verenigde Staten twee atoombommen op twee Japanse steden gooit. 

2. Een oorzaak / gevolg van de soevereiniteitsoverdracht is het dreigen met de stop van Marshallhulp door de Verenigde Staten.

1. 1. oorzaak, 2. oorzaak
2. 1. oorzaak, 2. gevolg
3. 1. gevolg, 2. gevolg
4. 1. gevolg, 2. oorzaak

Klik op de propaganda-poster om in te zoomen.

Deze poster is gemaakt door....

1. Nederland
2. Japan
3. Nederlands-Indië/ Indonesië
4. de Verenigde Staten

Klik op de afbeelding om in te zoomen.

Wat hoort er bij ....X.... te staan?

1. de Japanner
2. de Indonesiër
3. de Amerikaan
4. de Duitser

Klik op de propaganda-poster om in te zoomen.

1. De poster is gemaakt door Japan / Nederland.

2. De poster komt uit eind 1942 / eind 1945.

1. 1. Japan, 2. eind 1942
2. 1. Nederland, 2. eind 1942
3. 1. Japan, 2. eind 1945
4. 1. Nederland, 2. eind 1945

Klik op de afbeelding om in te zoomen. Je ziet het akkoord van Linggadjati (1946).

Bij het vak geschiedenis heb je geschreven en ongeschreven bronnen.

Geschreven bronnen kennen een stuk tekst (bv dagboek), ongeschreven bronnen niet (bv schilderij).

Daarnaast heb je directe en indirecte bronnen.

Een directe (primaire) bron is een overblijfsel uit de tijd waarin de bron zelf gemaakt is, een indirecte (secundaire) bron niet.

De afbeelding is een.....

1. geschreven directe bron
2. ongeschreven directe bron
3. geschreven indirecte bron
4. ongeschreven directe bron

Bij het vak geschiedenis heb je 4 soorten onderzoeksvragen.

1. Beschrijvende vragen: gebruik je als meer wilt weten over een situatie of verschijnsel in het verleden.

2. Verklarende vragen: gebruik je als je wilt uitleggen waardoor dingen gebeurd zijn.

3. Vergelijkende vragen: gebruik je als je overeenkomsten en verschillen van een situatie of verschijnsel wilt weten.

4. Waarderende vragen: gebruik je om te onderzoeken wat jij ergens van vindt.

"Welke oorzaken zijn aan te wijzen dat de Japanners 'maar' 4 jaar (1942 tot '45) de baas waren in Nederlands-Indië?

Hierna: Poll

1. beschrijvende vraag
2. verklarende vraag
3. vergelijkende vraag
4. waarderende vraag

Op 17 augustus 1945 roepen de Indonesische leiders Soekarno en Hatta de onafhankelijkheid uit van het land Indonesië.

Op 27 december 1949 tekent koningin Juliana (zie plaatje)  de soevereiniteitsoverdracht van het land Indonesië.

Wanneer is volgens jou Indonesië onafhankelijk geworden?

Hierna: sleepvraag

17 augustus 1945

27 december 1949

Sleep de begrippen naar de juiste tijdsperiode:

Hierna: evaluatie

Vòòr de Tweede Wereldoorlog.

Tijdens de Tweede Wereldoorlog

Ná de Tweede Wereldoorlog

Aanval Pearl Harbor

Marshallhulp

Bersiap- periode

Akkoord van Linggadjati

Politionele acties

Atoombommen op Hiroshima en Nagasaki

Interneringskampen

Indonesië als eenheidsstaat 

Evaluatie: Welk begrip begrijp je nog niet zo goed? 

Hierna: een inleveropdracht.

Pearl Harbor

KNIL-leger

Marshallhulp

Soekarno

Bersiap-periode

Berdaulat

Pemoeda's

Akkoord van Linggadjati

Politionele acties

Soevereiniteits- overdracht

Zoek via Google afbeelding een plaatje die goed past bij deze les.

Sla het plaatje op en voeg het vervolgens hieronder toe: