Katern Koude Oorlog, paragraaf 4

• Geschiedenis
• Middelbare school
• vmbo t
• Leerjaar 3

Historisch Overzicht 

vanaf 1848

De Koude Oorlog (1945-1989)

4. Het einde van de Koude Oorlog

Leerdoel

Je kan uitleggen hoe de Koude Oorlog ten einde kwam.  

CRISIS IN DE SOVJETUNIE

De planeconomie blijkt niet te werken

• Planeconomie: voor bepaald aantal jaar vastleggen wat er geproduceerd moet worden (5 jaar in het geval SU)
• Economisch gezien een rampzalig idee, altijd tekorten, heel veel regeltjes en slechte kwaliteit producten, veel armoede onder bevolking SU 
• Gevolg: Veel onvrede onder de bevolking

De wapenwedloop met het Westen kostte enorm veel geld.

De SU kon deze kosten, gezien de falende planeconomie, moeilijk opbrengen

De hervormingen van Gorbatsjov  

• PERESTROJKA ofwel economische hervormingen: de staat gaat zich minder bemoeien met economie, er wordt meer initiatief van burgers toegestaan.
• Einde wapenwedloop (meer geld  voor economie)
• GLASNOST ofwel meer openheid: een meer democratischer bestuur, meer partijen werden toegestaan. Meer vrijheid voor burgers dus... 
  

De gevolgen van deze hervormingen.

• Gorbatsjov wilde het communisme hervormen, niet afschaffen!  

• Glasnost > meer openheid > mensen begonnen hun mening te geven > overheid greep niet meer in. 

• Perestrojka  > men mocht weer eigen bedrijfjes stichten, het westen werd gevraagd deze ontwikkeling te steunen.

Ronald Wilson Reagan was de 40e president van de Verenigde Staten van 1981 tot 1989. Reagan ging, na een carrière als filmacteur, in de politiek. 

Michail Sergejevitsj Gorbatsjov is een voormalig secretaris-generaal van de Communistische Partij van de Sovjet-Unie van 1985 tot 1991 en president van de Sovjet-Unie van 1990 tot 1991.

Verzet tegen de communistische dictatuur >  roep om democratische vrijheden en het recht om in vrijheid te reizen.
In het kader van glasnost nam de censuur af, burgers durfden meer te schrijven en wensen.

De partijleiding in de DDR wijst de glasnost en perestrojka af. De bevolking van de DDR komt in opstand. Vóór Gorbatsjov > hard militair optreden tegen anti-communistische opstanden (DDR in '53, Polen en Hongarije in '56, Praagse Lente '68) Gorbatsjov: weigert militair in te grijpen in de DDR  

Einde van de Sovjet-Unie- 1991

• Nationalisme komt sterk op in Oost-Europa
• In 1991 houdt de Sovjet-Unie dan ook op te bestaan: grote delen van de Sovjet- Unie worden onafhankelijke landen, zoals Oekraïne, Wit-Rusland en Armenië, Estland, Letland, Lithouwen etc.
• Het deel dat nog overblijft gaat verder als Rusland o.l.v. Boris Jeltsin.

Gevolgen voor het Oostblok 

• Communistische regimes komen ten val en worden democratisch. 
• Het Warschaupact wordt opgeheven 
• Oost-Europese landen worden lid van de  NAVO
• 2004: Een aantal Oost-Europese landen wordt lid van de EU  

In 1991 breekt in Joegoslavië een bloedige burgeroorlog uit. 

• In Joegoslavië, dat na de Eerste Wereldoorlog was ontstaan, leven veel verschillende volken. 
• Na de val van de Sovjet-Unie willen zij (Slovenië, Kroatië en Bosnië-Herzegovina) onafhankelijk worden van Joegoslavië.
• De Servische minderheid wil dit niet: zij wil juist een Groot Servië.

Helmut Kohl

• In 1990 werd Duitsland weer één land. 
  
• Velen maakten zich zorgen over een groot Duitsland.  Ze waren tenslotte al twee keer een oorlog begonnen? 
• Helmut Kohl is bondskanselier tijdens de hereniging.

1. De bevolking groeide naar 79 miljoen inwoners
2. De hereniging was een droom voor veel Oost-Duitsers
3. De kosten om het  communistische Oost-Duitsland om te zetten naar het kapltalismse waren  hoog. 
4. De belasting werd verhoogd.
   
5. Prijzen van levensmiddelen en huren stijgen
6. Sluiting van Oost-Duitse fabrieken leidde tot werkloosheid.