§2.2 Politiek in Athene

• Geschiedenis
• Middelbare school
• havo
• Leerjaar 1

§2.2 Politiek in Athene

Invalshoeken

• Economisch: 
• wat zijn de middelen van bestaan? 
• Denk hierbij bijvoorbeeld jagen en verzamelen, landbouw, industrie. 
• Hoe komen mensen aan hun inkomsten?

 

Invalshoeken

• Politiek-bestuurlijk: 
• hoe wordt de samenleving bestuurd? 
• Wie is de baas? 
• Welke regels en wetten zijn er?

 

Invalshoeken

• sociaal: 
• dit gaat bijvoorbeeld over de leefomstandigheden van mensen en de verschillende sociale lagen. 
• Zijn er grote verschillen tussen mannen/vrouwen en arm/rijk? 
• Leven de mensen in de stad of op het platteland?

Invalshoeken

• cultureel: wat denken en voelen de mensen en hoe uitten ze dit?
• bijvoorbeeld in hun gewoontes en regels, 
• geloof, 
• kunst en 
• wetenschap. 

Kenmerkende aspecten H2

1. Politiek en wetenschap in de Griekse stadstaat

2. Klassieke vormentaal

Nieuw tijdvak

Tijd van Grieken en Romeinen 

3000 - 500

Ook bekend als de oudheid

Feit en mening

• feit: een feit is de waarheid, het is waar.

• mening: iets wat een persoon vindt.

Iemand mening kan veranderen, een feit niet.

Lees de bron hiernaast.
Is dit een feit of een mening?

1. Een mening
2. Een feit

Lees de bron hiernaast.
Is dit een feit of een mening?

1. Een mening
2. Een feit

Lees de bron hiernaast.
Is dit een feit of een mening?

1. Een mening
2. Een feit

Leerdoelen

Je kunt uitleggen:

- Op welke vier manieren een stadstaat bestuurd kan worden

- Hoe de Atheense democratie werkt en hoe deze verschilt met de Nederlandse democratie

- Hoe de democratie in de Griekse stadstaten verdwijnt

Sleep de onderdelen van de polis naar de juiste plek

Acropolis

Agora

Platteland

Haven

Stadsmuur

Stad

Tempel

Filmpje

Griekse besuursvormen

Wat noemen we de manier waarop een land of stad besluiten neemt?

1. Polis
2. Politiek
3. Poleis
4. Politie

Monarchie

Aan het begin waren de meeste poleis een monarchie

Dit betekent dat een koning alle macht heeft

Zijn macht wordt geërfd door zijn kinderen

Vaak krijgt de koning hulp van een raad van ouderlingen

Aristocratie

Na een tijd willen de rijke burgers ook wat te zeggen hebben

Zij hebben de wapens en zetten de koning aan de kant

Deze aristoi nemen dan met elkaar de beslissingen

Ook zij krijgen nog advies van een raad van ouderlingen

Aristocratie

Aristos (ἄριστος) = beste

Kratein (κρατεῖν) = heersen

Aristocratie= de beste heersen

Tirannie

Soms lukt het een aristocraat om alle macht te krijgen

Vaak lukt dit met geweld

Hij wordt dan een tiran met alle macht voor zichzelf

Leg uit wat het verschil is tussen een tiran en een koning

In een woonwijk moet de snelheidslimiet omhoog naar 50 km/u

Eens

Oneens

Vliegen moet duurder worden. Dan wordt er minder gevlogen en dat is beter voor het milieu

Eens

Oneens

Kinderen hoeven maar 4 dagen in de week naar school

Eens

Oneens

Democratie

• De gewone burgers van Athene moeten ook het leger in (590 v.C.)
• Daarom willen zij meebeslissen over de polis
• Iedere mannelijke burger van 18+ krijgt daarom stemrecht (508 v.C.)
• Athene wordt zo een democratie

Democratie

Demos (δῆμος) = volk

Kratein (κρατεῖν) = heersen

Democratie = het volk heerst

De Atheense democratie

Wie besluit over oorlog en vrede?

1. 10 generaals
2. Rechters
3. Raad van 500
4. Volksvergadering

Hoeveel mensen hebben de dagelijkse leiding?

1. 10
2. 50
3. 500
4. 6000

Wie bereiden de wetten voor?

1. Rechters
2. Volksvergadering
3. Raad van 500
4. Dagelijkse leiding

Wie keuren wetten goed of af?

1. Rechters
2. Volksvergadering
3. Raad van 500
4. Dagelijkse leiding

Hoe lang hebben de generaals de macht over het leger?

1. 1 maand
2. Een half jaar
3. 1 jaar
4. 5 jaar

De Nederlandse democratie

150 leden, politici, in de Tweede Kamer: het dagelijkse bestuur van Nederland. Regeren voor het volk.

1x in de 4 jaar kiest het volk de leden van de Tweede Kamer.

Vrouwen mogen stemmen en meeregeren.

Indirecte democratie

Hoe verschilt de Atheense democratie met de Nederlandse?

Atheense democratie

Nederlandse democratie

Politici hebben de politiek als beroep

De burgers mogen zelf over wetten stemmen

Vrouwen mogen niet meedoen in de politiek

Politici hebben naast politiek nog een ander beroep

Vrouwen mogen wel meedoen in de politiek

Iedere 4 jaar komt een nieuwe regering

Iedere maand komt een nieuwe regering

De burgers kiezen wie over de wetten stemmen

Sparta

• Een groepje mannen is de baas (oligarchie)

• Oorlog en het leger zijn belangrijk

• Kinderen krijgen een zware, Spartaanse opvoeding

• Er zijn slaven

Het einde van de democratie

• 500 v. C: ontstaan democratie Athene --> andere poleis kozen ook voor democratie
• 350 v. C: Macedonische koning Philippus veroverde Griekse poleis. --> einde democratie; Macedonische koningen de baas.
• Opgevolgd door zoon Alexander de Grote. Hij verspreidt de Griekse cultuur over Perzie en Egypte.