HA2: naamwoordelijk gezegde

• Nederlands
• Middelbare school
• havo, vwo
• Leerjaar 2

Grammatica

Zinsdelen: naamwoordelijk gezegde

Doel van deze les

Ik weet wat het naamwoordelijk gezegde is

Ik weet wat het verschil is tussen een werkwoordelijk gezegde en een naamwoordelijk gezegde

Ik ken de koppelwerkwoorden

Naamwoordelijk gezegde

• Bestaat uit een werkwoordelijk deel en een naamwoordelijk deel
• Het werkwoordelijk deel bevat alle werkwoorden uit de zin. Een van deze werkwoorden is een vorm van een koppelwerkwoord.

Naamwoordelijk gezegde

In zinnen met een naamwoordelijk gezegde zit nooit een lijdend voorwerp!

Wel of geen naamwoordelijk gezegde?
Stel drie vragen:

Vraag 1: Staat er een vorm van een koppelwerkwoord in de zin?

Vraag 2: Gaat het in de zin om een ‘eigenschap’ (ook wel: toestand)?

Vraag 3: Wordt er in de zin iets over het onderwerp gezegd?

Koppelwerkwoord

zijn, worden, blijven, blijken, lijken, schijnen (heten, dunken en voorkomen)

HWW, ZWW, KWW

Een zin kan één zww hebben en meerdere hww

of

Een zin kan één kww hebben en meerdere hww

Er kan dus of een zelfstandig werkwoord in de zin staan, of een koppelwerkwoord. Als er een kww in de zin staat, is het een naamwoordelijk gezegde.

De leerlingen waren naar school gefietst.
gefietst: hww, zww of kww?

1. hww
2. zww
3. kww

Willem is jarig geweest.
geweest: hww, zww of kww?

1. hww
2. zww
3. kww

Willem is jarig geweest.
is: hww, zww of kww?

1. hww
2. zww
3. kww

Zij zou naar school komen.
zou: hww, kww of zww?

1. hww
2. zww
3. kww

Zij zou naar school komen.
komen: hww, zww of kww?

1. hww
2. zww
3. kww

Even oefenen

Let op: je hebt telkens maar 10 sec om te antwoorden

Wat houdt het werkwoordelijk gezegde in?

1. persoonsvorm
2. persoonsvorm + onderwerp
3. persoonsvorm + voltooid deelwoord
4. alle werkwoorden uit de zin

Wat houdt het naamwoordelijk gezegde in?

1. koppelwerkwoord + naamwoordelijk deel
2. koppelwerkwoord
3. koppelwerkwoord + een kernmerk of eigenschap van het onderwerp
4. alle werkwoorden in de zin

Een naamwoordelijk gezegde bevat altijd een koppelwerkwoord

1. juist
2. onjuist

Welk van de onderstaande woorden is geen koppelwerkwoord.

1. zijn
2. blijken
3. kijken
4. schijnen

Een naamwoordelijk gezegde heeft altijd een lijdend voorwerp.
Juist of onjuist?

1. Juist
2. Onjuist

Mijn vriend wordt leraar.

1. werkwoordelijk gezegde
2. naamwoordelijk gezegde

Hij gaat naar huis.

1. werkwoordelijk gezegde
2. naamwoordelijk gezegde

De baby wordt groot.

1. werkwoordelijk gezegde
2. naamwoordelijk gezegde

Mijn zus is vervelend.

1. werkwoordelijk gezegde
2. naamwoordelijk gezegde

Welk gezegde?
Zijn vriend was gisteren ineens ziek geworden.

1. Werkwoordelijk gezegde
2. Naamwoordelijk gezegde

Het jongentje loopt naar school.

1. werkwoordelijk gezegde
2. naamwoordelijk gezegde

Het gebouw wordt afgebroken.

1. werkwoordelijk gezegde
2. naamwoordelijk gezegde

Mijn vriend wordt leraar.

1. werkwoordelijk gezegde
2. naamwoordelijk gezegde

En nu in een hele zin

Mijn vader is op zijn studeerkamer

pv =

o =

wg/ng =

lv =

mv =

vv =

bwb =

Mijn vader is op zijn studeerkamer

pv = is

o = mijn vader

wg = is  ("is" koppelt hier geen eigenschap aan het onderwerp, dus geen kww)

lv = -

mv = -

vv = -

bwb = op zijn studeerkamer (waar?)

Deze zin heeft dus geen naamwoordelijk gezegde. Een naamwoordelijk gezegde neemt een toestand of eigenschap van het onderwerp aan.