kua 5h les 7: dans/drama en herhaling

Hoe zie je aan de voorstelling dat er wordt gedanst?

Gebruik het vormgevingsaspect RUIMTE in jouw antwoord.
1 / 50
volgende
Slide 1: Tekstslide
KunstMiddelbare schoolhavoLeerjaar 5

In deze les zitten 50 slides, met interactieve quizzen, tekstslides en 4 videos.

time-iconLesduur is: 70 min

Onderdelen in deze les

Hoe zie je aan de voorstelling dat er wordt gedanst?

Gebruik het vormgevingsaspect RUIMTE in jouw antwoord.

Slide 1 - Tekstslide

Deze slide heeft geen instructies

Liturgie =Liturgie is het geheel van voorgeschreven gebeden, ceremoniën en handelingen die een eredienst uitmaken. Zo spreekt men over de katholieke liturgie, de oosterse liturgie, etc.
Liturgisch drama = de teksten van de eredienst worden nagespeeld. 

Slide 2 - Tekstslide

Deze slide heeft geen instructies

Slide 3 - Tekstslide

Deze slide heeft geen instructies

Vandaag
Waar, wat en door wie werd er gedanst?
Kerk en dans
kunstanalyse bij dans
Theatersoorten
Kerk en theater
Kunstanalyse bij theater

Slide 4 - Tekstslide

Deze slide heeft geen instructies

VOORSTELLING & VORMGEVING?

Slide 5 - Tekstslide

Deze slide heeft geen instructies

Kunst analyseren

Slide 6 - Tekstslide

Deze slide heeft geen instructies

Slide 7 - Tekstslide

Deze slide heeft geen instructies

Slide 8 - Tekstslide

Deze slide heeft geen instructies

Syllabisch en melismatisch.

Bij welke manier van zingen hoort dit fragment?
A
syllabisch
B
melismatisch

Slide 9 - Quizvraag

Deze slide heeft geen instructies

Waarom is gregoriaanse muziek altijd a capella?
A
omdat er nog geen goede instrumenten waren
B
kloosters bezaten geen instrumenten
C
omdat de menselijke stem het beste instrument is
D
instrumenten zouden de aandacht afleiden van de tekst

Slide 10 - Quizvraag

Deze slide heeft geen instructies

Dans

Slide 11 - Tekstslide

Deze slide heeft geen instructies

Slide 12 - Video

Deze slide heeft geen instructies

Hoe denk jij dat de Kerk vroeger dacht over dansen? Goed/slecht/soms toegestaan?

Slide 13 - Open vraag

Deze slide heeft geen instructies

Dans en de kerk
Veel rituelen werden langzamerhand ingelijfd in de christelijke cultuur. Zo ook de dansrituelen. Echter, het Memento Mori (gedenk te sterven) drukte een steeds grotere stempel op de Middeleeuwen. De kerk werd een machtig instituut en de geestelijken beloofden de mensen een zalig leven na de dood, tenminste als je vroom leefde!
Daar paste volgens de kerk ‘dans’ niet meer in; zij predikte onder andere ‘ontkenning van het (zondige) lichaam’. De kerk verbood de dans in de kerk. De redenen van die verboden hadden te
maken met 'de duivelse verleidingen van de dans'.

Slide 14 - Tekstslide

Deze slide heeft geen instructies

Dus: Kerk verbiedt het in de Kerk, want duivelse verleiding lichaam, behalve cirkeldans.


Slide 15 - Tekstslide

Deze slide heeft geen instructies

Waar en wanneer werd er gedanst?

  •  Cirkeldans in de kerk (vrouwen mogen niet meedoen)
  • Kerk tolereert soms: tijdens uitzonderingen zoals narrenmis
  • Volkse dansen en feestdansen (rondedans en reidans, thuis en op pleinen.
  • Dodendansen: dansextase en dansmanie, op kerkhof.
  • Hofdans/ hoofse dans in kastelen.


een nar is een soort clown. Clowns doen gekke dingen, zetten de wereld op hun kop!

Slide 16 - Tekstslide

Deze slide heeft geen instructies

Volksdans: om te vieren / voor plezier: wild, gemengd

Slide 17 - Tekstslide

Deze slide heeft geen instructies

Slide 18 - Tekstslide

Deze slide heeft geen instructies

Slide 19 - Tekstslide

schrijf zoveel mogelijk op over ruimte bij het vorige fragment
Dans voor in de kerk, volksdans of hoofse dans?
Waarom?

Slide 20 - Open vraag

Deze slide heeft geen instructies

Slide 21 - Video

Deze slide heeft geen instructies

Dansen aan het hof: basse danse
Waar de boeren bij hun volksdansen impulsief en enthousiast stampen en springen, ontwikkelt zich in de adellijke kringen een meer ingetogen, beschaafde vorm van dansen. 

Gebruik de vormgevingsaspecten van dans: TIJD, RUIMTE en KRACHT om duidelijk te maken hoe je kunt zien dat dit een hofdans (ingetogen, beschaafd, adellijk) is.

Slide 22 - Tekstslide

Deze slide heeft geen instructies

Gebruik de vormgevingsaspecten van dans: TIJD, RUIMTE en KRACHT om duidelijk te maken hoe je kunt zien dat dit een hofdans (ingetogen, beschaafd, adellijk) is.
Tijd: ik zie ...., dus..

Ruimte: ik zie....,dus..

Kracht: ik zie...., dus..

Slide 23 - Tekstslide

Deze slide heeft geen instructies

De dodendans
Ondanks de afwijzing van de kerk ontstond er in de middeleeuwen een bijzonder verschijnsel: de dodendans.
Deze dodendansen vonden vaak plaats op het kerkhof, waar men als een soort bezwering een woeste dans uitvoerde op
de graven. Daarna naar de Kerk. Waarom?


Slide 24 - Tekstslide

Deze slide heeft geen instructies

Slide 25 - Tekstslide

Deze slide heeft geen instructies

Slide 26 - Tekstslide

vertel iets over de kracht die wordt gebruikt in het vorige fragment

1. Beschrijf de voorstelling uitgebreid.
2. Beschrijf een vormgevingsaspect van DANS die je kunt zien op dit schilderij.
3. In de voorstelling worden de religieuze en de wereldlijke bevolking samengebracht door dans. Beschrijf iemand die religieus is, en iemand die een wereldlijke burger is.
4. De kerk zou dit schilderij als voorbeeld kunnen gebruiken: "dit is waarom wij dans afkeuren! " Er gebeuren namelijk verschillende handelingen die de kerk zou afkeuren. Noem er ten minste 1.

Slide 27 - Tekstslide

Deze slide heeft geen instructies

Theater
Het theater begon in de Kerk. 

Wat was altijd de belangrijkste functie van kunst in de Middeleeuwen, volgens de kerk?

Slide 28 - Tekstslide

Deze slide heeft geen instructies

Didactische functie liturgisch drama
Bijbelverhalen aan de ongeletterde kerkbezoeker uitleggen en ze te verlevendigen

Slide 29 - Tekstslide

Deze slide heeft geen instructies

Liturgisch drama
Verdriet:
-Theater SPEL
-theater VORMGEVING

Slide 30 - Tekstslide

Deze slide heeft geen instructies

Liturgisch drama
  • Liturgie (kerkdienst) moet aantrekkelijker worden voor leken: liturgisch drama ontstaat.
  • ​Voorgelezen verhalen uitbeelden voor de kerkgangers in dialoogvorm. ​
  • Beperkte regie.​
  • Werd groot --> verplaatst eerst in de kerk (per scene), later ​naar buiten
  • Eerst in Latijn, later ook in de volkstaal. 
  • Wordt steeds minder een mis en steeds meer theater.
  • Paus 1216 verbiedt toneel in de kerk! geen liturgisch drama meer in de kerk --> mysteriespel










Slide 31 - Tekstslide

Deze slide heeft geen instructies

Mysteriespel: kenmerken
  • ​Vindt plaats buiten de kerk.​
  • Gebaseerd op Bijbelverhalen 
  • Kan dagenlang duren.​
  • In Volkstaal, niet meer Latijn
Toneelspelen worden steeds ingewikkelder, complexer, uitgebreider.
  • Mirakelspel: beelden de levens van heiligen uit en de wonderen die zij verrichten.
  • Wagenspel: de verschillende scènes worden op boerenwagens gespeeld met elk een eigen decor. 
  • Passiespel: over lijdensweg en kruisiging Jezus Christus​
  • Moraliteit/zinnenpel: moraal van verhaal staat centraal. 
  • Sotternie, of een klucht      (-----> zot!): komische toneelstukken, worden steeds wereldser.

Slide 32 - Tekstslide

Deze slide heeft geen instructies

Ontstaan nieuwe vormen
  • mysteriespel
  • passiespel
  • mirakelspel
  • wagenspel (processiespelen)
Middeleeuwse dramatische voorstelling van het lijden en de dood van Jezus. De passiespelen zijn een populariserend-dramatische voortzetting in de volkstaal van de liturgische paasspelen (liturgisch drama) in het kerkgebouw.
Bij een mirakelspel staat het wonder centraal, bijvoorbeeld het wonderbaarlijke leven van een heilige of de miraculeuze redding van een zondaar.
Een toneelstuk opgevoerd op een verplaatsbare inrichting, genoemd een wagen en ontstond in het laatste kwart van de 14e eeuw. De wagenspelen zijn een variant op het mirakelspel en het passiespel. Als een processie of optocht trekken de wagens langs het publiek.
Middeleeuws geestelijk toneelstuk (geestelijk drama). Meestal wordt de term gereserveerd voor een spel dat gebaseerd is op een geloofsgeheim (mysterie) uit het Oude of Nieuwe Testament.

Slide 33 - Tekstslide

Deze slide heeft geen instructies

Bij een wagenspel werd het toneelstuk letterlijk op platte wagens gespeeld. Elke wagen is een ander decor. De wagens gingen langs het publiek of het publiek langs de wagens.

Slide 34 - Tekstslide

Deze slide heeft geen instructies

Mirakelspel: kenmerken
  • Staat losser van de Bijbelteksten
  • Onderwerp: zondaars die hun leven beteren, vaak door een wonder.
  • Sterke morele boodschap (goed/kwaad): 'memento mori'
  • Voorbeeld: Mariken van Nieumeghen, Elkerlyck

Slide 35 - Tekstslide

Deze slide heeft geen instructies

MARIKEN
Een familiefilm, gebaseerd op een bekend Nederlands verhaal uit de Middeleeuwen. Mariken vertelt het meeslepende en poëtische verhaal van het pittige jonge meisje genaamd Mariken. De wees Mariken woont in een afgelegen bos met een excentrieke oude kluizenaar. Op een dag besluit ze haar omgeving te verlaten en vertrekt ze naar de stad om een  nieuwe geit te kopen. Op haar avontuurlijke reis naar de 'echte' wereld ontdekt ze de goede en slechte kanten van mensen.

Slide 36 - Tekstslide

https://www.imdb.com/title/tt0239593/plotsummary/?ref_=tt_ov_pl
In het fragment zien we de een opvoering van het Mirakelspel Marieke van Nieumeghen. De opvoering vindt plaats in de open lucht voor publiek op een plein. Dit heeft effect op het SPEL van de acteurs, namelijk op gebied van STEM en LICHAAM. Geef aan wat dit effect is en waarom de acteurs op deze manier hun rol moeten spelen.

Slide 37 - Open vraag

Deze slide heeft geen instructies

Slide 38 - Video

Deze slide heeft geen instructies

Theatervormgeving
Theater spel
Decor
Kostuum
Grimering
Muziek
Belichting
Lichaam
Stem
Mise-en-scene
Locatie
speelstijl

Slide 39 - Sleepvraag

Deze slide heeft geen instructies

Slide 40 - Tekstslide

Deze slide heeft geen instructies

mise-en-scène
Plaatsing acteurs in speelvlak/
blikrichting/ bewegen van de
 personages ten opzichte van
 elkaar en speelvlak

Slide 41 - Tekstslide

Deze slide heeft geen instructies

religieus drama tegenwoordig

Vanaf 2011 organiseren enkele publieke omroepen jaarlijks een live-uitzending op de donderdag voor Pasen (witte donderdag) met als titel The passion. 
(een passiespel in moderne vorm)
Je ziet hierbij een ' klaagzang' van Maria staande bij het kruis. 

KIJKVRAGEN: 
Hoe wordt haar verdriet duidelijk aan ons? 
Zie je overeenkomsten met middeleeuws theater?

Slide 42 - Tekstslide

Deze slide heeft geen instructies

Slide 43 - Video

Deze slide heeft geen instructies

verdieping stof: 
De kerk en de relatie met dans en theater
Soorten dans
soorten theater
kunstanalyses met de begrippen

Klik hier voor oefenvragen 

Slide 44 - Tekstslide

Deze slide heeft geen instructies

Toets: wo 23 oktober 8:45-12:15
Vragen in Testfox, antwoorden op papier

Oortjes met draad, woordenboek, pen,  Laptop

Slide 45 - Tekstslide

Deze slide heeft geen instructies

Wat ga je leren?
-Lesson-Up
-eigen aantekeningen
-Boek
-Onze SAMENVATTING = DE KERN


Slide 46 - Tekstslide

Deze slide heeft geen instructies

Veelgemaakte fouten
> Te korte antwoorden.  "De kleuren."  "Het is simpel afgebeeld.".
>veel fouten door verkeerd antwoord op aspecten. Begrippenboekje!
>Te snel lezen. of: Voorstelling of vormgeving?
> "Noem 2 .."    En dan 4 dingen noemen.
> Een verhaaltje opschrijven, en dat ik moet zoeken of je 3 dingen noemt.
>Herhaling van de vraag of brontekst, maar dat het lijkt op een antwoord.
>Hele algemene/vage antwoorden met moeilijke woorden, waar eigenlijk niks staat.

> Jouw antwoord heeft correcte informatie, goed uitgelegd,
maar geeft geen antwoord op de vraag..

Slide 47 - Tekstslide

Deze slide heeft geen instructies

Tips toets:
1. Lees goed de vraag. Wat wordt er gevraagd? Begrijp je alle woorden?
2. Geef antwoord in volledige zinnen. Wat is 'het'? 
3. Check of jouw antwoord een kop-romp-staart heeft.
4. Geef je echt antwoord op de vraag?
5. Leer de analysebegrippen uit je hoofd!           Dans: ruimte-tijd-kracht. 
6. Voorstelling en vormgeving



Slide 48 - Tekstslide

Deze slide heeft geen instructies

Kunst analyseren

Slide 49 - Tekstslide

Deze slide heeft geen instructies

Slide 50 - Tekstslide

Deze slide heeft geen instructies