4.3 Hormonen regelen de start van de puberteit 4H 2122

• Biologie
• Middelbare school
• vwo
• Leerjaar 4

Doel 4.2.2

Je leert hoe geslachtscellen ontstaan

Vorming geslachtscellen

Geslachtscellen zijn dus

haploïd (n).

Bij de mens bevatten ze 

23 chromosomen.

Vorming geslachtscellen

Geslachtscellen ontstaan uit stamcellen.

Ze onstaan uit een deling die anders gaat

dan de gewone celdeling (mitose).

Deze deling heet reductiedeling/ meïose.

Deze deling start óók na de G2 fase. 

Het DNA (de chromosomen) is dus al

verdubbeld.

S fase (interfase): DNA replicatie

Doel van de meïose

BINAS 76B2

Meïose I

Profase I:

Kernmembraan ver-

dwijnt. Chromosomen

spiraliseren. Spoelfiguur vormt.

Chromosomen liggen als paren bij elkaar.

Crossing-over kan optreden.

Metafase I:

Chromosomen liggen

twee aan twee in het

equatoriale vlak.

Spoelfiguren hebben trekdraden gevormd naar de centromeren, elk naar één chromosoom van een chromosomenpaar.

Anafase I:

Spoelfiguren trekken

chromosomen naar de

polen.

Telofase I:

Door insnoering 

ontstaan twee haploïde

cellen.

Meïose II

Meïose II (~mitose)

Paragraaf 1 Dierenwelzijn

4.3 Hormonen regelen de start van de puberteit

Doel 4.3

Je leert hoe geslachtshormonen de ontwikkeling van de voortplantingscellen beïnvloeden

Je leert hoe geslachtshormonen de menstruatiecyclus beïnvloeden

Je leert hoe hormonen de bevalling beïnvloeden

Hormonen

Hypothalamus: hormoonklier in de hersenen

Hypofyse: centrale hormoonklier 

Vanaf de puberteit: de hypofyse produceert

FSH (follikel stimulerend hormoon) en

LH (luteïniserend hormoon).

Moet ik dit leren?

Hormoonklieren en de hormonen die ze maken, inclusief de werking van de hormonen staan in Tabel 89A.

Omschrijf de zin "aanzetten tot secretie van testosteron" in je eigen woorden

= LH

Negatieve terugkoppeling

Vergelijk dit plaatje met Bron 18 in je boek.

Negatieve terugkoppeling

Vergelijk dit plaatje met BINAS 89C.

Omschrijf de zin "proliferatie van het baarmoederslijmvlies" in je eigen woorden

Dag 1: start menstruatie.

FSH stijgt en stimuleert de rijping van nieuwe follikels.

Rijpende follikels geven oestrogenen af.

Rijpende follikels geven oestrogenen af.

Boven een drempelwaarde stimuleren oestrogenen LH 

-> piek in LH 

Door de piek in LH volgt de ovulatie.

Gele lichaam (overgebleven, 'lege' follikelcellen) geven progesteron af.

Oestrogenen stimuleren de groei van het baarmoederslijmvlies, progesteron zorgt voor goede doorbloeding.

Progesteron remt de afgifte van LH en FSH.

Gele lichaam verschrompeld en geeft geen progesteron meer af:

LH en FSH worden niet meer geremd en Menstruatie (afstoten baarmoederslijmvlies).

Zwangerschap

De placenta geeft HCG af.

Dit hormoon zorgt er voor dat het gele lichaam niet verschrompelt. Het gele lichaam blijft Progesteron maken en LH en FSH blijven geremd (dus geen menstruatie en geen nieuwe follikelrijping).

Na drie maanden neemt de placenta de vorming van progesteron en oestrogenen over.

=LH

Bevalling/ geboorte

Ontsluiting (start van de bevalling): 

hypofyse maakt oxytocines aan -> samentrekken baarmoederwand (ontsluitingsweeën).

Vruchtvliezen breken en vruchtwater loopt weg.

Uitdrijving: na volledige ontsluiting: persweeën.

Nageboorte: Naweeën zorgen voor verwijderen placenta, vruchtvliezen en navelstreng.

Omschrijf de zin "contractie baarmoederwand" in je eigen woorden

Doel 4.3

Je hebt geleerd hoe geslachtshormonen de ontwikkeling van de voortplantingscellen beïnvloeden

Je hebt geleerd hoe geslachtshormonen de menstruatiecyclus beïnvloeden

Je hebt geleerd hoe hormonen de bevalling beïnvloeden

Begrippen 4.3

hypofyse, FSH, LH, hormonen, menstruatiecyclus, follikels, geslachtshormonen, oestrogenen, oestradiol, baarmoederslijmvlies, ovulatie, gele lichaam, progesteron, cellen van Leydig, testosteron, HCG, oxytocine, ontsluitingsweeën, uitdrijving, persweeën, nageboorte, naweeeën

Huiswerk

Maak een samenvatting van de paragraaf.

Aandacht voor de begrippen.