Hoofdstuk 4 Marktresultaat

Welkom!

Ben je klaar voor de les?
1 / 51
volgende
Slide 1: Tekstslide
EconomieMiddelbare schoolvwoLeerjaar 6

In deze les zitten 51 slides, met tekstslides en 4 videos.

Onderdelen in deze les

Welkom!

Ben je klaar voor de les?

Slide 1 - Tekstslide

Lesdoelen
  • 'Market for Lemons'
  • Asymmetrische informatie
  • Averechtse selectie

Slide 2 - Tekstslide

Video
'Buying a Volkswagen from an old lady' 

  • Welk probleem met het kopen van een tweedehands auto komt naar voren in het filmpje?

Slide 3 - Tekstslide

Slide 4 - Video

Slide 5 - Video

The Market for Lemons (1)
  • Tweedehands markt voor auto's
  • Paper uit 1970 van Akerlof (Nobelprijs Economie 2001)
  • Lemon is een Amerikaanse term voor 'auto van lage kwaliteit' met verborgen gebreken

Slide 6 - Tekstslide

The Market for Lemons (2)
Auto van lage kwaliteit/waarde (Lemon)


Auto van hoge kwaliteit/waarde (Plum)

Slide 7 - Tekstslide

The Market for Lemons (3)
Totaal aanbod


  • Koper weet dat er auto's van verschillende kwaliteit zijn, maar kan niet zien welke een Lemon of Plum is.
  • Koper is bereid een gemiddeld bedrag te betalen, tussen de waarde van de Lemon en Plum in. 

Slide 8 - Tekstslide

The Market for Lemons (4)


  • Verkoper kent de echte waarde van de auto's
  • Verkoper is bereid voor het gemiddelde bedrag een Lemon te verkopen, maar geen Plum! 
  • Plum's worden niet meer aangeboden op de markt

Slide 9 - Tekstslide

The Market for Lemons (5)
Totale markt



  • De koper maakt uit het feit dat hij een auto aangeboden krijgt op dat dat een Lemon moet zijn.
  • De koper heeft geen interesse in een Lemon. Er komt geen transactie tot stand
  • Het aanbod van de auto door de verkoper geeft informatie over de kwaliteit van de auto, namelijk dat het een Lemon moet zijn

Slide 10 - Tekstslide

Begrippen & Conclusie
  • Informatie is niet gelijk verdeeld (symmetrisch), maar ongelijk (asymmetrisch) => De verkoper weet meer dan de koper
  • Ongewenst effect => de goede auto's (Plums) verdwijnen van de markt en de slechte auto's (Lemons) blijven over=> averechtse selectie
  • Extreem effect kan zijn helemaal geen transacties: ontbrekende markt

Slide 11 - Tekstslide

Oplossingen 
  • Informatieassymetrie verminderen
=> keurmerken & controles (APK)
=> expertbeoordeling (bouwkundig rapport)
=> bewijsstukken
  • Transactiekosten
  • Te hoog? Dan geen markt


Slide 12 - Tekstslide

Andere voorbeelden
  • Verzekeringen => verzekerde kent zichzelf beter dan de verzekeraar
  • 'Waarom verkoop je hem?' (marktplaats, vinted, etc.)
  • 'I wouldn't want to belong to any club that would have me for a member'

Slide 13 - Tekstslide

Oplossingen (Verzekeringen)
=> expertbeoordeling (doktersverklaring)
=> bewijsstukken (medisch verleden)
=> bonus malus (schadevrije jaren)
=> risicoselectie (reclame voor jongeren)
=> premiedifferentiatie (ouderen en jongeren onderscheiden)


Slide 14 - Tekstslide

Lesdoelen
  • 'Market for Lemons'
  • Asymmetrische informatie
  • Averechtse selectie

Slide 15 - Tekstslide

Aan de slag!
  • Maken 4.1 t/m 4.3
  • PO Wereldeconomie

Slide 16 - Tekstslide

Lesdoelen
  • 'Tragedy of the commons'
  • Private & (quasi) collectieve goederen
  • Oplossingen

Slide 17 - Tekstslide

Tragedy of the Commons
'What is the tragedy of the commons?' Nicholas Amendolare (Ted-Ed)

  • Wat wordt bedoeld met 'commons'?

  • Welke 'tragedie' treed er op?

  • Welke rol spelen korte en lange termijn in dit probleem?

Slide 18 - Tekstslide

Slide 19 - Video

Tragedy of the Commons
'What is the tragedy of the commons?' Nicholas Amendolare (Ted-Ed)

  • Wat wordt bedoeld met 'commons'?
Collectief of gemeenschappelijk bezit (Meent)
  • Welke 'tragedie' treed er op?
Het collectief bezit wordt uitgeput door individuen
  • Welke rol spelen korte en lange termijn in dit probleem?
Korte termijn voordeel individu lijdt tot lange termijn nadeel voor de gemeenschap

Slide 20 - Tekstslide

Uitsluitbaar & Rivaliserend
  • Uitsluitbaar
=> Is het mogelijk om mensen uit te sluiten van het product?
  • Rivaliserend 
=> Gaat consumptie van de een ten koste van de ander? 


Slide 21 - Tekstslide

Vissen
  • Uitsluitbaar
=> Is het mogelijk om mensen uit te sluiten van het product? Nee, de vis kan vrij worden gevangen
  • Rivaliserend 
=> Gaat consumptie van de een ten koste van de ander? (raakt het op?)
Ja, als er te veel gevist wordt raakt de vis op


Slide 22 - Tekstslide

Oplossingen
  • Afdwingbare regels externe instantie (overheid), zoals quota (=maximaal 1 vis per visser)
  • Productie & levering door externe instantie (overheid)
  • Privaat eigendom aan 1 visser geven
  • Eigendomsrechten koppeltjes vissen toewijzen (indien mogelijk)

Slide 23 - Tekstslide

Slide 24 - Tekstslide

Slide 25 - Tekstslide

Levering door
  • Individuele goederen
=> levering door de markt (doorgaans)
  • Collectieve goederen
=> levering door de overheid (doorgaans)
  • Quasi-collectieve goederen
=> Individueel goed, geleverd door de overheid, en/of
=> gemengde kenmerken rivaliteit/uitsluitbaarheid

Slide 26 - Tekstslide

Lesdoelen
  • 'Tragedy of the commons'
  • Individuele & (quasi) collectieve goederen
  • Oplossingen

Slide 27 - Tekstslide

Aan de slag!
  • Maken 4.7 t/m 4.10
  • PO Wereldeconomie

Slide 28 - Tekstslide

Welkom!

Ben je klaar voor de les?

Slide 29 - Tekstslide

Lesdoelen
  • Externe effecten
  • Pigouviaanse belastingen
  • Stelling van Coase

Slide 30 - Tekstslide

Intro
Trailer 'Dark waters' & Artikel Chemour

  • Wat is hier het negatieve externe effect?

  • Zou hier een economische oplossing voor mogelijk zijn?

Slide 31 - Tekstslide

Slide 32 - Video

Slide 33 - Tekstslide

Externe effecten
  • Positieve of negatieve effecten van productie of consumptie voor de welvaart van anderen (=extern)
      zonder dat hiervoor wordt betaald!
  • Positief: onderwijs, vaccins, zonnepanelen
  • Negatief: milieuvervuiling, geluidoverlast

Slide 34 - Tekstslide

Onder/overproductie
  • Te weinig (of geen) productie (=onderproductie) volgens een puur marktevenwicht
=>Onderwijs, zorg, (huur)huizen
  • Te veel productie (=overproductie) volgens een puur marktevenwicht
=>Vervuilende industrie, eindige grondstoffen

Slide 35 - Tekstslide

Internaliseren
  • Extern effect wordt opgenomen in de prijs
  • Pigouviaanse belasting of subsidie
  • Belasting/subsidie zo vaststellen dat de juiste productie ontstaat

Slide 36 - Tekstslide

Startpunt markt zonder externe effecten
De evenwichtsprijs komt tot stand
door Qa en Qv.

In dit voorbeeld:
Qv = -2P + 100
Qa = 5P – 50

Er ontstaat een evenwichtsprijs van € 21,43 en een evenwichtshoeveelheid van 57,14 mln. stuks.

Slide 37 - Tekstslide

Negatief extern effect
Negatief extern effect (maatschappelijke kosten) van de milieuvervuiling zijn € 10 per product.

De werkelijke kosten ligger hoger dan de productiekosten voor de aanbieder




Slide 38 - Tekstslide

Grafisch

Het rood gearceerde vlak geeft de totale omvang van het negatieve externe effect/maatschappelijk kosten weer. 

Slide 39 - Tekstslide

Waarde negatief extern effect
Omdat er 57,14 mln. stuks verhandeld worden, die elk € 10 aan milieuvervuiling veroorzaken,
zijn de totale maatschappelijke kosten (waarde negatief extern effect) € 571,4 mln.


Slide 40 - Tekstslide

Heffing producent
Wanneer de overheid een heffing van € 10 in stelt, worden maatschappelijke kosten voortaan private kosten voor de producent.

Hij zal voortaan € 10 méér vragen dan zijn originele leveringsbereidheid. De aanbodlijn verschuift naar links/omhoog.

Slide 41 - Tekstslide

Nieuw marktevenwicht
De aanbodlijn veranderd daardoor in:
Qa = 5P – 100
Omdat het gedrag van de aanbieder verandert, verandert ook de evenwichtssituatie.
Voortaan is de markt in evenwicht bij een prijs van € 28,57 en een hoeveelheid van 42,86 mln. stuks.


Slide 42 - Tekstslide

Afname negatief extern effect
Omdat er minder producten worden geproduceerd, neemt het negatieve externe effect af. Deze afname wordt weergegeven met het groene vlak.
Er vindt nog steeds milieuvervuiling plaats ter waarde van het paarse vlak. Echter worden deze kosten nu betaald door de ‘markt’ en niet door de maatschappij.

Slide 43 - Tekstslide

PFAS
Trailer 'Dark waters' & Artikel Chemour

  • Is deze vorm van internaliseren een oplossing voor het PFASprobleem?

Slide 44 - Tekstslide

Casus (1)
Fabriek aan het water

Slide 45 - Tekstslide

Casus (2)
Visserij in hetzelfde water

Slide 46 - Tekstslide

Casus (3)
  • Fabriek loost afval in het water
=> besparing van 250.000 euro afvalverwerking
  • Visvangst lijdt onder de vervuiling
=> Schade van 500.000 euro aan de visvangst

  • Bedenk zelf: Wat zou een oplossing kunnen zijn?

Slide 47 - Tekstslide

Oplossing
  • Visserij betaalt de fabriek een bedrag tussen 250.000 en 500.000 euro om niet te vervuilen
  • Beide partijen profiteren en de partij die het meeste baat heeft bij deze uitkomst krijgt zijn zin
  • Overheid is hier niet nodig om dit af te dwingen


Slide 48 - Tekstslide

Stelling van Coase
  • (Eigendoms)rechten moeten duidelijk zijn
=> Heeft de fabriek het recht te vervuilen? Of heeft de visserij recht op een schone rivier? Bij onduidelijkheid kan niet goed worden onderhandeld.

  • De transactiekosten moeten laag zijn
=> Als het de visserij 300.000 euro kost (bijv. aan advocaten om het contract op te stellen), dan komen ze niet tot een oplossing.

  • Originele toekenning eigendomsrechten maaktvoor de uiteindelijke uitkomst van de situatie niet uit! => de partij met de hoogste waardering krijgt zijn zin

Slide 49 - Tekstslide

Lesdoelen
  • Externe effecten
  • Pigouviaanse belastingen
  • Stelling van Coase

Slide 50 - Tekstslide

Aan de slag!
  • Maken 4.7 t/m 4.10
  • PO Wereldeconomie

Slide 51 - Tekstslide