P4 Het zintuigstelsel: Het oog

• Verzorgende
• MBO
• Beroepsopleiding
• Studiejaar 1

DE ZINTUIGEN

Wat is een zintuig?

Zintuig = Orgaan dat reageert op prikkels vanuit de omgeving

Zintuigenstelsel= Alle zintuigen samen

Zintuigen vangen prikkels op met zintuigcellen

Informatie-verwerking

De informatie uit de omgeving (prikkels) neem je waar met je ZINTUIGEN.

Je zintuigen geven elektrische signalen (impulsen) door aan je HERSENEN.

Cellen van de grote hersenen verwerken de binnengekomen informatie, 

hierdoor ontstaat bewustwording van je omgeving .

Koppel de juiste prikkel aan het juiste zintuig

Lichtzintuig

Reukzintuig

Smaakzintuig

Gehoorzintuig

Licht

Geur

Geluid

Stoffen in voedsel

ZINTUIG	WAAR?	PRIKKEL
Drukzintuig	Huid	Druk
Tastzintuig	Huid	Aanraking
warmte/koude zintuig	Huid	Warmte en kou
Evenwichtszin-tuig	Oor	Zwaartekracht
Gehoorzintuig	Oor	Geluid
Gezichtszintuig	oog	Licht
Reukzintuig	Neus	Geur/gassen
Smaakzintuig	Tong	smaak

Drempelwaarde= de zwakste prikkel die een impuls veroorzaakt

Adequate prikkel= De prikkel waarvoor de zintuigcel gevoelig is

Wat is het nut van waarnemen en het waarnemen van pijn?

reageren of niet?

• Je reageert niet op:
• -te zwakke prikkels
  
• -prikkels die er de hele tijd zijn (gewenning)
  
• -onbelangrijke prikkels (motivatie)
  

Drempelwaarde

Als een prikkel te klein is, dan kan het zituig het niet waarnemen.

De prikkel is beneden de DREMPELWAARDE.

De drempelwaarde is bij verschillende organismen anders: een hond kan beter horen dan een mens.

Waar denk je aan bij het oog?

Bescherming van het oog

• Wenkbrauwen  (vangen het zweet op)
• Oogleden (blephara) beschermen het oog door dichtknijpen
• Traanklieren (glandulae lacrimales) houden het oog vochtig,  traanvocht vloeit af via een traanbuisje wat uitmondt in neusholte
• Wimpers houden het stof tegen
• Ogen bevinden zich in de oogkassen (orbita)
  

Waarop valt het licht om een beeld te vormen in je oog?

1. Iris
2. Pupil
3. Netvlies
4. Hersenen

In welke laag liggen de zintuigcellen van een oog?

1. In het vaatvlies
2. In het netvlies
3. In het harde oogvlies
4. In de iris

Veel zintuigcellen: Kegeltjes en Staafjes

Elektrische impulsen gaan naar de hersenen via de oogzenuw

Blinde vlek/Gele vlek

Hoe heet de middelste laag van de wand van een oog?

1. Het harde oogvlies
2. Het netvlies
3. Het vaatvlies
4. Het hoornvlies

Met de Gele vlek kun je vooral.....

1. Kleuren zien
2. In het donker goed zien
3. Contrasten (zwart/wit) zien
4. In het licht slecht zien

Waardoor zie je altijd scherp?

• Het beeld dat je ziet op je netvlies is veel kleiner en staat op z'n kop.
  

• Je hersenen vertalen het beeld .
  

• Je ooglens verandert van vorm (scherpstellen) om het beeld op het netvlies te krijgen (accommoderen)
  

• Bol> dichtbij > lezen van een boek
• Plat> van veraf <kijken uit raam

Scherpstellen van de lens

->    boller

->    platter

Accomoderen

Bijziend

• De ooglens is te sterk
• Voorwerpen dichtbij goed zien
• Negatieve lens nodig
• Na 40e levensjaar neemt accommodatievermogen af (presbyopie)
  
• - brillenglazen

Verziend

• De ooglens is te zwak
• Voorwerpen veraf goed zien
• Positieve lens nodig
• + brillenglazen

accommoderen is:

1. reflecteren van beelden op je netvlies
2. absorberen van licht in het oog
3. construeren van beelden in je hersenen
4. scherp stellen van de ooglens

Wat gebeurt er met de pupil bij verandering van het licht?

1. Groter bij veel licht, kleiner bij weinig licht
2. Groter bij weinig licht, kleiner bij veel licht

Een 17-jarige klasgenoot heeft een positieve hulplens. Welke oogafwijking heeft hij?

1. Oudziend
2. Verziend
3. Bijziend
4. Scheelziend

Op het netvlies zitten staafjes en kegeltjes. Wat nemen deze waar?

1. Kegeltjes nemen kleuren waar, staafjes licht
2. Kegeltjes nemen 'normaal' licht waar, staafjes kleuren

Het hoornvlies

1. Een plek met zintuigcellen waar e het scherpst ziet
2. Regelt de hoeveelheid licht die in het oog valt
3. Stuurt impulsen naar de hersenen
4. is een lichtdoorlatende beschermlaag

De gele vlek:

1. Een plek met zintuigcellen waar je het scherpst ziet
2. Regelt de hoeveelheid licht die in het oog valt
3. Stuurt impulsen naar de hersenen
4. is een lichtdoorlatende beschermlaag

De lens

1. Een plek met zintuigcellen waar e het scherpst ziet
2. Regelt de hoeveelheid licht die in het oog valt
3. Stuurt impulsen naar de hersenen
4. is een lichtdoorlatende beschermlaag

Netvlies (retina)

• Binnenste laag van aan de achterzijde van de oogbol
• Bevat lichtgevoelige zenuwcellen die lichtprikkels van buitenaf opnemen en doorgeven aan de hersenen via de oogzenuw
• Bij papil verlaat de oogzenuw (papilla nervi optici) het oog, bevat dus geen zenuwcellen -> Blinde vlek 
• Bij papil komt ook de slagader het oog binnen en vertakt
• Recht tegenover de pupil ligt de gele vlek (macula lutea)
  

Spoedeisende klachten

• Plotselinge hevige pijn 
• Plotseling wazig zien
• Plotseling verlies van het gezichtsvermogen
• Verwonding van de oogbol
• Plotseling last van hevige overgevoeligheid voor licht
• Plotseling dubbelzien
• Gekleurde ringen rond de lampen zien
  

Taak verzorgende in begeleiding

Geef mobiliteit en vrijheid (zoals een blindengeleidehond)

- Overleg en bespreek de wensen

- Bij vertrek even de arm aanraken, dan is duidelijk waar je staat

- Biedt je arm aan

- Loop aan die kant, zodat de persoon veilig is (straatkant)

- Vertel welke richting je op gaat

- Vertel de hindernissen (stoeprand, geparkeerde auto)

- Betuttel niet

Helpen bij de oriëntatie

• Zorg voor veel licht
• Zorg voor hoog contrast
• Vaste indeling. structuur ruimte
• Vertel wat er te zien is
  

Weet je nu voldoende over het oog?

0100